Oksitosin: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
E-OS (mesaj | katkılar)
k Kaynak şablonundaki hata düzeltildi.
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Etiket: Ücretsiz blog veya wiki bağlantısı içeren madde
1. satır:
[[Dosya:Oxytocin.svg|thumbküçükresim|Oksitosinin yapısı]]
'''Oksitosin''' ({{Dil|en|Oxytocin|dil_adı=e}}), primer olarak [[beyin]]de [[nöromodülatör]] görevi olan bir [[memeli]] [[hormon]]udur. Beyinde [[hipotalamus]]ta sentez edilir ve arka [[hipofiz]]den salınır. Aynı zamanda kalpte de üretildiği ve salgılandığı bilinmektedir. Daha yakın zamanlarda, kalbin aynı zamanda bir nörotransmiter olarak hareket edebilen ve genellikle aşk veya sosyal bağ hormonu olarak adlandırılan oksitosini ürettiği ve salgıladığı keşfedildi. Oksitosinin, doğum ve emzirme konusundaki iyi bilinen işlevlerinin ötesinde, aynı zamanda biliş, hoşgörü, güven ve arkadaşlık ve kalıcı çift bağların kurulmasına da dahil olduğu gösterilmiştir. Dikkat çekici bir şekilde, kalpte üretilen oksitosin konsantrasyonları beyinde üretilenlerle aynı aralıktadır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.researchgate.net/publication/293944391_Science_of_the_Heart_Volume_2_Exploring_the_Role_of_the_Heart_in_Human_Performance_An_Overview_of_Research_Conducted_by_the_HeartMath_Institute|başlık=Science of the heart|erişimtarihi=|tarih=|dil=İngilizce|sayfa=7|çalışma=|yayıncı=HearthMath}}</ref>
 
Oksitosin en fazla üremedeki rolü ile bilinir. Özellikle doğum esnasındaki ve doğum sonrasındaki rolü önemlidir. Doğum esnasında [[serviks]] ve [[uterus]]un gerilmesi ile çok miktarlarda salınır, [[rahim]] kaslarının kasılmasını uyarır ve doğumu kolaylaştırır. Doğumdan sonra ise meme başı uyarısı ile sütün salınımını sağlayarak emzirmeye yardımcı olur.
 
Son zamanlardaki çalışmalar oksitosin hormonunun davranışlar üzerine etkisini de ortaya koymaktadır. Örneğin; [[orgazm]], sosyal tanıma, eşler arasındaki bağ, [[anksiyete]] ve anne davranışları bu davranışlar arasında sayılabilir.<ref name="pmid19482229">{{Dergi kaynağı|yazar=Lee HJ, Macbeth AH, Pagani JH, Young WS |başlık=Oxytocin: the Great Facilitator of Life |dergi=Progress in Neurobiology |cilt=88 |sayı=2 |sayfalar=127–51 127-51|yıl=2009 |ay=Haziran |pmid=19482229|doi=10.1016/j.pneurobio.2009.04.001 |pmc=2689929}}</ref> Bu nedenle bu hormona bazen "aşk hormonu" da denmektedir. Oksitosin salgılanmasındaki yetersizlik [[sosyopati]], [[psikopati]], [[narsisizm]] ve genel [[manipülasyon]] eğilimi ile ilişkili bulunmuştur.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1992405,00.html |başlık=Thanks, Mom! |yazar=O'Callaghan, Tiffany |tarih=7 Haziran 2010 |eser=Time Magazine |yayımcı=Time, Inc. |erişimtarihi=8 Haziran 2010 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20100531195557/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1992405,00.html |arşiv-tarihiarşivtarihi=31 Mayıs 2010 |ölüurl=no hayır}}</ref>
 
Oksitosin [[Yunanca]] ὼκυτοκίνη, ''ōkytokínē'', “hızlı doğum” kelimesinden gelmektedir. [[Büyük Britanya]]lı farmakolog Sir [[Henry Hallett Dale]] 1906 yılında bu hormonun [[uterus]] kasılmalarındaki etkilerini keşfinden sonra bu ismi kullanmıştır.<ref name="pmid16992821">{{Dergi kaynağı| yazar = Dale HH | başlık= On some physiological actions of ergot | dergi = J. Physiol. (Lond.) | cilt = 34 | sayı = 3 | sayfalar = 163–206163-206| yıl = 1906 | ay = Mayıs | pmid = 16992821 | pmc = 1465771 | doi = }}</ref> Süt atılımındaki etkileri Ott ve Scott tarafından 1910 yılında,<ref>Ott I, Scott JC. The Action of Infundibulum upon Mammary Secretion. Proc Soc Exp Biol. (1910) p.8:48–49.</ref> ve Schafer ve Mackenzie tarafından 1911 yılında tanımlanmıştır.<ref>Schafer EA, Mackenzie K. ''The action of animal extracts on milk secretion''. Proceedings of the Royal Society of London Series B-Containing Papers of a Biological Character. (1911) p.84:16–22.</ref> Hormonun 9 aminoasitlik dizilimi [[Vincent du Vigneaud]] ve ark. ve Tuppy tarafından 1953'te tanımlanmıştır.<ref name="pmid13129273">{{Dergi kaynağı| yazar = du Vigneaud V, Ressler C, Trippett S | başlık = The sequence of amino acids in oxytocin, with a proposal for the structure of oxytocin | dergi = J. Biol. Chem. | cilt = 205 | sayı = 2 | sayfalar = 949–57 949-57| yıl = 1953 | ay = Aralık | pmid = 13129273 | doi = }}</ref> Kimyasal sentezi Vigneaud ve arkadaşları tarafından 1953'te yapılmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı | yazar = du Vigneaud V, Ressler C, Swan JM, Roberts CW, Katsoyannis PG, Gordon S | başlık = The synthesis of an octapeptide amide with the hormonal activity of oxytocin | dergi = J. Am. Chem. Soc. | cilt = 75 | sayı = 19 | sayfalar = 4879–80 4879-80| yıl = 1953 | pmid = | doi = 10.1021/ja01115a553 | url = http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ja01115a553 | erişim-tarihi erişimtarihi= 31 Mayıs 2012 | arşiv-url arşivurl= https://web.archive.org/web/20190913044659/https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ja01115a553 | arşiv-tarihi arşivtarihi= 13 Eylül 2019 | ölüurl = no hayır}}</ref><ref name=Ressler_1954>{{Dergi kaynağı| yazar = du Vigneaud V, Ressler C, Swan JM, Roberts CW, Katsoyannis PG | başlık = The synthesis of oxytocin | dergi = J. Am. Chem. Soc. | yıl = 1954 | ay = Haziran | cilt = 76 | sayı = 12 | sayfalar = 3115–3121 3115-3121|doi = 10.1021/ja01641a004}}</ref>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Oksitosin" sayfasından alınmıştır