Hırvatistan: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
LostMyMind (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik
Etiket: Elle geri alma
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
105. satır:
| Gini_sırası =
| Gini_yılı =
| Gini_kaynağı = <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|başlık=Distribution of family income – Gini index|çalışma=The World Factbook|yayımcı=CIA|erişimtarihi=1 Eylül 2009|arşivurl=https://www.webcitation.org/5rRcwIiYs?url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|arşivtarihi=23 Temmuz 2010|deadurlölüurl=nohayır}}</ref>
| İGE = 0.837
| İGE_sırası = 46
146. satır:
=== Tarihöncesi ve Antik dönem ===
{{Ana|Tarihöncesi Hırvatistan|İllirya|Dalmaçya (Roma eyaleti)}}
[[Dosya:Horovathos.jpg|thumbküçükresim|sol|120px|upright|Khoroáthos adının vurgulandığı Tanais Tableti.]]
Bugün Hırvatistan olarak bilinen bölgede [[tarihöncesi]] dönemde yerleşim bulunmaktaydı. Hırvatistan'ın kuzeyindeki [[Krapina]] bölgesinde ortaya çıkan [[Neanderthal]] fosilleri [[Eski Taş Çağı]]'na tarihlenmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Acta Medico-Historica Adriatica|yayıncı=Hrvatsko znanstveno društvo za povijest zdravstvene kulture|issn=1334-4366|yıl=2010|ay=Aralık|cilt=8|sayı=2|yazar=Igor Salopek|başlık=Krapina Neanderthal Museum as a Well of Medical Information|sayfalar=197–202197-202|url=http://hrcak.srce.hr/63530|erişimtarihi= 15 Ekim 2011}}</ref> Ülkenin bütün bölgelerinde [[Eski Taş Çağı]] ve [[Bakır Çağı]]'ndan kalıntılar bulunmuştur.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog zavoda|yayıncı=[[University of Zagreb]], Faculty of Philosophy, Archaeological Department|issn=0473-0992|başlık=Study of the Neolithic and Eneolithic as reflected in articles published over the 50 years of the journal Opuscula archaeologica|sayfalar=93–12293-122|cilt=30|sayı=1|yıl=2008|ay=Nisan|yazar=Tihomila Težak-Gregl|erişimtarihi=15 Ekim 2011|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=34026|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160703061418/http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=34026|arşiv-tarihiarşivtarihi=3 Temmuz 2016|ölüurl=hayır}}</ref> Ülkedeki antik yerleşimlerin büyük çoğunluğu ve en önemli üçü-Starčevo, Vučedol ve Baden kültürleri kuzeydeki nehir yataklarında bulunmaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog zavoda|yayıncı=University of Zagreb, Faculty of Philosophy, Archaeological Department|issn=0473-0992|başlık=The Kostolac horizon at Vučedol|sayfalar=25–4025-40|cilt=29|sayı=1|yıl=2005|ay=Aralık|yazar=Jacqueline Balen|erişimtarihi=15 Ekim 2011|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=26644|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160704062751/http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=26644|arşiv-tarihiarşivtarihi=4 Temmuz 2016|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog zavoda|yayıncı=University of Zagreb, Faculty of Philosophy, Archaeological Department|issn=0473-0992|başlık=Prilog poznavanju neolitičkih obrednih predmeta u neolitiku sjeverne Hrvatske|çeviribaşlık=A Contribution to Understanding Neolithic Ritual Objects in the Northern Croatia Neolithic|dil=Hırvatça|sayfalar=43–4843-48|cilt=27|sayı=1|yıl=2003|ay=Aralık|yazar=Tihomila Težak-Gregl|erişimtarihi=15 Ekim 2011|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=26644|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160704062751/http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=26644|arşiv-tarihiarşivtarihi=4 Temmuz 2016|ölüurl=hayır}}</ref> Hırvatistan'da [[Demir Çağı]] [[İllirya]]lı [[Hallstatt kültürü|Hallstatt]] ve [[Keltler|Kelt]] [[La Tène kültürü|La Tène kültürlerinden]] izler bırakmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Prilozi Instituta za arheologiju u Zagrebu|yayıncı=Institut za arheologiju|issn=1330-0644|cilt=19|sayı=1|yıl=2002|ay=Temmuz|çeviribaşlık=A Contribution to Understanding Continuous Habitation of Vinkovci and its Surroundings in the Early Iron Age|başlık=Prilog poznavanju naseljenosti Vinkovaca i okolice u starijem željeznom dobu|dil=Hırvatça|sayfalar=79–10079-100|yazar1=Hrvoje Potrebica|yazar2=Marko Dizdar|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=1560|erişimtarihi=15 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160704065603/http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=1560|arşiv-tarihiarşivtarihi=4 Temmuz 2016|ölüurl=hayır}}</ref>
 
Çok daha sonraları bölgeye bir yandan [[Liburniyanlar]] ve [[İllirya]]lılar gelirken diğer yandan ilk Yunan kolonileri [[Vis]] ve [[Hvar]]'da kuruldu.<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://books.google.com/books/about/The_Illyrians.html?id=4Nv6SPRKqs8C|yazar=John Wilkes|başlık=The Illyrians|yıl=1995|yayımcı=[[Wiley-Blackwell]]|yer=Oxford, UK|isbn=9780631198079|sayfa=114|alıntı=... in the early history of the colony settled in 385&nbsp;BC on the island Pharos (Hvar) from the Aegean island Paros, famed for its marble. In traditional fashion they accepted the guidance of an oracle, ...|erişimtarihi=15 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20190503180651/https://books.google.com/books/about/The_Illyrians.html?id=4Nv6SPRKqs8C|arşiv-tarihiarşivtarihi=3 Mayıs 2019|ölüurl=hayır}}</ref> MS 9 yılında bölge [[Roma İmparatorluğu]]'na bağlandı. İmparator [[Diocletianus]] MS 305 yılında inzivaya çekilince [[Split]] kentine [[Diocletianus Sarayı|büyük bir saray]] inşa ettirdi.<ref>{{Kitap kaynağı|yazar1=[[Edward Gibbon]]|yazar2=[[John Bagnell Bury]]|yazar3=[[Daniel J. Boorstin]]|başlık=The Decline and Fall of the Roman Empire|yayımcı=[[Modern Library]]|yıl=1995|yer=New York|sayfa=335|isbn=9780679601487|url=http://books.google.com/books?id=bdKLyie1M50C|erişimtarihi=27 Ekim 2011}}</ref> 5. yüzyıl boyunca son [[Batı Roma İmparatorluğu|Batı Roma İmparatorlar]]ından [[Julius Nepos]], küçük imparatorluğu bu saraydan yönetmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://books.google.com/books?id=Xw4fAAAAMAAJ|yazar=[[J. B. Bury]]|başlık=History of the later Roman empire from the death of Theodosius I. to the death of Justinian|sayfa=408|yayımcı=[[Macmillan Publishers]]|yıl=1923|erişimtarihi=15 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20191129010831/https://books.google.com/books?id=Xw4fAAAAMAAJ|arşiv-tarihiarşivtarihi=29 Kasım 2019|ölüurl=hayır}}</ref> Bu dönem Avarlar ve Hırvatların 7. yüzyılın ilk yarısında bölgeye gelmesi ve neredeyse bütün Roma kentlerini yıkmasıyla sona erer. Roma'dan hayatta kalanlar kıyıdaki daha uygun alanlara, adalara ve dağlara çekildi. Dubrovnik bu kişilerden Epidarius tarafından kurulmuştur.<ref name="AAPatton">{{Kitap kaynağı|url=http://books.google.com/books?id=E_NBAAAAYAAJ|başlık=Researches on the Danube and the Adriatic|yazar=Andrew Archibald Paton|yıl=1861|sayfa=218–219|yayımcı=Trübner|erişimtarihi=15 Ekim 2011}}</ref>
 
Hırvatların etnogenetik kökeni bilinmemekle birlikte buna ilişkin birçok teori vardır. Bunlardan ''Slav'' ve ''İranlı'' teorileri en sık ortaya atılan teorilerdir. En çok kabul edilen görüş [[Kavimler Göçü]]'yle birlikte ''Beyaz Hırvatlar''ın, ''Beyaz Hırvatistan''{{'}}dan göçtüklerini ileri süren ''Slav'' teorisidir. Buna karşın diğer teori ise [[Yunanca]] yazılan [[Tanais Tabletleri]]'ndeki ''Χορούαθ[ος]'', ''Χοροάθος'' ve ''Χορόαθος'' (Khoroúathos, Khoroáthos, ve Khoróathos) sözcüklerine dayanarak ortaya atılan, bu sözcüklerin İranlı kökene sahip Hırvatlar olduğunu ileri süren görüştür.<ref name="Nikšić-Heršak">{{Dergi kaynağı|dergi=Migracijske i etničke teme|issn= 1333-2546|yayıncı=Institute for Migration and Ethnic Studies|yıl=2007|ay=Eylül|cilt=23|sayı=3|sayfalar=251–268251-268|yazar1=Emil Heršak|yazar2=Boris Nikšić|dil=Hırvatça|başlık=Hrvatska etnogeneza: pregled komponentnih etapa i interpretacija (s naglaskom na euroazijske/nomadske sadržaje)|çeviribaşlık=Croatian Ethnogenesis: A Review of Component Stages and Interpretations (with Emphasis on Eurasian/Nomadic Elements)|erişimtarihi=15 Ekim 2011}}</ref>
 
=== Orta Çağ ===
{{Ana|Hırvatistan Krallığı (925–1102)|Hırvatistan Krallığı (1102–1526)|Ragusa Cumhuriyeti}}
[[Dosya:Bascanska ploca.jpg|thumbküçükresim|180px|sol|[[Baška tableti]], [[Glagol alfabesi]] ile yazıldığı bilinen en eski kaynaktır.]]
10. yüzyılda Bizans İmparatoru [[VII. Konstantinos]] tarafından yazdırılan ''De Administrando Imperio''{{'}}ya göre Hırvatlar bugün Hırvatistan olarak bilinen bölgeye 7. yüzyılın başlarında gelmişlerse de bu tez Hırvatların bölgeye 6. yüzyıl ile 9. yüzyıl arasında geldiğini savunanlar tarafından çürütülmeye çalışılmaktadır.<ref name="Mužić-249-293">Mužić (2007), pp. 249–293</ref> Sonraları doğrulanan Einhard'ın 818 yılında yazdığı kayıtlara göre, Ljudevit Posavski ve Borna tarafından yönetilen Pannonia ve Dalmaçya adı altında iki düklük kuruldu. Bunlar Francia'ya bağlı vassal bir bölge olan Hırvatların ülkesi hakkında yazılmış ilk belgelerdir.<ref name="Mužić-157-160">Mužić (2007), pp. 157–160</ref> Bölgedeki Fransız üstünlüğü 20 yıl sonra Mislav'ın hükümdarlığı ile birlikte sona ermiştir.<ref name="Mužić-169-170">Mužić (2007), pp. 169–170</ref> VII. Konstantinos, Hırvatların Hristiyanlaşma sürecinin 7. yüzyılda başladığını söylese de Hırvatların Hristiyanlaşması genellikle 9. yüzyıla tarihlenir.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Bogoslovska smotra|yayıncı=University of Zagreb, Catholic Faculty of Theology|issn=0352-3101|yıl=1968|ay=Nisan|sayı=3–4|cilt=37|yazar=Antun Ivandija|başlık=Pokrštenje Hrvata prema najnovijim znanstvenim rezultatima|çeviribaşlık=Christianization of Croats according to the most recent scientific results|dil=Hırvatça|sayfalar=440–444440-444|erişimtarihi=18 Ekim 2011}}</ref> Papa tarafından tanınan ilk Hırvat hükümdarı Branimir'dir ve [[Papa VIII. Ioannes]] 878 yılında ona ''Dux Croatorum'' (''Hırvatların Dükü'') lakabını takmıştır.<ref name="Mužić-195-198">Mužić (2007), pp. 195–198</ref>
[[Dosya:Dubrovnik wall.jpg|sağ|thumbküçükresim|190px|Orta Çağ'da ve [[Dubrovnik kuşatması|1991-1992 kuşatması]]'nda kentin savunulmasına katkı sağlayan [[Dubrovnik surları]].]]
 
[[Tomislav]], Hırvatistan'ın Papalık tarafından kral olarak tanınan ilk hükümdarıdır. Papa VIII. Ioannes tarafından 925 yılında kendisine gönderilen bir mektupla bu unvanı almıştır. Macar ve Bulgar istilalarına karşı başarı göstererek Hırvat krallarının etkisini daha da yaymıştır.<ref name="Posavec">{{Dergi kaynağı|dergi=Radovi Zavoda za hrvatsku povijest|cilt=30|sayı=1|issn=0353-295X|sayfalar=281–290281-290|başlık=Povijesni zemljovidi i granice Hrvatske u Tomislavovo doba|çeviribaşlık=Historical maps and borders of Croatia in age of Tomislav|dil=Hırvatça|yazar=Vladimir Posavec|yıl=1998|ay=Mart|erişimtarihi=16 Ekim 2011|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=62779|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160704070323/http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=62779|arşiv-tarihiarşivtarihi=4 Temmuz 2016|ölüurl=hayır}}</ref> Orta Çağdaki Hırvat Krallığı, [[IV. Petar Krešimir]] (1058-1074) ve [[Dmitar Zvonimir]]'in (1075-1089) hükümdarlıkları dönemlerinde altın çağını yaşamıştır.<ref name="Margetić">{{Dergi kaynağı|dergi=Radovi Zavoda za hrvatsku povijest|cilt=29|sayı=1|issn=0353-295X|sayfalar=11–2011-20|başlık=Regnum Croatiae et Dalmatiae u doba Stjepana II.|çeviribaşlık=Regnum Croatiae et Dalmatiae in age of Stjepan II|dil=Hırvatça|yazar=Lujo Margetić|yıl=1997|ay=Ocak|erişimtarihi=16 Ekim 2011|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=76963|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160704070700/http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=76963|arşiv-tarihiarşivtarihi=4 Temmuz 2016|ölüurl=hayır}}</ref> 1091 yılında II. Stjepan'ın ölümüyle birlikte Trpimirović hanedanı sona ermiş, Macar Kralı Ladislaus, Hırvatistan Krallığı üzerinde hak iddia etmiştir. Bu iddialar karşısında bir savaş meydana gelmiş ve 1102 yılında Macar Kralı Coloman döneminde Hırvatistan, Macaristan ile birleşme yoluna gitmiştir.<ref name="HR-HU-Heka">{{Dergi kaynağı|dergi=Scrinia Slavonica|issn=1332-4853|yayıncı=Hrvatski institut za povijest – Podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje|başlık=Hrvatsko-ugarski odnosi od sredinjega vijeka do nagodbe iz 1868. s posebnim osvrtom na pitanja Slavonije|çeviribaşlık=Croatian-Hungarian relations from the Middle Ages to the Compromise of 1868, with a special survey of the Slavonian issue|dil=Hırvatça|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=68144|yazar=Ladislav Heka|yıl=2008|ay=Ekim|cilt=8|sayı=1|sayfalar=152–173152-173|erişimtarihi=16 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160704071036/http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=68144|arşiv-tarihiarşivtarihi=4 Temmuz 2016|ölüurl=hayır}}</ref>
 
İlerleyen dört yüzyıl boyunca ''Sabor'' adında bir parlamento ve kral tarafından atanan ''Ban'' adında valiler tarafından yönetildi.<ref name="Povijest-saborovanja">{{Web kaynağı | url = http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=404 | başlık = Povijest saborovanja | alt_başlık = History of parliamentarism | dil = Hırvatça | yayıncı = [[Sabor]] | erişimtarihi = 18 Ekim 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150701141023/http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=404 | arşivtarihi = 1 Temmuz 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> Bu dönemde [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] fetihleri ve kıyıların kontrolü için [[Venedik Cumhuriyeti]] ile mücadelelere girişti. Venedik, bağımsızlığına kavuşan [[Ragusa Cumhuriyeti|Dubrovnik şehir devleti]] dışında, 1428'de Dalmaçya'nın büyük bölümünün kontrolünü ele geçirdi. Osmanlı fetihlerine karşı 1493'te yapılan [[Krbava Muharebesi]] ile 1526'da yapılan [[Mohaç Muharebesi (1526)|Mohaç Muharebesi]] kesin Osmanlı zaferiyle sonuçlandı. Kral [[II. Lajos]]'un Mohaç'ta ölmesinden sonra Cetin Parlamentosu, 1527 yılında [[Habsburg Hanedanı]]'ndan [[I. Ferdinand (Kutsal Roma İmparatoru)|I. Ferdinand]]'ı, Osmanlı fetihlerine karşı koruma sağlaması koşuluyla Hırvatistan'ın yeni hükümdarı olarak seçti.<ref name="Povijest-saborovanja"/><ref name="frucht422">Frucht 2005, p. 422-423</ref> Bu devir, Frankopan ve Šubić gibi soylu yerli ailelerden birçok kişinin Ban mevkisine yükselmesiyle sonuçlandı.<ref name="Font">{{Dergi kaynağı|dergi=Povijesni prilozi|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=13778|issn=0351-9767|yayıncı=Croatian Institute of History|yıl=2005|ay=Temmuz|cilt=28|sayı=28|sayfalar=7–227-22|yazar=Márta Font|başlık=Ugarsko Kraljevstvo i Hrvatska u srednjem vijeku|dil=Hırvatça|çeviribaşlık=Hungarian Kingdom and Croatia in the Middlea Ages|erişimtarihi=17 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20120614142954/http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=13778|arşiv-tarihiarşivtarihi=14 Haziran 2012|ölüurl=hayır}}</ref>
 
== Coğrafya ==
{{Ana|Hırvatistan coğrafyası}}
[[Dosya:Croatia topo.jpg|thumbküçükresim|220px|sağ|Hırvatistan'ın topografik haritası.]]
Doğuda [[Sırbistan]], güneydoğuda [[Bosna-Hersek]], kuzeybatıda [[Slovenya]], kuzeydoğuda [[Macaristan]] ve güneyde [[Karadağ]] ve [[Adriyatik Denizi]] ile çevrili olan Hırvatistan [[Orta Avrupa|Orta]] ve [[Güneydoğu Avrupa]]'nın kesişim bölgesinde bulunur. 42°-47° kuzey paralelleri ile 13°-20° doğu meridyenleri arasında bulunan ülkenin en güneyde kalan bölümü Bosna-Hersek'in [[Neum]] kentinin araya girmesi nedeniyle ülkenin geri kalanıyla kara bağlantısına sahip değildir.<ref name="DZS-Stat2010"/>
 
198. satır:
=== İdari birimler ===
{{Ana|Hırvatistan'ın ilçeleri}}
Hırvatistan ilk kez [[Orta Çağ]]'da ilçelere bölünmüştür.<ref name="Medieval-Counties">{{Dergi kaynağı|yayıncı=[[Školska knjiga]]|dergi=Historijski zbornik|cilt=5|sayı=1–2|yıl=1952|biçim=PDF|url=http://www.historiografija.hr/hz/1952/HZ_5_11_MANDIC.pdf|yazar=Oleg Mandić|dil=Hırvatça|başlık=O nekim pitanjima društvenog uređenja Hrvatske u srednjem vijeku|çeviribaşlık=On some issues of social system of Croatia in the Middle Ages|sayfalar=131–138131-138|erişimtarihi=9 Eylül 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20120325000408/http://www.historiografija.hr/hz/1952/HZ_5_11_MANDIC.pdf|arşiv-tarihiarşivtarihi=25 Mart 2012|ölüurl=evet}}</ref> İdari bölümler zaman içinde Osmanlı fetihlerinde kaybedilen topraklar, bu toprakların özgürlüğünü kazanması, [[Dalmaçya]], [[Dubrovnik]] ve [[Istria]] bölgelerindeki politik statünün değişmesine bağlı olarak zaman içinde değişmiştir. Bu geleneksel bölünme 1920'lerde Sloven, Hırvat ve Sırp Krallığı, ardından Yugoslavya Krallığı'nın oluşturduğu oblastlar ve banovinalar nedeniyle tamamen ortadan kalkmıştır.<ref name="frucht429-429">Frucht 2005, pp. 429–429</ref> Komünist yönetimindeki Hırvatistan, II. Dünya Savaşı'nda etken bir güç olan Yugoslavya'yı meydana getiren öğelerden biriydi ve bu dönemde idari yapılanma tümden değiştirilerek ülke 100 kadar belediyeye bölündü. 1992'de çıkarılan bir yasayla birlikte tekrar 1920'den önceki idari birimlere, ilçelere bölündü ancak 1918'de Translithanya'da oluşturulan 8 ilçe ve merkezleri Bjelovar, Gospić, Ogulin, Požega, Vukovar, Varaždin, Osijek ve Zagreb'in yanında 7 ilçe daha oluşturarak bölgeyi 15 ilçeye böldü.<ref name="biondich11">Biondich 2000, p. 11</ref><ref name="CountiesAct1992">{{Haber kaynağı|yayımcı=[[Narodne novine]]|tarih=30 Aralık 1992|erişimtarihi=9 Ekim 2011|dil=Hırvatça|başlık=Zakon o područjima županija, gradova i općina u Republici Hrvatskoj|çeviribaşlık=Territories of Counties, Cities and Municipalities of the Republic of Croatia Act|url=http://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/1992_12_90_2333.html|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20130828162010/http://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/1992_12_90_2333.html|arşiv-tarihiarşivtarihi=28 Ağustos 2013|ölüurl=hayır}}</ref>
 
Ülke 1992'de tekrar ilçelere bölündüğünden beri 20 ilçe ve Zagreb Başkent Bölgesi'ne bölünmüştür. Zagreb bir ilçenin ve bir kentin sahip olduğu yetkilere sahiptir. İlçelerin sınırları birkaç kez değişikliğe uğradı; bu değişikliklerin en önemlisi 2006 yılında meydana gelmiştir. İlçeler toplam 127 [[Hırvatistan'daki şehirler listesi|kente]] ve 429 [[Hırvatistan'daki belediyeler listesi|belediyeye]] bölünmüştür.<ref name="CountiesAct2006">{{Haber kaynağı|yayımcı=Narodne novine|tarih=28 Temmuz 2006|erişimtarihi=9 Eylül 2011|dil=Hırvatça|başlık=Zakon o područjima županija, gradova i općina u Republici Hrvatskoj|çeviribaşlık=Territories of Counties, Cities and Municipalities of the Republic of Croatia Act|url=http://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2006_07_86_2045.html|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160304051847/http://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2006_07_86_2045.html|arşiv-tarihiarşivtarihi=4 Mart 2016|ölüurl=hayır}}</ref>
 
{{Hırvatistan'ın ilçeleri|style=float:left; font-size:95%; border:3px; max-width:480px; width:50%;}}
256. satır:
{{Ana|Hırvatistan ekonomisi}}
=== Turizm ===
[[Dosya:Zlatni rat from Vidova Gora.JPG|thumbküçükresim|sağ|[[Brač]] adasındaki [[Zlatni Rat]] Hırvatistan turizmi için önemli yerlerden biridir.]]
[[Dosya:Windows of Turkish house in Rijeka Croatia 002.JPG|thumbküçükresim|sağ|Türkevi, [[Rijeka]]'daki pazar]]
Hırvatistan'da turizm hizmet sektörünün büyük bölümünü oluşturur ve Hırvatistan gelirlerinin yaklaşık %20'sini oluşturur. Turizm endüstrisi gelirleri 2011 yılı için 6.61 milyar € olarak tahmin edilir. Bu pozitif etki Hırvatistan'ın perakende sektörü, endüstri malı satışları ve mevsimlik işçilik gibi alanlardaki gelişmiş iş hacminin oluşmasına katkı sağlar. Turizm endüstrisi ülkenin dış ticaret açığının kapanmasına büyük katkı sağladığı için dış satım olarak değerlendirilir.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Vjesnik|url=http://www.vjesnik.hr/Article.aspx?ID=D37B6CB1-C728-44FE-94C7-8C80B4EA582F|dil=Hırvatça|başlık=Iako čini gotovo petinu BDP-a, i dalje niskoprofitabilna grana domaće privrede|çeviribaşlık=Even though it comprises nearly a fifth of the GDP, it is still a low-profit branch of the national economy|yazar1=Tomislav Pili|yazar2=Davor Verković|tarih=1 Ekim 2011|erişimtarihi=20 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://www.webcitation.org/68PYhbBry?url=http://www.vjesnik.hr/Article.aspx?ID=D37B6CB1-C728-44FE-94C7-8C80B4EA582F|arşiv-tarihiarşivtarihi=14 Haziran 2012|ölüurl=evet}}</ref> Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı'nın bitmesinden sonra ülkeye gelen turist sayısı 10 milyona yükselerek dört kata yakın bir artış göstermiştir.<ref name="DZS-Stat2010"/> Hırvatistan'daki turistlerin çoğu Hırvat turistler ve bir o kadar Alman, Sloven, Avusturyalı ve Çek'tir. Ülkeye gelen turistlerin kalış süresi ortalaması 4.9 gündür.<ref>{{Web kaynağı | yayımcı = [[T-Hrvatski Telekom]] | çalışma = t-portal.hr | dil = Hırvatça | url = http://www.tportal.hr/biznis/gospodarstvo/148403/Turisticki-prihod-porast-ce-prvi-put-nakon-2008.html | tarih = 14 Eylül 2011 | başlık = Turistički prihod porast će prvi put nakon 2008. | çeviribaşlık = Tourist income to rise for the first time since 2008 | erişimtarihi = 21 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150912041209/http://www.tportal.hr/biznis/gospodarstvo/148403/Turisticki-prihod-porast-ce-prvi-put-nakon-2008.html | arşivtarihi = 12 Eylül 2015 | ölüurl = hayır }}</ref>
 
Ülkeye gelen turistlerin çoğu Adriyatik Denizi kıyılarını tercih etmektedir. Opatija, 19. yüzyılın ortalarında ülkenin ilk tatil kasabası haline gelmiştir. Bu kasaba 1890'lara kadar Avrupa'nın en önemli sağlık merkezlerinden birine dönüşmüştür.<ref>{{Web kaynağı | yayımcı = Opatija Tourist Board | url = http://www.opatija-tourism.hr/en/Home.aspx?PageID=5 | başlık = History of Opatija | erişimtarihi = 21 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130224035537/http://www.opatija-tourism.hr/en/Home.aspx?PageID=5 | arşivtarihi = 24 Şubat 2013 | ölüurl = evet }}</ref> Kıyı ve adalar boyunca birçok tatil alanının açılmasından sonra, kitle turizminden yiyecek içecek pazarının büyümesine birçok servis sağlamıştır. Turizm sektörünün en önemli gelirleri deniz turizminden sağlanmakta olup Orta Çağ kıyı kentleri ve yaz boyunca gerçekleştirilen birçok kültürel etkinlik dolayısıyla marinalara her yıl 16 bin kadar yat yaklaşmaktadır. Kıyıdan içeride kalan bölgeler dağ turizmi, agroturizm ve spalar gibi birçok alanda olanaklar sağlamaktadır. Bunların yanında başkent Zagreb de kıyıdaki kentler ve tatil kasabalarıyla yarışan önemli bir turizm bölgesidir.<ref>{{Web kaynağı | yayıncı = Croatian National Tourist Board | url = http://croatia.hr/en-GB/Activities-and-attractions | başlık = Activities and attractions | erişimtarihi = 21 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160403135239/http://croatia.hr/en-GB/Activities-and-attractions | arşivtarihi = 3 Nisan 2016 | ölüurl = evet }}</ref> Kirlenmemiş deniz doğası, birçok doğal rezervleri ve 116 [[Mavi Bayrak]]lı plajı ülke için bir övünç kaynağıdır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.blueflag.org/Menu/Awarded+sites/2011/Northern+Hemisphere/Croatia | başlık = Hırvatistan | erişimtarihi = 21 Ekim 2011 | yayımcı = Foundation for Environmental Education | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150429162134/http://www.blueflag.org/Menu/Awarded+sites/2011/Northern+Hemisphere/Croatia | arşivtarihi = 29 Nisan 2015 | ölüurl = evet }}</ref> Bu özellikleriyle Hırvatistan dünyanın en çok turist alan 18. ülkesidir.<ref name="UNWTO">{{Web kaynağı | url = http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/barometer/UNWTO_Barom07_3_en.pdf | başlık = UNWTO World Tourism Barometer | ay = Ekim | yıl = 2007 | erişimtarihi = 23 Nisan 2008 | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130910050655/http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/barometer/UNWTO_Barom07_3_en.pdf | arşivtarihi = 10 Eylül 2013 | ölüurl = evet }}</ref>
265. satır:
 
== Demografi ==
2011'deki nüfus sayımına göre 4.29 milyonluk nüfusuyla [[Nüfuslarına göre ülkeler listesi|dünyanın 125. kalabalık ülkesi]]<ref name="Census 2011 counties">{{Croatian Census 2011 First Results | url = http://www.dzs.hr/Eng/censuses/census2011/htm/e11_RH.html | format = HTML | accessdate=5 August 2011}}</ref> olan Hırvatistan'da kilometrekareye [[Nüfus yoğunluklarına göre ülkeler listesi|75.9 kişi]] düşer ve ortalama yaşam süresi 75.7 yıldır. Kadın başına 1.5 çocuk düşer ve bu dünyanın [[Ülkelerin doğurganlık oranına göre sıralanışı|en düşük]] oranlarından biridir. 1991 yılından beri ülkedeki [[ölüm oranı]] sürekli olarak [[doğum oranı]]nı geçmektedir.<ref name="DZS-Stat2010"/> 1990'lı yıllardan beri ülke çok sayıda göçmen almaktadır ve bu sayı 2006 yılında 7000'den fazla olmuştur.<ref name="Limun-immigration">{{Web kaynağı | yayımcı = Limun.hr | url = http://limun.hr/main.aspx?id=178599&NadID=178578 | başlık = U Hrvatskoj dvostruko više doseljenika | çeviribaşlık = Twice as many immigrants in Croatia | tarih = 21 Temmuz 2007 | erişimtarihi = 12 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141129031809/http://limun.hr/main.aspx?id=178599&NadID=178578 | arşivtarihi = 29 Kasım 2014 | ölüurl = evet }}</ref> Hırvatistan İstatistik Bürosu'na göre ülkenin nüfusu 2051 yılına gelindiğinde doğum oranlardaki azalmalar ve göç oranlarında bağlı olarak 3.1 milyona kadar düşecektir.<ref name="DZS-Forecast-2051">{{Web kaynağı | yayımcı = Croatian Bureau of Statistics | biçim = PDF | dil = Hırvatça | url = http://www.dzs.hr/Hrv/important/Notices/projekcije_stanovnistva_2004-2051.pdf | başlık = Projekcija stanovništva Republike Hrvatske 2004. – 2051. | çeviribaşlık = Projection of Population of the Republic of Croatia 2004–2051 | yıl = 2006 | erişimtarihi = 11 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150619230054/http://www.dzs.hr/Hrv/important/Notices/projekcije_stanovnistva_2004-2051.pdf | arşivtarihi = 19 Haziran 2015 | ölüurl = evet }}</ref> Hırvatistan'ın nüfusu 1857'de 2.1 milyondan, 1991'de 4.7 milyona yükselerek tavan yapmıştır. 1921 ve 1948'de iki dünya savaşı nedeniyle nüfus sayımı yapılmamıştır.<ref name="DZS-Stat2010"/> Demografik geçiş sürecini 1970'lerde tamamlayan ülkenin<ref>{{Dergi kaynağı|yazar1=Snježana Mrđen|yazar2=Mladen Friganović|yıl=1998|ay=Haziran|başlık=The demographic situation in Croatia|dergi=Geoadria|yayıncı=Hrvatsko geografsko društvo – Zadar|issn=1331-2294|cilt=3|sayı=1|sayfalar=29–5629-56|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=14991|erişim-tarihierişimtarihi=25 Ocak 2012|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20191217034934/https://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=14991|arşiv-tarihiarşivtarihi=17 Aralık 2019|ölüurl=hayır}}</ref> son zamanlarda nüfus artış hızı negatiftir.<ref name="CIA"/> Yine son zamanlarda Hırvatistan hükûmeti yabancı işçilere koyduğu kotayı %40 artırmak için baskı görmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.poslovni.hr/101937.aspx | başlık = Traži se 40% više kvota za strane radnike | yayımcı = [[Poslovni dnevnik]] | tarih = 28 Kasım 2008 | erişimtarihi = 16 Mayıs 2010 | arşivengelli = evet | arşiv-url arşivurl= https://web.archive.org/web/20200329075221/http://www.poslovni.hr/101937.aspx | arşiv-tarihi arşivtarihi= 29 Mart 2020 | ölüurl = hayır }}</ref> Göçmen politikasıyla uyumlu olarak Hırvatistan göçmenleri ülkeye geri dönmeleri için ikna etmeye çalışmaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Politička misao: Croatian Political Science Review|issn=0032-3241|vol=35|sayı=5|yıl=2008|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=51084|başlık=The Policy of Immigration in Croatia|yazar=Nick Vidak|sayfalar=57–7557-75|yayıncı=University of Zagreb, Faculty of Political Science|erişimtarihi=15 Ekim 2010|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20200206140644/https://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=51084|arşiv-tarihiarşivtarihi=6 Şubat 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
 
{{bar box
282. satır:
}}
 
Ülkedeki nüfusun azalması problemi ayrıca Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı'nın sonuçlarından biridir. Savaş boyunca birçok kişi yerinden olmuş ya da göç etmiştir. 1991'de Sırpların çoğunlukta olduğu bölgelerdeki 400.000'den fazla Hırvat ve diğer Sırp olmayan etnisiteler ya bulundukları yerlerden Hırvatistanlı Sırp güçleri tarafından uzaklaştırılmış ya da şiddetten kaçmak zorunda kalmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.un.org/icty/pressreal/2007/pr1162e-summary.htm|başlık=Summary of judgement for Milan Martić|tarih=12 Haziran 2007|Yayımcı=Birleşmiş Milletler|erişimtarihi=21 Haziran 2008|arşivurl=https://web.archive.org/web/20071215084458/http://www.un.org/icty/pressreal/2007/pr1162e-summary.htm|arşivtarihi=15 Aralık 2007|ölüurl=hayır}}</ref> 1995'te savaşın son günleri boyunca 120.000 binden fazla<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.nytimes.com/2000/01/16/world/for-serbs-in-croatia-a-pledge-unkept.html|başlık=For Serbs in Croatia, a Pledge Unkept|yayımcı=The New York Times|erişimtarihi=18 Ekim 2011|yazar=[[Steven Erlanger]]|tarih=16 Ocak 2000|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20190503052051/https://www.nytimes.com/2000/01/16/world/for-serbs-in-croatia-a-pledge-unkept.html|arşiv-tarihiarşivtarihi=3 Mayıs 2019|ölüurl=hayır}}</ref> hatta belki 200.000 kadar Sırp<ref>{{Web kaynağı | yazar = [[Matt Prodger]] | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4747379.stm | başlık = Evicted Serbs remember Storm | yayımcı = BBC News | tarih = 5 Ağustos 2005 | erişimtarihi = 15 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20090219223101/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4747379.stm | arşivtarihi = 19 Şubat 2009 | ölüurl = hayır }}</ref> [[Fırtına Harekâtı]]'yla yaklaşan Hırvat güçlerinin gelmesinden önce bölgeden kaçmıştır. Savaştan sonraki on yılda savaş boyunca yerlerinden olan 300.000 kadar Sırp'ın ancak 117.000'i ülkeye geri dönmüştür.<ref name="OSCE-Reform">{{Web kaynağı | yayıncı = [[Organization for Security and Co-operation in Europe]] | biçim = PDF | başlık = STATUS REPORT No.16 ON CROATIA'S PROGRESS IN MEETING INTERNATIONAL COMMITMENTS SINCE NOVEMBER 2004 | tarih = 7 Temmuz 2005 | url = http://www.osce.org/zagreb/15985 | erişimtarihi = 13 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150317121458/http://www.osce.org/zagreb/15985 | arşivtarihi = 17 Mart 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> Hırvatistan'da yaşayan Sırpların çoğu Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı'nda işgal edilen alanlarda asla yaşamamıştır. Sırplar sadece daha önce yerleşik oldukları alanın bir kısmına Bosna-Hersek, özellikle de [[Sırp Cumhuriyeti]]'nden gelen Hırvat mültecilerin yerleştirilmesinin ardından kalan diğer alanlara yeniden yerleşmişlerdir.<ref name="Index-Cro-Refugees">{{Web kaynağı | yayımcı = Index.hr | url = http://www.index.hr/vijesti/clanak/savez-udruga-hrvataiz-bih-izabrao-novo-celnistvo/145769.aspx | dil = Hırvatça | başlık = Savez udruga Hrvata iz BiH izabrao novo čelništvo | çeviribaşlık = Union of associations of Bosnia and Herzegovina Croats elects new leadership | tarih = 28 Haziran 2003 | erişimtarihi = 12 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150924155846/http://www.index.hr/vijesti/clanak/savez-udruga-hrvataiz-bih-izabrao-novo-celnistvo/145769.aspx | arşivtarihi = 24 Eylül 2015 | ölüurl = hayır }}</ref><ref name="PresidentRH-refugees">{{Web kaynağı | yayımcı = Office of the [[President of Croatia]] | url = http://www.predsjednik.hr/29062010 | dil = Hırvatça | başlık = 29 06 2010 – Benkovac | tarih = 29 Haziran 2010 | erişimtarihi = 12 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131026063322/http://www.predsjednik.hr/29062010 | arşivtarihi = 26 Ekim 2013 | ölüurl = evet }}</ref> Hırvatistan nüfusunun %89.6'sı gibi bir rakamla büyük çoğunluğu Hırvattır. Geriye kalan nüfus %4.5 ile [[Sırplar]] ve %5.9 ile [[Boşnaklar]], [[Macarlar]], [[İtalyanlar]], [[Slovenler]], [[Almanlar]], [[Çekler]], [[Romanlar]] ve diğerleridir.<ref name="CIA"/> En büyük dinler nüfusun %88'inin inandığı [[Katolik Kilisesi|Katoliklik]], %4.4'ünün inandığı [[Ortodoks Kilisesi|Ortodoksluk]], %0.4'ünün inandığı diğer [[Hristiyanlık|Hristiyan]] mezhepleri ve %1.3'ünün inandığı [[İslam]]'dır. Geriye kalan nüfusun %5.2'si inançsızken %0.9'unun inancı bilinmemektedir.<ref name="Census2001-religion">{{Web kaynağı | url = http://www.dzs.hr/Hrv/censuses/Census2001/Popis/H01_02_04/H01_02_04.html | başlık = STANOVNIŠTVO PREMA VJERI, PO GRADOVIMA/OPĆINAMA, POPIS 2001. | çeviribaşlık = POPULATION BY RELIGION, BY CITY/MUNICIPALITY, CENSUS 2001 | yayımcı = Croatian Bureau of Statistics | yıl = 2001 | erişimtarihi = 14 Temmuz 2010 | dil = Hırvatça | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131114130612/http://www.dzs.hr/Hrv/censuses/Census2001/Popis/H01_02_04/H01_02_04.html | arşivtarihi = 14 Kasım 2013 | ölüurl = evet }}</ref>
 
{{Hırvatistan'ın en büyük kentleri}}
288. satır:
 
=== Diller ===
Hırvatistan'ın resmi dili [[Hırvatça]]dır ve Hırvatça 2013 temmuzunda Avrupa Birliği'nin de 24. resmi dili olmuştur..<ref name="Ustav-RH">{{Haber kaynağı|yayımcı=Narodne Novine|dil=Hırvatça|url=http://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2010_07_85_2422.html|başlık=Ustav Republike Hrvatske|çeviribaşlık=Constitution of the Republic of Croatia|tarih=9 Temmuz 2010|erişimtarihi=11 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20191103121951/https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2010_07_85_2422.html|arşiv-tarihiarşivtarihi=3 Kasım 2019|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="VL-Hrvatski-EU">{{Haber kaynağı|yayımcı=Večernji list|dil=Hırvatça|url=http://www.vecernji.hr/vijesti/hrvatski-postaje-24-sluzbeni-jezik-europske-unije-clanak-211879|başlık=Hrvatski postaje 24. službeni jezik Europske unije|çeviribaşlık=Croatian Becomes the 24th Official Language of the European Union|tarih=5 Kasım 2011|yazar1=Sandra Veljković|yazar2=Stojan de Prato|erişimtarihi=11 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20130827100338/http://www.vecernji.hr/vijesti/hrvatski-postaje-24-sluzbeni-jezik-europske-unije-clanak-211879|arşiv-tarihiarşivtarihi=27 Ağustos 2013|ölüurl=hayır}}</ref> Azınlık dilleri yerel yönetimlerde serbesttir. Bulundukları bölgelerde nüfusun 3'te birinden fazlasını oluşturan [[Çekçe]], [[Macarca]], [[İtalyanca]], [[Rutence]], [[Sırpça]] ve [[Slovakça]] yerel hükümetlerin tanıdığı yerlerde bölgesel dil statüsüne sahiptir.<ref>{{Web kaynağı | yayımcı = Sabor | url = http://www.sabor.hr/Default.aspx?art=23872 | başlık = Izviješće o provođenju ustavnog zakona o pravima nacionalnih manjina i utrošku sredstava osiguranih u državnom proračunu Republike Hrvatske za 2007. godinu za potrebe nacionalnih manjina | dil = Hırvatça | çeviribaşlık = Report on Implementation of Constitutional Act on National Minority Rights and Expenditure of Funds Appropriated by the 2007 State Budget for Use by the National Minorities | tarih = 28 Kasım 2008 | erişimtarihi = 27 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151227043603/http://www.sabor.hr/Default.aspx?art=23872 | arşivtarihi = 27 Aralık 2015 | ölüurl = evet }}</ref> 2001 nüfus sayımlarına göre Hırvatistan vatandaşlarının %96'sı anadilini Hırvatça olarak beyan etmişken %1'i Sırpça'yı beyan etmiştir. Hırvatça ve Sırpça dışında hiçbir dil nüfusun %0.5'inden fazlasının anadili değildir.<ref name="Census-2001">{{Web kaynağı | yayımcı = Croatian Bureau of Statistics | dil = Hırvatça | başlık = Stanovništvo prema materinskom jeziku, po gradovima/općinama, popis 2001 | çeviribaşlık = Population by mother tongue, by city/municipality, 2001 census | tarih = 31 Mart 2001 | erişimtarihi = 11 Ekim 2011 | url = http://www.dzs.hr/Hrv/censuses/Census2001/Popis/H01_02_03/H01_02_03.html | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140320141529/http://www.dzs.hr/Hrv/censuses/Census2001/Popis/H01_02_03/H01_02_03.html | arşivtarihi = 20 Mart 2014 | ölüurl = evet }}</ref> Hırvatça [[Güney Slav dilleri]]'nden bir dildir. Sözcüklerin çoğunun kökeni Hint-Avrupa dil ailesinin Slav koludur. Latin alfabesi ile yazılan Hırvatçanın sözcük dağarcığı, sesbilim ve söz dizimi yönlerinden birbirinden ayrılan 3 ana lehçesi vardır, bunlar: standartlaşan lehçe olan [[Štokavian lehçesi]], [[Čakavian lehçesi|Čakavian]] ve [[Kajkavian lehçesi|Kajkavian lehçeleridir]].<ref name="Brozović-HRV">{{Web kaynağı | yayımcı = [[Institute of Croatian Language and Linguistics]] | dil = Hırvatça | başlık = Organska podloga hrvatskog jezika | çeviribaşlık = Organic Base of the Croatian Language | url = http://www.ihjj.hr/oHrJeziku-povijest-1.html | erişimtarihi = 11 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120516042602/http://www.ihjj.hr/oHrJeziku-povijest-1.html | arşivtarihi = 16 Mayıs 2012 | ölüurl = evet }}</ref>
 
1961-1991 yılları arasında resmi dil [[Sırp-Hırvatça]] idi. Ancak sosyalist dönemde bile Hırvatlar dillerini Hırvat-Sırpça ya da Hırvatça olarak tanımlamışlardır.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Kolo|yayıncı=[[Matica hrvatska]]|issn=1331-0992|yıl=2009|sayı=1-2|url=http://www.matica.hr/kolo/kolo2009_1.nsf/AllWebDocs/Polozaj_hrvatskoga_jezika_u_svijetu_danas|başlık=Položaj hrvatskoga jezika u svijetu danas|çeviribaşlık=Position of Croatian Language in the World Today|dil=Hırvatça|yazar=Mate Kapović|erişimtarihi=26 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20120112075048/http://www.matica.hr/kolo/kolo2009_1.nsf/AllWebDocs/Polozaj_hrvatskoga_jezika_u_svijetu_danas|arşiv-tarihiarşivtarihi=12 Ocak 2012|ölüurl=hayır}}</ref> Dilin Hırvatça ve Sırpça biçimleri o zamanlar ayrı diller olarak tanımlanmamış, bunun yerine dilin Batı ve Doğu versiyonları olarak belirtilmiş ve farklı alfabelerle yazılmışlardır, bunlar [[Latin alfabesi|Latin]] ve [[Kiril alfabesi|Kiril alfabeleridir]].<ref name="Brozović-HRV"/> Hırvatlar dilleri Hırvatçayı yabancı dillerin etkisinden korumak konusunda yapıcı olmuşlardır. Dile yerleşen yabancı dillerden gelen sözcükler; örneğin Almancadan, Macarcadan, İtalyancadan ve Türkçeden tarihi nedenlerle gelen sözcükler değiştirilerek Slav görünüme ve söyleyişe sahip olmuşlardır. Hırvatça, yönetimdeki resmi dil statüsünü 19. yüzyılda Latinceden almıştır ve Hırvatçayı "Sırp-Hırvatça" ya da "Güney Slav dili"ne çevirme çabaları, Hırvatlar tarafından dil sadeleştirilerek boşa çıkarılmıştır.<ref name="Iadertina-Hr">{{Dergi kaynağı|dergi=Croatica et Slavica Iadertina|issn=1845-6839|başlık=Značenje narodnoga preporoda za hrvatski jezik|çeviribaşlık=Significance of the National Revival for Croatian Language|dil=Hırvatça|yazar=Branka Tafra|yıl=2007|ay=Şubat|cilt=2|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=26666|sayfalar=43–5543-55|erişimtarihi=10 Ekim 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20200221123155/https://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=26666|arşiv-tarihiarşivtarihi=21 Şubat 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
 
=== Eğitim ===
[[Dosya:University of Zagreb.jpg|200px|thumbküçükresim|[[Zagreb Üniversitesi]].]]
Hırvatistan'da [[Okuryazarlık oranına göre ülkeler listesi|okuryazarlık]] oranı %98.1'dir.<ref name="CIA"/> Ağustos 2010'da ''[[Newsweek]]'' tarafından yayınlanan farklı ülkelerde yaşam kalitesi adlı araştırmaya göre, Hırvatistan'ın eğitim sistemi araştırmaya dahil ülkeler arasında 22.'dir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.newsweek.com/2010/08/15/interactive-infographic-of-the-worlds-best-countries.html|başlık=Newsweek study of Health, Education, Economy and Politics ranks the globe's top nations|yayımcı=[[Newsweek]]|tarih=15 Ağustos 2010|erişimtarihi=14 Kasım 2010|arşivurl=https://www.webcitation.org/5sQWPP1Ay?url=http://www.newsweek.com/2010/08/15/interactive-infographic-of-the-worlds-best-countries.html|arşivtarihi=1 Eylül 2010|deadurlölüurl=nohayır}}</ref> Hırvatistan'da ilkokul eğitimi 6-7 yaşlarında başlar ve 8 yıl devam eder. 2007 yılında çıkarılan bir yasayla parasız, zorunlu olmayan eğitim süresi 18 yaşına kadar yükseltilmiştir. Zorunlu eğitim 8 yıldan oluşur. İlkokuldan sonra öğrenciler [[Gymnasium (okul)|gymnasium]] ya da meslek eğitimi veren liselere giderler. 2010 yılı istatistiklerine göre ülkede 2131 ilkokul ve 713 lise vardır. İlkokul ve lise eğitimini tanınmış azınlık dilleri olan [[Sırpça]], [[Macarca]], [[İtalyanca]], [[Çekçe]] ve [[Almanca]] alma imkânı vardır.<ref name="DZS-Stat2010"/>
 
Ülkede 84'ü ilkokul seviyesinde, 47'si lise seviyesinde olmak üzere 131 müzik ve sanat okulu varken engelli çocuk ve gençler için 92, yetişkinler için 74 okul vardır.<ref name="DZS-Stat2010"/> Hırvatça, matematik ve yabancı dil olarak üç zorunlu bölüm ve bir seçmeli başlıktan oluşan lise bitirme sınavları ({{Dil|hr|državna matura|dil_adı=e}}) 2009-2010 yılından beri uygulanmaktadır ve bu sınav üniversiteye yerleşmek için önkoşuldur.<ref name="MZOS-Matura">{{Web kaynağı | yayıncı = [[Ministry of Science, Education and Sports (Croatia)]] | dil = Hırvatça | url = http://public.mzos.hr/Default.aspx?sec=2246 | başlık = Državna matura | erişimtarihi = 12 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151118170116/http://public.mzos.hr/Default.aspx?sec=2246 | arşivtarihi = 18 Kasım 2015 | ölüurl = evet }}</ref>
300. satır:
Ülkede 8 üniversite vardır. Bunlar: [[Zagreb Üniversitesi]], [[Split Üniversitesi]], [[Rijeka Üniversitesi]], [[Osijek Üniversitesi]], [[Zadar Üniversitesi]], [[Dubrovnik Üniversitesi]], [[Uluslararası Dubrovnik Üniversitesi]] ve [[Pula Üniversitesi]]'dir. Ülkenin ilk üniversitesi 1396'da kurulan Zadar Üniversitesidir. 1807 yılına kadar eğitim veren üniversitenin 2002'de yeniden açılmasına kadar diğer eğitim kurumları en eski üniversite statüsünü Zadar'dan aldı.<ref name="Zadar-Uni">{{Web kaynağı | yayımcı = [[Zadar Üniversitesi]] | url = http://www.unizd.hr/Onama/tabid/55/Default.aspx | dil = Hırvatça | başlık = O nama | çeviribaşlık = About us | erişimtarihi = 15 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150615023030/http://www.unizd.hr/Onama/tabid/55/Default.aspx | arşivtarihi = 15 Haziran 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> 1669'da kurulan Zagreb Üniversitesi, Güneydoğu Avrupa'da eğitimine ara vermeden devam eden en eski üniversitedir.<ref name="Zagreb-Uni">{{Web kaynağı | yayımcı = [[Zagreb Üniversitesi]] | url = http://www.unizg.hr/homepage/about-university/history/ | başlık = Zagreb Üniversitesi 1699–2005 | erişimtarihi = 15 Ekim 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150531052833/http://www.unizg.hr/homepage/about-university/history/ | arşivtarihi = 31 Mayıs 2015 | ölüurl = evet }}</ref> Bunlar dışında ülkede 11 [[Teknik üniversite|politeknik]] ve 19'u özel olan 23 [[yüksekokul]] vardır. Ülkede 145 bin öğrencinin eğitim gördüğü toplam 132 yüksek öğretim kurumu bulunmaktadır.<ref name="DZS-Stat2010"/>
 
Hırvatistan bilimsel araştırma yapan ve teknoloji geliştiren 205 şirket, devlet ya da eğitim kurumu ve kâr amacı gütmeyen kuruluşa sahiptir. Bu kuruluşlar 2008 verilerine göre 3&nbsp;milyon kuna (400&nbsp;milyon €) dolayında harcama yapar ve 10.191 tam zamanlı araştırma görevlisine iş imkânı sağlar.<ref name="DZS-Stat2010"/> Bu şekilde ülke, mucitler ve [[Nobel Ödülü]] sahipleri yetiştirmiştir.<ref name="JL-scientists">{{Haber kaynağı|yayımcı=Jutarnji list|dil=Hırvatça|url=http://www.jutarnji.hr/najbolje-sto-su-hrvati-dali-znanosti/311070/|başlık=Najbolje što su Hrvati dali znanosti|çeviribaşlık=The Best Scientific Contributions by Croatians|tarih=5 Ekim 2010|erişimtarihi=13 Ekim 2011|yazar=Tanja Rudež|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160303223218/http://www.jutarnji.hr/najbolje-sto-su-hrvati-dali-znanosti/311070/|arşiv-tarihiarşivtarihi=3 Mart 2016|ölüurl=hayır}}</ref>
 
=== Sağlık ===
309. satır:
=== Medya ===
=== Mutfak ===
[[Dosya:Fritule Badnjak 1209.jpg|thumbküçükresim|200px|[[Fritule]], Dalmaçya'ya özgü bir hamur işidir.]]
Hırvatistan mutfağı bir bölgeden diğerine değişiklik gösterir. Kıyı bölgeleri [[Yunan mutfağı|Yunan]], [[Roma mutfağı|Roma]] ve diğer [[Akdeniz mutfağı|Akdeniz mutfaklarından]] özellikle de deniz mahsülleri, pişmiş sebze ve kek yapımı yönünden ve ayrıca yemeğe tat veren zeytin yağı ve sarımsak kullanımı anlamında etkilenmiştir. İç kısımlarda kalan alan ise [[Macar mutfağı|Macar]], [[Avusturya mutfağı|Avusturya]] ve [[Türk mutfağı|Türk mutfaklarından]] etkilenmiştir. Bu bölgede etli yemekler, tatlısu balıkları ve sebze yemekleri en sık tüketilenlerdir.<ref name="HTZ-cuisine">{{Web kaynağı | yayımcı = Croatian National Tourist Board | url = http://croatia.hr/en-GB/Discover-Croatia/Gastronomy-and-enology | erişimtarihi = 13 Ekim 2011 | başlık = Gastronomy and enology | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160406080627/http://croatia.hr/en-GB/Discover-Croatia/Gastronomy-and-enology | arşivtarihi = 6 Nisan 2016 | ölüurl = evet }}</ref>
 
Hırvatistan'da iki farklı şarap üretim bölgesi bulunur. Kuzeydoğudaki kıtasal alanda, özellikle de Slavonya'da beyaz şarap başta olmaz üzere şarap üretimi yaygındır. Diğer önemli şarap üretim bölgesi ise kuzeydeki kıyı şeridi boyunca İstria ve Krk bölgeleridir ve bu bölgelerdeki şaraplar İtalya şaraplarına benzerken güneydeki Dalmaçya'da Akdeniz usulü şarap üretimi neredeyse standarttır.<ref name="HTZ-cuisine"/> Ülkede yıllık şarap üretimi 140 milyon litreyi aşar.<ref name="DZS-Stat2010"/> Bira ise ülkeye 18. yüzyılın sonlarında gelmesine rağmen<ref name="skenderovic">{{Haber kaynağı|url=http://www.matica.hr/HRRevija/revija032.nsf/AllWebDocs/skenderovic|başlık=Kako je pivo došlo u Hrvatsku|son=Skenderović|ilk=Robert|yıl=2002|öalışma=[[Hrvatska revija]]|dil=Hırvatça|erişimtarihi=10 Eylül 2011|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20130605031538/http://www.matica.hr/HRRevija/revija032.nsf/AllWebDocs/skenderovic|arşiv-tarihiarşivtarihi=5 Haziran 2013|ölüurl=hayır}}</ref> yıllık tüketim 2007 yılına göre 83.3 litredir ve bu oranla Hırvatistan, dünyanın en çok bira tüketen ilk 15 ülkesi arasındadır.<ref name="kirin">{{Web kaynağı | url = http://www.kirinholdings.co.jp/english/news/2009/1221_01.html | başlık = 2008 Per-Capita Beer Consumption by Country | tarih = 21 Aralık 2009 | çalışma = Kirin Institute of Food and Lifestyle Report Vol. 22 | yayımcı = [[Kirin Brewery Company]] | erişimtarihi = 10 Eylül 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150617031847/http://www.kirinholdings.co.jp/english/news/2009/1221_01.html | arşivtarihi = 17 Haziran 2015 | ölüurl = evet }}</ref>
 
=== Spor ===
324. satır:
 
* {{kitap kaynağı|ad=Mark|soyadı=Biondich|başlık=Stjepan Radić, the Croat Peasant Party, and the politics of mass mobilization, 1904–1928|url=https://books.google.com/books?id=dZBgIIZ18WMC|dil=İngilizce|yıl=2000|yayıncı=[[University of Toronto Press]]|isbn=978-0-8020-8294-7|erişimtarihi=18 Ekim 2011|kaynak=harv}}
* {{kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=lVBB1a0rC70C|ad=Richard C.|soyadı=Frucht|dil=İngilizce|başlık=Eastern Europe: An Introduction to the People, Lands, and Culture|yıl=2005|yayıncı=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-800-6|erişimtarihi=18 Ekim 2011|kaynak=harv|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20191213120956/https://books.google.com/books?id=lVBB1a0rC70C|arşiv-tarihiarşivtarihi=13 Aralık 2019|ölüurl=hayır}}
* {{kitap kaynağı|ad=Ivan|soyadı=Mužić|başlık=Hrvatska povijest devetoga stoljeća|çeviribaşlık=Dokuzuncu Yüzyıl Hırvat Tarihi|dil=Hırvatça|url=http://www.muzic-ivan.info/hrvatska_povijest.pdf|isbn=978-953-263-034-3|yıl=2007|yayıncı=Naklada Bošković|erişimtarihi=14 Ekim 2011|kaynak=harv|arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160703072305/http://www.muzic-ivan.info/hrvatska_povijest.pdf|arşiv-tarihiarşivtarihi=3 Temmuz 2016|ölüurl=hayır}}
 
== Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hırvatistan" sayfasından alınmıştır