Tanzim satış: Revizyonlar arasındaki fark

'''Tanzim satış''', [[Türkiye]]'de temel tüketim ürünlerinin piyasadaki fiyatının yükselmesini önlemek ve tüketicinin daha uygun fiyat ile alışveriş yapabilmesini sağlamak amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan ürün tedarik yöntemi.<ref name="hurriyet">{{Web kaynağı | başlık = Tanzim satış nedir? İşte tanzim satış hakkında bilinmeyenler | url = https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/tanzim-satis-nedir-41106239 | website = www.hurriyet.com.tr | erişimtarihi = 27 Kasım 2020 | dil = tr Türkçe| arşivurl = https://web.archive.org/web/20190206055431/https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/tanzim-satis-nedir-41106239 | arşivtarihi = 6 Şubat 2019 | ölüurl = no hayır}}</ref> Yakın dönem [[Türkiye]] tarihinde [[2018-20 Türkiye döviz ve borç krizi]] ile birlikte artan [[döviz]] kuru ve [[Türk lirası]]'nın değer kaybetmesiyle yeniden gündeme geldi.

1950'li yıllarda İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı [[Fahrettin Kerim Gökay]]'ın girişimiyle İsviçreli bir şirket olan [[Migros]] işbirliğiyle gezici tanzim araçları ve şehrin muhtelif yerlerinde belirli ürünleri satıldığı (örn. yağ tanzim satış yeri) tanzim satış yerleri açıldı.<ref name="Suzal">{{Web kaynağı | soyadı1 = Suzal | ad1 = Savaş | başlık = Patlıcan dan sonra mermi tanzim satış mağazası | url = http://habervis.com/tr-TR/kose-yazilari/10314/patlican-dan-sonra-mermi-tanzim-satis-magazasi | website = Habervis | erişimtarihi = 29 Kasım 2020 | dil = tr-TR | arşivengelli = evet | arşiv-url arşivurl= https://web.archive.org/web/20201202183525/http://habervis.com/tr-TR/kose-yazilari/10314/patlican-dan-sonra-mermi-tanzim-satis-magazasi | arşiv-tarihi arşivtarihi= 2 Aralık 2020 | ölüurl = no hayır}}</ref><ref name="Cumhuriyet1">{{haber kaynağı |başlık=Tanzim Satış: Tarih yüzyıllarca sonra tekerrür ediyor |url=https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/tanzim-satis-tarih-yuzyillarca-sonra-tekerrur-ediyor-1246737 |erişimtarihi=6 Aralık 2020 |eser=www.cumhuriyet.com.tr |yayıncı=Cumhuriyet (gazete) |dil=trTürkçe}}</ref>

Gıda fiyatlarındaki yüksek artış nedeniyle 2019 yılında Cumhurbaşkanı [[Recep Tayyip Erdoğan]] tarafından tanzim satışlar yeniden gündeme getirildi. Erdoğan, partisinin 5 Şubat 2019 tarihli [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] grup toplantısında gıda fiyat enflasyonu ile mücadele kapsamında belediyeler aracılığıyla tanzim satış yerleri açılacağını ifade etti.<ref name="bbcturkce">{{haber kaynağı |başlık=Tanzim satış hakkında bilinmesi gerekenler |url=https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-47206934 |erişimtarihi=1 Aralık 2020 |eser=BBC News Türkçe |yayıncı=BBC Türkçe |tarih=12 Şubat 2019 |dil=tr Türkçe|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20190401180617/https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-47206934 |arşiv-tarihiarşivtarihi=1 Nisan 2019 |ölüurl=no hayır}}</ref>

2019 yılının Ocak ayında öncelikle [[İstanbul]]'da 50 ve [[Ankara]]'da 15 farklı noktada olmak üzere başta domates, salatalık, ıspanak, patates, soğan, patlıcan ve biber gibi sebze satışı ile başladı.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Bakış |ad1=Ozan |soyadı2=Acar |ad2=Uğurcan |başlık=Tanzim satış uygulaması enflasyonu düşürdü |tarih=8 Mart 2019 |yayıncı=Bahçeşehir Üniversitesi - Açık Erişim |url=http://acikerisim.bahcesehir.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/1250 |erişimtarihi=29 Kasım 2020 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20201026123920/http://acikerisim.bahcesehir.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/1250 |arşiv-tarihiarşivtarihi=26 Ekim 2020 |ölüurl=no hayır}}</ref>

[[Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı|Dışişleri]] Bakanı [[Mevlüt Çavuşoğlu]], ''[[Antalya]]'da 3 liraya satılan ürünün [[İstanbul]]'da 9 liraya satıldığı, arada rantçıların olduğunu'' söyleyerek ranta fırsat tanımamak için tanzim satışa gidileceğini açıkladı.<ref>{{haber kaynağı |başlık=Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu: Gübre ve tohumu ucuzlatmaya çalışıyoruz |url=https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47265509 |erişimtarihi=6 Aralık 2020 |eser=BBC News Türkçe |yayıncı=BBC Türkçe |tarih=16 Şubat 2019 |dil=trTürkçe}}</ref> Aynı dönemde [[Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı|Ticaret Bakanı]] [[Ruhsar Pekcan]] tarafından fahiş fiyat artışı yapan firmalara yönelik yapılan denetimlerde 88 firmaya 2 milyon [[Türk lirası]] üzerinde idari para cezası uygulandığına dair açıklama yapıldı.<ref>{{haber kaynağı |başlık=Ticaret Bakanı Pekcan: Fahiş zam yapan 88 firma hakkında 2 milyon ceza için işlem başlatıldı |url=https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47190673 |erişimtarihi=6 Aralık 2020 |eser=BBC News Türkçe |yayıncı=BBC Türkçe |tarih=10 Şubat 2019 |dil=trTürkçe}}</ref>

[[Muğla milletvekilleri|Muğla milletvekili]] [[Süleyman Girgin]], [[Fethiye]]'deki sebze-meyve halinden 4,5 liraya alınan domatesin İstanbul'da 3 liraya satıldığını, kamunun zarara uğratıldığını, [[2019 Türkiye yerel seçimleri|31 Mart 2019 yerel seçimleri]] öncesinde yapılan tanzim satışlarının "seçim yatırımı" olduğunu ifade etti.<ref>{{haber kaynağı |başlık=Tanzim satışı kiloda 1.5 TL zarar yazdı |url=https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/tanzim-satisi-kiloda-15-tl-zarar-yazdi-1252896 |erişimtarihi=6 Aralık 2020 |eser=www.cumhuriyet.com.tr |yayıncı=BBC Türkçe |dil=trTürkçe}}</ref>

Tanzim satış noktaları şehir meydanlarında kurulan geçici çadırlarda yapılıyordu. 31 Mart yerel seçimleri sonrası tanzim satış yerleri açılmadı. Fiyat istikrarını sağlayarak uygun fiyat ile alışveriş amacıyla açılan tanzim satış yerleri piyasada istenilen durumu sağlayamadı. Tanzim satış yerlerinde 2 liraya kadar satılan kuru soğanın fiyatı Nisan ayında [[Ankara]]'daki semt pazarlarında kilosu 5 ile 8 lira arasında değişiyordu.<ref>{{haber kaynağı |başlık=Tanzim satışları sonlandı, pazarda fiyatlar nasıl etkilendi? |url=https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-47960484 |erişimtarihi=6 Aralık 2020 |eser=BBC News Türkçe |yayıncı=BBC Türkçe |tarih=17 Nisan 2019 |dil=trTürkçe}}</ref>