Hâmân (İslam): Revizyonlar arasındaki fark

'''Hâmân''', [[Kur'an]]'da [[Musa]], [[Firavun]] ve [[Kârûn]] ile birlikte anılan bir şahıs veya figürdür.<ref name=":0" /> Kur'an anlatısında [[Musa]] kendisine bildirilen [[Tevrat|ayetler]]<nowiki/>le birlikte [[Firavun]], Hâmân ve [[Kârûn]]'a gider ancak onlar [[Musa]]'yı sihirbazlıkla ve yalancılıkla suçlarlar.<ref name=":0" /><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=40&ayet=24 | başlık = Mü’min Suresi 24. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref> [[Musa]]'nın davetini kabul etmeyen Firavun: "''Sizin için benden başka bir tanrı tanımıyorum''." der<ref name=":3">{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=28&ayet=38 | başlık = Kasas Suresi 38. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref> ve Hâmân'dan, [[Musa]]'nın tanrısına ulaşmak için kendisine bir kule yapmasını ister.<ref name=":0" /> En sonunda [[Firavun]], Hâmân ve [[Kârûn]] günahlarından ötürü cezalandırılırlar.<ref name=":0" />

[[Kasas Suresi|Kasas]] (5-8):<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=28&ayet=5 | başlık = Kasas Suresi 5. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=28&ayet=6 | başlık = Kasas Suresi 6. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=28&ayet=7 | başlık = Kasas Suresi 7. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=28&ayet=8 | başlık = Kasas Suresi 8. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref><blockquote>Yeryüzünde güçsüzleştirilip ezilenlere lütfederek diledik ki onları önderler ve varisler yapalım. Ve onları yeryüzüne yerleştirelim, Firavun, Haman ve ordularına, korktukları şeyi gösterelim. Musa'nın annesine: "Onu emzir, ancak ne zaman onun can güvenliğinden endişelenirsen onu ırmağa at. Korkma, üzülme. Biz onu sana döndürecek ve onu elçilerden biri yapacağız," diye vahyettik. Nihayet Firavun'un ailesi, kendileri için bir düşman ve üzüntü kaynağı olacak o bebeği aldı. Firavun, Haman ve orduları suçlular idiler.</blockquote>[[Kasas Suresi|Kasas]] (38):<ref name=":3" /><blockquote>Firavun, "Ey ileri gelenler, ben sizin için benden daha iyi bir tanrı bilmiyorum. Haman, benim için balçığın üzerinde ateş yakarak tuğla hazırla ve Musa'nın tanrısına ulaşabilmem için bir kule yap. Ben onun yalancı olduğuna inanıyorum," dedi.</blockquote>[[Ankebût Suresi|Ankebût]] (39):<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=29&ayet=39 | başlık = Ankebût Suresi 39. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref><blockquote>Karun, Firavun ve Haman'ı da... Musa, onlara apaçık delillerle gitmişti; ancak onlar yeryüzünde büyüklük tasladılar. Atlatıp kaçamadılar</blockquote>[[Mü'min Suresi|Mü'min]] (24):<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=40&ayet=24 | başlık = Mü’min Suresi 24. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref><blockquote>Firavun'a, Haman'a ve Karun'a... "Bu sihirbazın ve yalancının biridir," dediler.</blockquote>[[Mü'min Suresi|Mü'min]] (36):<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=40&ayet=36 | başlık = Mü’min Suresi 36. Ayet | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = www.kuranmeali.com | arşivengelli = evet}}</ref><blockquote>Firavun dedi ki, "Haman, benim için bir kule dik de yollara erişeyim."</blockquote>

İslami yorumlar Hâmân'ı Tevrat anlatılarından bağımsız, Mısır ve Firavunlar ile bağlantılı bir kişi veya figür olarak görme eğilimindedir.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Web kaynağı | url = https://istekuran.net/sureler/49-kasas-suresi.html | başlık = 49-KASAS SURESİ | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | tarih = 20 Aralık 2016 | dil = tr | çalışma = Hakkı Yılmaz | soyadı = vuralk | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200513003052/https://istekuran.net/sureler/49-kasas-suresi.html | arşivtarihi = 13 Mayıs 2020}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.fetva.net/yazili-fetvalar/kuranda-adi-gecen-haman-ile-tevrattaki-haman-ayni-kisiler-mi.html | başlık = Kur’an’da adı geçen Haman ile Tevrat’taki Haman aynı kişiler mi? – Fetva | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | dil = tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120327183320/http://www.fetva.net/yazili-fetvalar/kuranda-adi-gecen-haman-ile-tevrattaki-haman-ayni-kisiler-mi.html | arşivtarihi = 27 Mart 2012}}</ref> Çünkü Eski Ahit'te Hâmân, Firavun'un değil [[Ahameniş İmparatorluğu|Pers]] kralı [[I. Serhas|Ahaşveroş]]'un veziri olarak geçmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://incil.info/kitap/Ester/9 | başlık = İncil: Ester 9 | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = incil.info | arşivurl = https://web.archive.org/web/20080725005944/https://incil.info/kitap/Ester/9 | arşivtarihi = 25 Temmuz 2008}}</ref> [[Kur'an]]'da geçen "''firavun''" kelimesinin bir unvan oluşundan dolayı <ref name=":1" /><ref name=":0" /> "''hâmân''"ın da bir şahıs değil, [[Amon]] rahiplerine verilen bir unvan olduğu düşünülmektedir.<ref name=":0" />

[[Amon]] [[Mısır mitolojisi|Mısır]]'ın en önemli [[ilah]]larından biridir ve adı halen Yahudi, Hıristiyan ve Müslüman halklar arasında duaların peşinden söylenen [[Âmin]], amen, yamin gibi ifadelerin içerisinde yüksek sesle söylenir.<ref>''[http://www.theosophy-nw.org/theosnw/ctg/am-an.htm COLLATION OF THEOSOPHICAL GLOSSARIES] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080315181624/http://www.theosophy-nw.org/theosnw/ctg/am-an.htm |tarih=15 Mart 2008 }} Erişim: 1 Ocak 2012.''</ref><ref>''The Origin of the Word Amen, Ed. by Issa & Faraji, Amen Ra Theological Seminary Press.''</ref><ref>[http://www.assemblyoftrueisrael.com/Documents/WordsandtermsintheScriptures.html Assembly of Yahweh, Cascade (an Assembly of True Israel, of the Diaspora) Words and Definitions critical to the correct understanding of the Scriptures and Christianity.] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080226152813/http://assemblyoftrueisrael.com/Documents/WordsandtermsintheScriptures.html |tarih=26 Şubat 2008 }} Erişim: 1 Ocak 2012</ref><ref name="Britannica Amon">{{Britannica|21208|Amon (Egyptian god)|18 Mart 2012}}</ref> Bu ilahın adı zaman zaman "''Haman"'' şeklinde de telaffuz edilmiştir ve onu temsil eden rahip de aynı adla anılmıştır.<ref name=":0" /> Bir kitabede [[Amon]]'dan en önemli mali memur ve hazinedar olarak bahsedilmektedir.<ref name=":0" /><ref name=":2">{{Web kaynağı | url = https://www.ancient.eu/amun/ | başlık = Amun | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | çalışma = Ancient History Encyclopedia | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160804061909/https://www.ancient.eu/amun/ | arşivtarihi = 4 Ağustos 2016}}</ref> Amon bütün orduların kumandasından ve tanrılara adanan binaların yapımından da sorumlu idi.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /> [[Amon]]'un başrahibinin, mabetlerin inşasından sorumlu olması ile [[Kur'an]]'da, [[Firavun]]'un Hâmân'dan bir kule inşa etmesini istemesi arasında tarihi bir ilgi bulunmaktadır.<ref name=":0" />

Buna göre Hâmân'ın kimliği için [[Musa]] zamanında yaşayan [[Firavun]]'un veziri, sarayındaki önemli bir şahsiyet veya [[Amon]] kültünün başrahibi gibi olasılıklardan birisi olabileceği düşünülür.<ref name=":0">{{Web kaynağı | url = https://islamansiklopedisi.org.tr/haman | başlık = HÂMÂN - TDV İslâm Ansiklopedisi | erişimtarihi = 26 Kasım 2020 | dil = en | çalışma = islamansiklopedisi.org.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200420105805/https://islamansiklopedisi.org.tr/haman | arşivtarihi = 20 Nisan 2020}}</ref>