Karl Weierstrass: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
k Yazım yanlışları, noktalama ve "kelime uygunluğu" düzeltildi.
Etiketler: Görsel Düzenleyici Yeni kullanıcı görevi
30. satır:
'''Karl Theodor Wilhelm Weierstraß''' (31 Ekim 1815, [[Ostenfelde]] [[Münster]] - 19 Şubat 1897, [[Berlin]]), [[Almanlar|Alman]] öğretmen ve matematikçi.
 
Meslek yaşamına Münster'de, Deutsch-Krone'de ve Braunsberg'te ilkokul öğretmeni olarak başladı, daha sonra 1856'da [[Berlin]] Meslek Enstitüsü'nde çalıştı, 1864'te de Berlin Üniversitesi matematik profersörlüğüneprofesörlüğüne atandı ve ölümünehayata gözlerini yumana dek ders verdi. Derslerinde, [[Matematiksel analiz|çözümleme]]nin yeniden doğmasına önemli katkılarda bulundu ve bütün bir matematikçiler kuşağı üzerinde çok büyük bir etki yarattı. [[Ernst Eduard Kummer|Kummer]] ile birlikte Almanya'daki ilk matematik seminerini düzenledi. [[Bernhard Bolzano|Bolzano]], [[Niels Henrik Abel|Abel]] ve [[Augustin Louis Cauchy|Cauchy]]'nin başlattığı matematiği kurallar bağlama çabasını daha da ileri götürerek bir sayı dizisinin limiti, sürekli değişken vb. kavramlarına ilişkin henüz yeterince açık olmayan formülleştirmeleri aritmetik eşitsizlikler biçiminde ifade etti ve böylece matematikte sezginin rolünü daha da azalttı. Bu kavramları iyice irdeleyerek sürekli ve hiçbir noktasında türevi alınamayan bir fonksiyonun kurulması problemini ortaya attı. Bu fonksiyonu düzgün yakınsak sonsuz bir seriyle tanımladı.
 
Çözümlemeyi aritmetiğe dayandırmak istedi ve aritmetiğin mantık temelinden yoksun oluşunu gidermek için bir gerçek sayılar kuramı geliştirdi. [[Karmaşık analiz]]in geliştirilmesine büyük katkıda bulundu. Yaklaşımı yereldi: tam serileri yakınsaklık çemberleri içinde inceledi ve analitik uzantı yönteminin yardımıyla fonksiyonların değerini varlık alanlarının her noktasında elde etti. [[Analitik fonksiyon]]lara karşı ilgisi, [[eliptik fonksiyonları]] incelerken doğdu ve bu yolla temel hedefine ulaştı; [[Abel integralleri]]'ne ve onların ters fonksiyonlarına, [[Abel teoremi|Abel fonksiyonları]]'na ilişkin genel bir kuram geliştirdi.
53. satır:
1848 yılında Braunsberg'deki Katolik lisesine atandı. Bu lisede altı yıl öğretmenlik yaptı. 1848-49 yılında okul programında Weierstrass'ın bir çalışması vardı. Bu çalışma Alman matematikçiler tarafından fark edilmedi. İsveçli Mittag-Leffler'in söylediği gibi, ortaokul programlarında kuramsal matematik üzerinde bir çalışmayı arayıp çıkarmak kimsenin aklına gelmezdi.
 
1853 yılının yazında tatilini geçirmek için Westernkotten'a babasının yanına gitti. Orada, [[Abel teoremi|Abelyen fonksiyonlar]] üzerine bir çalışmayı kaleme aldı ve Crelle'nin dergisine gönderdi. 1854 yılında bu yazı yayınlandı.
 
Bu çalışmanın ilginç bir öyküsü de vardır. "Weierstrass Braunsberg'deki okulda öğretmenken, okulun müdürü, Weierstrass'ın sınıfında gürültüler duyar. Oraya koşar, Weierstrass'ı sınıfta bulamaz. Evine endişe ile koşar. Öğretmeni, perdeler kapalı, lambası yanıyor halde çalışma masasının başında bulur. Tüm gece çalışmış ve güneşin doğduğunu fark edememişti. Müdür, sabah olduğunu ve sınıfında gürültülerden dolayı kendisini aradığını söyler. Weierstrass, önemli bir keşif peşinde olduğunu, ilim dünyasında büyük bir ilgi uyandıracağını ve çalışmasını kesmeyeceğini söyler."
[[Dosya:Karl Weierstrass 2.jpg|küçükresim|200px| Conrad Fehr'in pastel çalışması]]
 
61. satır:
Hiç kimsenin adını işitmediği bir köy okulunda tanınmamış bir köy öğretmeninin kaleminden çıkan ve 1854 yılında Crelle'nin dergisinde yayınlanan bu çalışma büyük bir yankı yaptı. Weierstrass, çalışmasının hiçbir parçasını daha önce yayınlamamış ve tam olarak bitirdikten sonra yayınlamıştı. Bu nedenle de ünlü matematikçilerin dikkatini çekti. Bu çalışma yayınlandıktan sonra, Weierstrass büyük bir matematikçi olarak saygı görmeye başladı. [[Königsberg Üniversitesi]]nde matematik profesörü olan ve Jacobi'nin yerine geçen [[Richelot]], bu büyük keşfin değerini anladı ve üniversitesini, Weierstrass'a fahri doktorluk unvanının verilmesi için razı etti. Diplomayı vermek için Braunsberg'e gitti. Gymnasium'un müdürü tarafından Weierstrass şerefine verilen öğle yemeğinde Richelot, "''Hepimiz Weirstrass'ın şahsında hocamızı bulduk''" dedi. Eğitim bakanı Weierstrass'ı hemen terfi ettirdi ve ilmi çalışmalarına devam etmesi için kendisine bir yıllık tatil verdi. Bu sırada, Crelle'nin sahibi olan [[Karl Wilhelm Borchardt]], dünyanın en büyük analizcisini kutlamak için Braunsberg'e gitti. Borchardt'ın ölümüne kadar tam yirmi beş yıl Weierstrass'la bu dostluk sürdü.
 
Weierstrass, 1 Temmuz 1856 günü Berlin'deki [[Krallık Politeknik Okulu]]na matematik öğretmenliğine, aynı yılın sonbaharında [[Berlin Humboldt Üniversitesi|Berlin üniversitesi]]nde yardımcı profesörlüğe getirildi ve [[Berlin Akademisi]]ne üye seçildi. Weierstrass, 1864 ile 1897 yılları arasında Berlin Üniversitesinde matematik profesörü olarak çalıştı. Derslerde, dinleyicileri ve karatahtayıkara tahtayı görecek bir yere oturuyor, formüllerini birine yazdırıyordu. Şöhreti ve ünü tüm Avrupa'ya yayıldığında izleyicileri epey kalabalık oluyordu. Bu şöhret daha sonra Amerika'ya da yayıldı.
 
Weierstrass, öğrencileri için yanına yanaşılabilir bir adamdı. Gençlerin matematikte ve hayattaki güçlüklerine ilgi gösterirdi. İnsanlardan uzak durmazdı. Öğrencileri ile olduğu kadar meslektaşları ile de çok güzel ilişki kurabiliyordu. Özellikle, meslektaşı [[Leopold Kronecker|Kronecker]]'la evine kadar gidip sohbet ederek dönmekten zevk alırdı. Bu sohbet çoğu kez ilmi konularda olurdu. Bir kadeh şarap ve öğrencileriyle bir masa başında oturmak onu mesut ediyor ve gençleşiyordu. Yenilip içilenin parasını vermekte ısrar ediyor ve kesinlikle kendisi ödüyordu.
69. satır:
Kuvvet serilerinin yakınsaklığı, limit, süreklilik ve yakınsaklık kavramlarının çıkardığı güçlükler, Weierstrass fonksiyonu adı verilen kuramını geliştirdi. Bu kurama Kronecker o kadar şiddetli hücumlar yaptı ki, yaşlı Weierstrass'ın çalışmalarına ara verdi.
 
Weierstrass, 18 Şubat 1897 günü seksen iki yaşında uzun bir hastalıktan sonra kendi evinde öldühayata gözlerini yumdu. Weierstrass hiç evlenmedi. Öğrencisi olan [[Sofia Kovalevskaya]]'ya düşkündü.
 
== Bazı Teoremleri ==