Poliüretan: Revizyonlar arasındaki fark

'''Poliüretan''' karbamat bağlantıları ile birleştirilen organik üniteler zincirinden oluşan bir [[polimer]]dir. Esnek ve esnemeyen [[köpük]]ler, dayanıklı elastomerler ve yüksek performanslı [[yapıştırıcı]]lar, sentetik [[lif]]ler, [[conta]]lar, [[prezervatif]]ler, [[halı]]ların alt kısmı ve sert plastik yapımında kullanılırlar. Esnek poliüretan köpükler, poliüretan süngerler olarak da bilinirler ve yataklarda, mobilyalarda konfor malzemesi olarak vazgeçilmezdirler. Esnemeyen köpükler ise daha çok [[ısı]] ve [[ses]] izolasyonunda kullanılırlar. Poliüretan ürünlere çoğu zaman ''üretan''lar da denir. Ancak etil karbamat olarak da bilinen özel [[üretan]] maddesi ile karıştırılmamalıdır. Poliüretanlar [[etil karbamat]]tan yapılmaz ve onu içermezler.

Poliüretanlar ilk kez [[Almanlar|Alman]] [[Bilim insanı|bilim adamı]] [[Otto Bayer]] tarafından 1937 yılında sentezlenmiş ve diizosiyanatın, diol ile reaksiyonuyla elde edilmiştir. Eğer ortamda su da varsa diizosiyanatın bir kısmı diol ile polimerleşirken küçük bir kısmı da su ile gaz (karbondioksit) çıkışı reaksiyonu vererek gözenekli poliüretan yapıyı (köpük veya sünger yapısı) meydana getirir. Olgunlaşma süresi (24-72 saat) sonunda oldukça sağlam bir polimer yapı elde edilir. Daha sonraları diollerin yerini daha büyük molekül ağırlıklı, polieter veya poliester yapısındaki polioller almıştır. Bu şekilde oluşan poliüretan daha sağlam ve daha esnek bir elastomer oluşturur.

Poliüretan yapmak için kullanılan izosiyanat, her molekülde iki veya daha fazla [[izosiyanat]] grubuna sahiptir. En yaygın olarak kullanılan izosiyanatlar [[aromatiklik|aromatik]] diizosiyanatlar, [[toluen diizosiyanat]], TDI ve [[metilen difenil diizosiyanat]], MDI'dır.

TDI ve MDI genellikle diğer izosiyanatlardan daha ucuz ve daha reaktiftir. Endüstriyel tip [[TDI]] ve MDI izomerlerin karışımlarıdır ve MDI genellikle polimerik malzemeler içerir. Esnek köpük (örneğin yatak için kalın döşemelik köpük veya araba koltuğu için kalıplanmış köpük),<ref>{{Web kaynağı | url = http://dowglobal.beta.ides.com/DocSelect.aspx?DOC=DOWTDS&E=101414 | başlık = Technical data sheet from Dow Chemical | erişimtarihi = 15 Eylül 2007 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20071013154430/http://dowglobal.beta.ides.com/DocSelect.aspx?DOC=DOWTDS&E=101414 |arşivtarihi= 13 Ekim 2007 | ölüurl = evet }}</ref> sert köpük (örneğin buzdolabının ısı yalıtım köpüğü) elastomerler (örneğin ayakkabı tabanları) vb. izosiyanatlar, kısmen poliollerle reaksiyona sokularak veya izosiyanatların uçuculuğunu (ve dolayısıyla zehirliliğini) azaltmak, işlemeyi kolaylaştırmak veya nihai polimerlerin özelliklerini geliştirmek için donma sıcaklık noktalarını azaltarak başka malzemeler katılarak değiştirilebilir.