Işık hızı: Revizyonlar arasındaki fark

'''Işığın boşluktaki hızı''', genellikle {{mvar|'''c'''}} ile gösterilir, [[fizik|fiziğin]] birçok alanında kullanılan önemli bir [[fiziksel sabit]]tir. Kesin değeri 299.792.458&nbsp;m/sn'dir. (yaklaşık olarak 300.000 km/sn). [[Metre]]nin uzunluğu bu sabitten ve uluslararası zaman standardından hesaplanmıştır. [[Özel görelilik|Özel göreliliğe]] göre {{mvar|c}}, evrendeki bütün madde ve bilgilerin hareket edebileceği maksimum hızdır. Bütün kütlesiz parçacıkların ve ilgili alanlardaki değişimlerin boşluktaki hareket hızıdır (ışık ve çekimsel dalgalar gibi elektromanyetik radyasyon dahil). Bu parçacıklar ve dalgalar gözlemcinin eylemsiz referans çerçevesi, ya da kaynağın hareketi ne olursa olsun {{mvar|'''c'''}}'de hareket ederler. [[Görelilik teorisi]]'nde {{mvar|c}}, uzay-zaman arasındaki ilişkiyi kurar; aynı zamanda meşhur kütle-enerji eşdeğerliliği formülünde de gözükür {{math|1=''E'' = ''mc''²}}.<ref name="LeClerq"><cite class="citation book" contenteditable="false">Uzan, J-P; Leclercq, B (2008). </cite></ref> Işığın hava veya cam gibi şeffaf maddelerdeki ilerleyiş hızı {{mvar|c}}'den azdır. Benzer şekilde radyo dalgalarının tel kablolardaki ilerleyişi de {{mvar|c}}'den yavaştır. Işığın madde içindeki hızı {{mvar|v}} ile {{mvar|c}} arasındaki orana o maddenin kırılma endeksi ({{mvar|c}}) denir ({{math|1=''n'' = ''c'' / ''v''}}). Örneğin, görülebilir ışık için camın kırılma endeksi genellikle 1,5 civarındadır. Yani ışık camın içinde {{mvar|c}} / 1,5 ≈ 200.000 km/sn ile hareket eder. Hangi açıdan bakılırsa bakılsın ışık ve öteki elektromanyetik dalgalar anında yayılıyormuş gibi gözükür ancak, ölçülebilir hızlarının uzun mesafeler ve hassas ölçümlerle ölçülebilir sonuçları vardır. Uzaydaki keşif araçlarıyla iletişim kurarken mesajların Dünya'dan uzay aracına ya da uzay aracından Dünya'ya ulaşması dakikalar ya da saatler alabilir. Yıldızlardan gelen ışık onları yıllar önce terk etmiştir ve bu sayede uzaktaki nesnelere bakarak evrenin tarihini çalışma şansı verir. Işığın ölçülebilir hızı aynı zamanda bilgisayardaki bilgilerin çipler arasında aktarılması gerektiği için bilgisayarların teorik hızını da sınırlar. Işık hızı, uzak mesafeleri yüksek isabetle ölçebilmek için uçuş zamanı ölçümlerinde de kullanılır.

 

 

Yüzyıllar boyunca süren ve giderek daha da kesinleşen ölçümler sonucunda 1975'te ışığın hızının 299.792.458 m/sn olduğu 4 milyarda birlik bir belirsizlikle hesaplanmıştır. 1983 yılında metre, [[Uluslararası Birimler Sistemi]]yle ışığın boşlukta 1 / 299.792.458 [[saniye]]de katettiği mesafe olarak yeniden tanımlanmıştır. Bunun sonucu olarak, {{mvar|c}}'nin değeri metrenin tanımı ile net bir şekilde sabitlenmiştir.