Güneş kütlesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
Düzeltmeler |
||
1. satır:
{{kaynaksız|tarih=Şubat 2017}}
[[Dosya:Rho Cassiopeiae Sol VY Canis Majoris - 2019-05-14.svg|thumb|En büyük yıldızların büyüklükleri ve kütleleri: En büyükleri, mavi [[Tabanca Yıldızı]], 150 güneş kütlesi. Diğerleri [[Rho Cassiopeiae]], 40 güneş kütlesi, [[Betelgeuse]], 20 güneş kütlesi ve [[VY Canis Majoris]],17 güneş kütlesi. [[Güneş]] örnek olarak verilen bu yıldızların büyüklük ölçeğinde görünmüyor. Ayrıca Dünya’nın yörüngesi(gri), Jüpiter’in yörüngesi(kırmızı) ve Neptün’ün yörüngesi(mavi) de ölçek olarak verilmiş]]
'''Güneş kütlesi'''; [[
:<math>M_\odot=( 1.98855\ \pm\ 0.00025 )\ \times10^{30}\hbox{ kg}</math>
Bu kütle [[Dünya]]’nın kütlesinin 332.946 katı, Jüpiter kütlesinin ise 1.048 katıdır. Dünya’nın Güneş’in etrafında [[eliptik yörünge]]de dolanması sebebiyle, Dünya'nın hareketinden yola çıkılarak güneş kütlesi hesaplanabilir. Merkezi bir kütle etrafında dolanan küçük cisimler için [[yörünge süresi]] eşitliğinden yararlanarak bulunabilir. Bir yılın uzunluğuna dayanarak, Güneş ile Dünya arasındaki uzaklık ( [[astronomik birim]] veya AB), [[kütleçekim sabiti]] (''G'') ve Güneş kütlesi aşağıdaki eşitlikle gösterilir:▼
▲Dünya’nın Güneş’in etrafında [[eliptik yörünge]]de dolanması sebebiyle, Dünya'nın hareketinden yola çıkılarak güneş kütlesi hesaplanabilir. Merkezi bir kütle etrafında dolanan küçük cisimler için [[yörünge süresi]] eşitliğinden yararlanarak bulunabilir. Bir yılın uzunluğuna dayanarak, Güneş ile Dünya arasındaki uzaklık ( [[astronomik birim]] veya AB), [[kütleçekim sabiti]] (''G'') ve Güneş kütlesi aşağıdaki eşitlikle gösterilir:
:<math>M_\odot=\frac{4 \pi^2 \times (1\ {\rm AU})^3}{G\times(1\ {\rm sene})^2}</math>
Kütleçekim sabitinin değeri, [[Henry Cavendish]] tarafından 1798 yılında yapılan ölçümlerden sağlanarak elde edilmiştir. Onun bulduğu değer, modern yöntemlerle elde edilen değerden sadece
Güneş’in kütlesini ilk tahmin eden kişi [[Isaac Newton]]’dur. ''[[Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica|Principia]]'' adlı eserinde, Dünya’nın kütlesinin Güneş’in kütlesine oranının yaklaşık olarak 1/28,700 olduğunu tahmin etti. Daha sonra bulduğu değerin, 1 Astronomik Birim’i tahmin ederken kullandığı ıraklık açısının yanlış değerine dayandığını fark ediyor. ''Principia'' adlı eserinin 3. baskısında tahminini düzelterek, oranı 1/169,282 olarak veriyor. Güneş’in ıraklık açısının kesin değeri daha da küçüktür. Tahmini kütlelerin oranı 1/332,946’dır.
Satır 17 ⟶ 16:
Zaman geçtikçe Güneş’in kütlesi azaldı. Bu yaklaşık olarak eşit miktarlarda iki aşamada gerçekleşir. İlk olarak, Güneş’in merkezinde hidrojen [[nükleer füzyon]] ile helyuma dönüşür. Bu tepkime sonunda bir miktar kütle, gama ışını fotonları biçiminde enerjiye dönüşür. Sonunda bu enerjinin çoğu Güneş’ten uzağa yayılır. İkinci olarak, Güneş’in atmosferindeki yüksek enerjili fotonlar ve elektronlar [[güneş rüzgârı]] olarak dış uzaya fırlatılır.
Güneş’in [[Anakol]] yıldızı olduktan sonraki gerçek kütlesi kesin değildir. Eğer şimdikine oranlarsak Güneş’in ilk hali çok daha fazla kütle kaybediyordu. Doğduğu andaki kütlesinin yüzde 1 ila 7’sini kaybetmiş olabilir. Güneş, [[Asteroit]] ve [[Kuyruklu yıldız]] etkileri nedeniyle çok az bir kütle kazanır.
==Bağlantılı birimler==
Bir Güneş kütlesi, bağlantılı birimlere dönüştürülebilir:
* 27
* 332
* 1
Aynı zamanda, [[genel görelilik]]te kütleyi uzunluk ve zaman cinsinden ifade etmek için de sıklıkla kullanılır.
| |||