Adriyatik Denizi: Revizyonlar arasındaki fark

Adriyatik Denizi, güneybatıda [[İtalya Yarımadası|Apenin veya İtalyan Yarımadası]], kuzeybatıda İtalya'nın [[Veneto]] ve [[Friuli-Venezia Giulia]] bölgeleri, kuzeydoğuda [[Slovenya]], [[Hırvatistan]], [[Bosna-Hersek]], [[Karadağ]] ve [[Arnavutluk]] - [[Balkanlar|Balkan yarımadası]] ile çevrili yarı kapalı bir denizdir.{{sfn|Moranta et al.|2008|p=3}} Güneydoğuda, Adriyatik Denizi {{convert|72|km|adj=on}} genişliğindeki [[Otranto Boğazı]]'nda [[İyonya Denizi]]'ne bağlanır.{{sfn|Cushman-Roisin|Gačić|Poulain|2001|pp=1–2}} [[Uluslararası Hidrografi Örgütü]] (IHO), Adriyatik ve İyonya denizleri arasındaki sınırı, Arnavutluk'taki [[Butrint|Butrinto Nehri]]'nin (39°44'N [[enleminde]]) ağzından [[Korfu]]'daki Karagol Burnu'na, bu adadan Kephali Burnu'na (bu ikisi 39°45'N enlemindedir) ve daha sonra [[Santa Maria di Leuca|Santa Maria di Leuca Burnu]]'na (39°48'N enleminde) uzanan bir hat olarak tanımlamaktadır.<ref name="IHO-boundary">{{Web kaynağı|url=http://www.iho.int/iho_pubs/standard/S-23/S-23_Ed3_1953_EN.pdf |başlık=Limits of Oceans and Seas |baskı=3 |yıl=1953 |yayıncı=[[International Hydrographic Organization]] |url-status=dead |arşivurl=https://web.archive.org/web/20111008191433/http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf |arşivtarihi=8 Ekim 2011 }}</ref> Kuzeybatıdan güneydoğuya {{convert|800|km}} boyunca uzanan Adriyatik Denizi {{convert|200|km}} genişliğindedir. 138.600 kilometrekarelik bir alanı kaplar ve 35.000 kilometre küp hacme sahiptir. Adriyatik [[40. kuzey enlemi|40°]] ila [[45. kuzey enlemi|45°]]47' kuzeyden kuzeybatıya uzanır ve [[Akdeniz]]'in en kuzey kısmını temsil eder.{{sfn|Cushman-Roisin|Gačić|Poulain|2001|pp=1–2}} Deniz, coğrafi olarak Kuzey Adriyatik, Orta Adriyatik ve Güney Adriyatik olarak üçe ayrılır.{{sfn|Lipej|Dulčić|2004|p=291}} Adriyatik Denizi drenaj havzası 235.000 kilometrekarelik (91.000 sq mi) bir alanı kaplar ve 1.8'lik bir kara-deniz oranına sahiptir. Drenaj havzası ortalama yüksekliği deniz seviyesinden {{convert|782|m}} yüksekte olup, ortalama eğimi 12.1°'dir.<ref name="Drainage Basin">{{Akademik dergi kaynağı|dergi=Progress in Oceanography|cilt=80|sayı=3–4|sayfalar=199|başlık=River discharges of water and nutrients to the Mediterranean and Black Sea: Major drivers for ecosystem changes during past and future decades?|ad1=Wolfgang |soyadı1=Ludwig|ad2=Egon|soyadı2=Dumont|ad3=Michel |soyadı3=Meybeck|ad4=Serge|soyadı4=Heussnera|yıl=2009|doi=10.1016/j.pocean.2009.02.001|bibcode=2009PrOce..80..199L}}</ref> Po, [[Soča]], [[Krka (Hırvatistan)|Krka]], [[Neretva]], [[Drin]], [[Boyana Nehri|Boyana]] ve [[Vyosa Nehri|Vyosa]], Adriyatik'e boşalan başlıca nehirler arasındadır.<ref name="Rivers Discharging">{{Web kaynağı | yayıncı = [[United Nations Economic Commission for Europe]] | url = http://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/water/publications/assessment/English/J_PartIV_Chapter6_En.pdf | başlık = Drainage Basin of the Mediterranean Sea | erişimtarihi = 27 Ocak 2012 | arşivengelli = evet}}</ref>{{sfn|Bombace|1992|pp=379–382}} 19. yüzyılın sonlarında [[Avusturya-Macaristan İmparatorluğu|Avusturya-Macaristan]] İtalya'nın [[Trieste]] şehrindeki Sartorio iskelesinde ortalama Adriyatik Denizi seviyesini kullanarak bir yükseklik karşılaştırmalı [[jeodezi]]k ağ kurdu. Bu karşılaştırma ölçütü daha daha sonra [[Yugoslavya]] tarafından kabul edilen [[Avusturya]] tarafından ve [[Yugoslavya'nın dağılması|dağılmasından]] sonra ortaya çıkan devletler tarafından muhafaza edildi.{{sfn|Koler|2006|pp=224–225}}<ref>{{citeWeb webkaynağı|publisheryayıncı=[[International Cartographic Association]]|titlebaşlık=Cartography in Croatia 2007–2011&nbsp;– National Report to the ICA|first1ad1=Dražen|last1soyadı1=Tutić|first2ad2=Miljenko|last2soyadı2=Lapaine|url=http://icaci.org/documents/national_reports/2007-2011/Croatia.pdf|yearyıl=2011|accessdateerişimtarihi=5 FebruaryŞubat 2012}}</ref> 2016 yılında Slovenya, kıyı kasabası [[Koper (Slovenya)|Koper]]'deki iyileştirilmiş [[Mareograf|deniz seviyesi ölçüm]] istasyonuna atıfta bulunan yeni bir yükseklik ölçütünü kabul etti.<ref>{{citeHaber newskaynağı |url=http://www.arso.gov.si/o%20agenciji/novice/ |titlebaşlık=S pomočjo mareografske postaje v Kopru do novega geodetskega izhodišča za Slovenijo |languagedil=sl |trans-titleçeviribaşlık=With the Help of a Tide Gauge Station in Koper to A New Geodetic Origin Point for Slovenia |publisheryayıncı=Slovenian Environment Agency |datetarih=23 NovemberKasım 2016}}</ref> Akdeniz üzerinde de büyük bir meteorolojik etkiye sahip olan Alpler, Trieste çevresindeki [[Duino]] ve [[Barcola]]'ya doğru Adriyatik'e uzanır.<ref>[https://www.alpenpaesse-wasserscheiden.at/italien/das-alpine-einzugsgebiet-der-adria-excl-po-gebiet-innerer-alpenbogen/das-triestiner-kuestengebiet/ Die Alpen: Hydrologie und Verkehrsübergänge (Almanca)]</ref>

|+Adriyatik sahil şeridinin kilometre cinsinden uzunluğu{{sfn|Blake|Topalović|Schofield|1996|pp=1–5}}<ref>{{citeKitap bookkaynağı|chapterbölüm-url=http://www.stat.si/letopis/2011/01-11.pdf|chapterbölüm=Territory and climate|atkonum=p. 38 ("Length of the state border")|titlebaşlık=Statistical Yearbook of the Republic of Slovenia 2011|journaldergi=Statistični Letopis Republike Slovenije|authoryazar=Statistical Office of the Republic of Slovenia|authorlink=Statistical Office of the Republic of Slovenia|issn=1318-5403|accessdateerişimtarihi=2 FebruaryŞubat 2012|archiveurlarşivurl=https://web.archive.org/web/20130515095910/http://www.stat.si/letopis/2011/01-11.pdf|archivedatearşivtarihi=15 MayMayıs 2013}}</ref>

| colspan=5|<small>Notlar: ^a Her eyaletin kıyı şeridinin en uç noktaları arasındaki mesafe, ^b Kıyı lagünlerindeki adalar dahil değildir<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://www.leisoletremiti.it/index.php/isola-di-san-domino-tremiti|titlebaşlık=Isole Tremiti|languagedil=İtalyanca|trans-titleçeviribaşlık=Tremiti Islands|accessdateerişimtarihi=30 MarchMart 2012}}</ref></small>

Adriyatik Denizi'nde çoğu Adriyatik'in doğu kıyısında olmak üzere 1.246'sı Hırvatistan'da olmak üzere [[Adriyatik'teki adalar listesi|1.300'den fazla ada ve adacık]] yer almaktadır.<ref name="Duplancic-Cala-Ujevic">{{citeAkademik journaldergi kaynağı

| titlebaşlık = Coastline lengths and areas of islands in the Croatian part of the Adriatic Sea determined from the topographic maps at the scale of 1 : 25 000

| journaldergi = Geoadria

| locationkonum = [[Zadar]]

| volumecilt = 9

| issuesayı = 1

| pagessayfalar = 5–32

| datetarih = JuneHaziran 2004

| last1soyadı1 = Duplančić Leder

| first1ad1 = Tea

| last2soyadı2 = Ujević

| first2ad2 = Tin

| last3soyadı3 = Čala

| first3ad3 = Mendi

| accessdateerişimtarihi = 24 NovemberKasım 2019

}}</ref> Bu sayı, sadece gelgitte ortaya çıkanlar da dahil olmak üzere her büyüklükteki ada, adacık ve kayaları içermektedir.<ref>{{citeAkademik journaldergi kaynağı|publisheryayıncı=[[University of Zadar]]|url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=84063|first1ad1=Josip|last1soyadı1=Faričić|first2ad2=Vera|last2soyadı2=Graovac|first3ad3=Anica |last3soyadı3=Čuka|pagessayfalar=145–185|titlebaşlık=Croatian small islands&nbsp;– residential and/or leisure area|journaldergi=Geoadria|volumecilt=15|issuesayı=1|datetarih=JuneHaziran 2010|doi = 10.15291/geoadria.548|doi-access=free}}</ref> Hırvat adalarında, her biri yaklaşık {{convert|405.78|km2}} aynı alanı kaplayan en geniş alana sahip [[Cres]] ve [[Krk]] adaları ile deniz seviyesinden {{convert|780|m}} yüksekliğe ulaşan en yüksek [[Brač]] adası yer almaktadır. Hırvat adaları, aralarında en fazla nüfusa sahip [[Krk]], [[Korcula]] ve [[Braces]] olmak üzere daimi ikâmetgah edilen 47 adayı barındırmaktadır.<ref> Ostroški, Ljiljana, ed. (Aralık 2015). Statistički ljetopis Republike Hrvatske 2015 [Statistical Yearbook of the Republic of Croatia 2015] (PDF). Statistical Yearbook of the Republic of Croatia (in Croatian and English). 47. Zagreb: Croatian Bureau of Statistics. p. 47. ISSN 1333-3305. erişim 27 Aralık 2015.</ref> Adriyatik'in batı kıyısındaki adalar (İtalyan), karşı kıyıdakilerden daha küçük ve daha az sayıdadır; en iyi bilinenleri [[Venedik]] şehrinin inşa edildiği 117 adadır.{{sfn|Garwood|2009|p=481}} Yunanistan'ın [[Korfu]] adasının kuzey kıyısı da IHO tarafından tanımlandığı şekilde Adriyatik Denizi'nde yer almaktadır.{{sfn|Hughes|Flippin|Murphy|Duchaine|2010|p=58}} IHO sınırı, [[Diapontia Adaları]]'nı (Korfu'nun kuzeybatısı) Adriyatik Denizi'ne konumlandırmaktadır.<ref name="IHO-boundary" /><ref>{{Google Haritalar| url = https://maps.google.com/maps?q=cape+kephali,+greece&hl=en&ie=UTF8&ll=39.838068,19.25354&spn=1.090324,2.705383&sll=39.712469,19.647675&sspn=0.273083,0.676346&oq=Cape+&hnear=%C3%81kra+Kavokefal%C3%AD&t=m&z=9 | başlık= Cape Kephali, Corfu, Greece&nbsp;– the southernmost point of the Adriatic Sea | accessdate = 29 January 2012}}</ref>