Nasîrüddin Tûsî: Revizyonlar arasındaki fark

. و أما غيره من العجم فلم نر لهم من بعد الإمام ابن الخطيب و نصير الدين الطوسي كلاما يعول على نهايته في الإصابة. فاعتير ذلك و تأمله تر عجبا في أحوال الخليقة. و الله يخلق ما بشاء لا شريك له الملك و له الحمد و هو على كل شيء قدير و حسبنا الله و نعم الوكيل و الحمد لله.</ref><ref>Seyyed H. Badakhchani. Contemplation and Action: The Spiritual Autobiography of a Muslim Scholar: Nasir al-Din Tusi (In Association With the Institute of Ismaili Studies. I. B. Tauris (December 3, 1999). ISBN 1-86064-523-2. page.1: ""Nasir al-Din Abu Ja`far Muhammad b. Muhammad b. Hasan al-Tusi:, the renowned Persian astronomer, philosopher and theologian"</ref><ref>Seyyed Hossein Nasr, Islamic Philosophy from Its Origin to the Present: Philosophy in the Land of Prophecy, SUNY Press, 2006, ISBN 0-7914-6799-6. page 199.</ref> [[bilim]] insanı ve [[İslam]] filozofu. Söz konusu dönem, [[Moğol istilası]] sebebiyle [[Bağdat]]'ta, bir yandan karanlık bir dönem, bir yandan da önemli düşünce okullarının kurulduğu ve İslam bilim kurumlarının açıldığı bir dönem oldu. Nasîrüddin Tûsî de bu dönemde yetişmiş [[Şiî]] dünyasının tanınmış bir bilgesi olmuştur. Azerbaycanlı halk bilimci [[Memmedhüseyn Tehmasib]]'a göre efsanevi bir kişilik olan [[Nasreddin Hoca]] gerçekte Tûsî'dir.<ref>{{kaynak|soyadı=Boratav|ad=Pertev Naili|başlık=Nasreddin Hoca|yıl=2014|yayıncı=Islık Yayınları|yer=İstanbul|isbn=9786056469909|basım=6|yazarbağı=Pertev Naili Boratav|sayfalar=77}}</ref>

 

 

== Yaşamı ==

Nasîrüddin Tûsî, babasının ve dayısının etkisiyle erken yaşlardan itibaren kelâm, felsefe ve matematik ile ilgilenmeye başladı. Felsefi gelişmesinin belirli bir evresinde [[İbn-i Sina]]'nın [[İşârât]]'ını okudu ve uzun yıllar bu metinle uğraştı. Bu uğraşmaların ardından en önemli eserlerinden biri sayılan ''Şerh-i İşârât''{{'}}ı kaleme aldı.

 

[[Kemalûddin Hâsip]]'ten [[Matematik|matematiği]] ve [[Burhanüddin Hamedanî]]'den [[hadis]]leri öğrendi. Pek çok bilgi dalıyla ilgilendi ve derinleşmeye çalıştı; tanınmış bilginler yetiştirdi ([[Allâme Hillî]], [[Kutbüddin Şirvanî]] gibi). [[İsmaili mezhebi]]nden ve [[edebiyat]], [[tasavvuf]] ve [[felsefe]] ilgilisi [[Nasîrüddin Ebu'l-Feth b. Mansûr]]'un meclisinde yer aldı. [[Abbâsî]] [[hâlife]]si [[Mutasım (Abbasi)|Ebû İshâk "el-Mu`tasım bi’l-Lâh" `Abbâs bin Hârûn er-Reşîd]]'i öven bir kaside yazdıktan sonra araları açıldı ve sürgüne gönderildi. [[Hasan bin Sabbah]]'ın yedinci halefi [[II. Muhammed (Haşhaşi)|II. Muhammed]] aracılığıyla [[Alamut Kalesi]]'nde saklandı. Daha sonra, 1247'ye kadar, yarı tutuklu olarak [[Meymûn Daye]] kalesinde tutuldu. Moğolların kaleleri ele geçirmesiyle serbest kaldı. Moğol hükümdarı Hülâgu'nun müşaviri olarak görev aldı ve bütün bilimsel ve felsefi çalışmalarında ondan destek aldı. Ünlü [[Marâgâ Rasathanesi]]'ni bu sırada kurdu ve bu kurum en büyük islam bilim kurumlarından biri olarak yer aldı. Rasathanenin yanında büyük bir kütüphane kurulması da gerçekleştirildi, burada dört yüz bin kitabın toplandığı sanılmaktadır. Hûlagü han bir yandan Bağdat'ı yakıp yıkan bir yandan da orada yeniden bilim kurumlarının kurulmasını destekleyen kişi oldu. Daha sonraki hükümdar Abaka Han tarafından da destek gördü ve yaşlılığında bu destek sayesinde önemli eserlerini üretti.