Traverten: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
4 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
1. satır:
{{dipnotsuz|tarih=Mayıs 2020}}
{{ek kaynak gerekli|tarih=Mayıs 2020}}
[[Dosya:Hot Springs of Pamukkale Turkey.jpg|thumbküçükresim|248x248px|[[Pamukkale]]|alt=]][[Dosya:Traverten ocagi.jpg|thumbküçükresim|238x238px|Denizli'de bir traverten ocağı]]
'''Travertenler,''' kalsiyum karbonat ([[Kalsiyum karbonat|CaCO<sub>3</sub>]]) bileşimindeki kimyasal tortul kayaçlardır.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.jeogenc.net/kimyasal-tortul-kayaclar.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=14 Mayıs 2020 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20200920103845/https://www.jeogenc.net/kimyasal-tortul-kayaclar.html |arşiv-tarihiarşivtarihi=20 Eylül 2020 |ölüurl=no hayır}}</ref> Yer altı sularının içlerindeki kalsiyum karbonatın belirli koşullar altında çökmesi sonucu meydana gelirler. Bu çökelme zamanla yumuşak hatları olan '''travertenleri''' oluşturur. Çökelmede rol oynayan koşullar; buharlaşma, suyun içerdiği karbondioksit ([[Karbondioksit|CO<sub>2</sub>]]) miktarının azalması, suyun üzerindeki basıncın azalması gibi koşullardır.
 
Özellikle kaplıcalar tarafından biriken bir [[Kireç taşı|kalker]] biçimidir. Genellikle lifli veya konsantrik bir görünüme sahiptir. Beyaz, ten rengi, krem rengi ve hatta paslı çeşitlerinde bulunur. Genellikle bir kaplıca ağzında veya kireçtaşı mağarasında kalsiyum karbonatın hızlı çökeltilmesi işlemiyle oluşur.
10. satır:
Dünyadaki en güzel traverten örneklerinden birisi Denizli-Pamukkale travertenleridir. Bunun dışında, [[Antalya]] çevresinde de traverten taraçlarına rastlanır. Travertenler aynı zamanda mermerle birlikte kullanılan bir yapı malzemesidir. Türkiye'nin [[Denizli]], [[Bucak]]-[[Burdur]], [[Mut]]-[[Mersin]], [[Sivas]] gibi birçok bölgesinde traverten ocakları işletilmektedir. Üretilen malzeme blok, moloz olarak veya fabrikalarda işlenerek ebatlı honlu - cilalı traverten gibi mamuller halinde iç piyasada kullanılmakta veya büyük oranda yurtdışına ihraç edilmektedir.
== Etimoloji ==
Traverten, İtalyanca Travertino kelimesinden türetilmiştir.<ref>{{kitap kaynağı|editör1-soyadı=Sinclair|editör1-ad=J. M.|başlık=Collins English Dictionary|tarih=1994|yayıncı=HarperCollins|konumyer=Glasgow|isbn=9780004706788|baskıbasım=updated 3rd|url=http://www.dictionary.com/browse/travertine|erişimtarihi=17 Ocak 2017|url-statusölüurl=livehayır|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161231075306/http://www.dictionary.com/browse/travertine|arşivtarihi=31 Aralık 2016|ölüurl=hayır}}</ref>
 
== Jeokimya ==
17. satır:
=== Türleri ===
=== Traverten taraçları ===
Kalsiyum karbonatlı yer altı sularının yeryüzüne çıktıkları yerlerde içlerindeki kalsiyum karbonatın çökelmesiyle oluşturdukları kademelerdir. Denizli'nin kuzeyinde yer alan Pamukkale travertenleri bunlara tipik bir örnek teşkil eder.<ref>{{Web kaynağı |url=https://yoldaolmak.com/pamukkale-travertenleri.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=14 Mayıs 2020 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20200216130942/http://yoldaolmak.com/pamukkale-travertenleri.html |arşiv-tarihiarşivtarihi=16 Şubat 2020 |ölüurl=no hayır}}</ref>
 
=== Traverten konileri ===
[[Dosya:Traverten Koni.png|küçükresim|281x281px|Cihanbeyli Otluk Gölü traverten konisi]]
Yatay veya yataya yakın eğime sahip topoğrafya yüzeylerinde, kalsiyum karbonat içeren kaynakların meydana getirdikleri travertenlerin, suların çıkış noktalarının etrafında yığılıp yükselerek oluşturdukları konik tepelerdir. Traverten konilerine örnek olarak [[Tuz Gölü]]'nün güneybatısındaki [[Acıtuz Gölü]]'nün yakınında ve içinde yer alan traverten konileri gösterilebilir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.turkiyesulakalanlari.com/bolluk-golu-konya/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=14 Mayıs 2020 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20141210072802/http://www.turkiyesulakalanlari.com/bolluk-golu-konya/ |arşiv-tarihiarşivtarihi=10 Aralık 2014 |ölüurl=yes evet}}</ref>
 
=== Traverten setleri ve traverten set gölleri ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Traverten" sayfasından alınmıştır