Atom: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Recius (mesaj | katkılar)
Etiketler: Geri alındı Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği Android uygulaması değişikliği
Abecesel (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik + telif
Etiket: Elle geri alma
57. satır:
Elektronlar belirli enerji seviyelerinde bulunur ve [[foton]] salınımı veya emilimi yaparak farklı seviyeler arasında geçişlerde bulunabilirler. Elektron, elementin kimyasal özelliklerini belirlemesinin yanı sıra atomun manyetik özellikleri üzerinde de oldukça etkilidir.
 
== Atom nedir ?Tarihi ==
[[Aristoteles]]'in maddeye bakışı kendinden önce yaşamış olan filozoflara olan tepkisini ifade eder. O, [[Empedocles]]'in düşüncesine katılmış ve her şeyin dört ana maddeden yapıldığını savunmuştur. Bu dört ana madde [[ateş]], [[su]], [[toprak]] ve [[hava]]dır.
Eski çağlardan beri maddenin yapısı üzerine düşünen filozoflar maddenin sonsuz derecede küçük parçalara bölünüp bölünemeyeceği üzerine kafa yordular.Her şeyin toprak, su, hava ve ateş gibi her büyüklükte (küçüklükte) var olabilen 4 unsurun çeşitli oranlarda karışımlarıyla oluştuğunu düşünenler etkindi. Antik Yunan uygarlığının altın çağında, MÖ 5. yüzyılda yaşamış Leukippos ve öğrencisi Demokritos, daha sonra Epikuros ve Lukretius maddenin daha fazla bölünemez anlamında a-tomus denen en küçük parçalardan oluştuğunu öne sürdüler.
 
Bu zamanı izleyen çağlarda bu düşüncelere bir ilave yapılmadı, ilk kez 1803 yılında [[John Dalton]] modern atom kavramını ortaya attı. John Dalton, [[kimyasal reaksiyon]]larda maddenin tam sayılarla belirlenen oranlarda [[tepkime]]ye girdiğini gösterdi ve dolayısıyla, maddelerin atom denen sayılabilir ama bölünemez parçalardan oluştuğunu ifade etti. Buna ek olarak, atomların [[kütle]]lerini ortaya koyan bir tablo hazırladı.
Deney ve gözleme dayanan modern bilimin gelişmesinden sonra 1803 yılında John Dalton atom fikrini canlandırdı. Dalton, kimyasal reaksiyonlarda her bir maddenin kendine özgü temel bir kütlenin katlarıyla yer aldığına dikkat çekti, buradan bir maddenin atomlarının (veya en küçük birimlerinin, bunlar birkaç atomdan oluşan moleküller de olabilir) belli bir kütlesi olduğunu öne sürdü.
 
1869 yılında Rus kimyacı Dmitri Mendeleyev o zaman için bilinen elementleri düzenleyen bir periyodik tablo geliştirdi. [[J.J. Thomson]] 1897 yılında [[elektron]]u keşfetti. 1911 yılında [[Ernest Rutherford]] günümüz atom modelinin temelini teşkil eden yapıyı ortaya koydu: atomun, kütlesinin büyük bir kısmını oluşturan bir çekirdek ve bu çekirdek etrafında dönen elektronlardan oluşmaktadır. Rutherford çekirdeği oluşturan pozitif yüklü parçacığa [[proton]] adını verdi.
Her maddenin bu kendine özgü kütlesinde (buna ‘mol’ denir) o maddenin atom ya da moleküllerinden Avogadro sayısı denen bir sayıda bulunmalıdır: Avogadro sayısı her gramda kaç temel atom birimi (Hidrojen atomu) kütlesi olduğunu veren sayıdır.1869 da Dimitri Mendeleev elementleri atom ağırlıklarının yanı sıra kimyasal özelliklerine göre de düzenleyen Periyodik Tabloyu geliştirdi. Bu yıl Periyodik Tablonun 150. Yılını kutluyoruz. Periyodik Tablo temel kimya bilgisini atom fikrini de içeren toplu ve sistematik şekilde sunar. Yine de 20. Yüzyılın başlarına kadar birçok bilim insanı atomların gerçekten var olan nesneler mi yoksa maddenin taşıdığı soyut bir özellik mi olduğunu bilemiyorlardı. Doğrudan doğruya atomların fiziksel varlığını gösteren bir deney ve açıklama ortada yoktu henüz.
 
1932 yılında [[James Chadwick]] [[nötron]]u (adı, elektrik yükü 0 olduğundan, yani nötr olduğundan, nötron olmuştur.) buldu ve bu sayede 1935'te [[Nobel Fizik Ödülü]]'nü aldı. Daha sonra [[kuantum teorisi]] doğrultusunda [[Niels Bohr]], [[Bohr atom modeli]]ni ortaya attı ve elektronların belli yörüngelerde bulunabildiğini ve bunun [[Planck sabiti]] ile ilgili olduğunu ifade etti. Bohr'un modelinin üzerinde, daha sonraki deneylerde bulunanlarla örtüşmesi için birçok ekleme ve çıkarma yapıldı. Bohr modelinin "yamalı bohça" lakabını alması bundan ileri modelini yapmıştır.
<ref>{{Web kaynağı|url=https://sarkac.org/2019/04/atom-nedir/|başlık=Atom Nedir? I|erişimtarihi=2 Kasım 2020|tarih=26 Nisan 2019|dil=tr|çalışma=Sarkaç|ad=Ali|soyadı=Alpar}}</ref>
 
== Atomun Yapısal Özellikleri ==
79. satır:
 
=== Atomaltı parçacıklar ===
{{Anaana madde|Atomaltı parçacık}}
[[Dosya:Bohr Model.svg|thumb|Sadece proton parçacığının bulunup tekli işlev gördüğü Bohr Atom Modeli]]
[[Dosya:A New System of Chemical Philosophy fp.jpg|sol|thumb|Atomların içi dolu ve bölünmez olduğu fikrini savunan [[John Dalton]]'un ilk atom modeli ve atom hakkında ilk bilimsel yaklaşımıdır (1808).]]
89. satır:
 
=== Çekirdek ===
{{Anaana madde|Atom çekirdeği}}
[[Dosya:Binding energy curve - common isotopes.svg|thumb|400px| Çekirdeği bir arada tutmak için gerekli olan enerjinin izotoplara göre değişimini gösteren bir grafik]]
Bir atomdaki bütün Proton ve Nötronlar, atomun boyutuna kıyasla çok küçük bir alana sahip olan çekirdektedir. Proton ve nötronun ikisi birden nükleon olarak adlandırılır. Bir çekirdeğin yarıçapı, toplam nükleon sayısı A olan bir atomda <math>\begin{smallmatrix}1.07 \cdot \sqrt[3]{A}\end{smallmatrix}</math> [[femtometre|fmdir]]. Nükleonları "residual strong force" adı verilen kısa menzilli bir çekici güç bir arada tutar. Bu kuvvet 2.5 fmden daha kısa uzaklıklarda, pozitif yüklü protonların birbirlerini itmelerine neden olan elektrostatik güçten çok daha güçlü bir kuvvettir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Atom" sayfasından alınmıştır