Türkiye'de cumhuriyetin ilanı: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Süreç: dz Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği Android uygulaması değişikliği |
Değişiklik özeti yok |
||
11. satır:
| diğer adı = 29 Ekim 1339 tarihli ve 364 sayılı Kanun'un kabulü
| neden = *Devletin şeklinin belirlenmesi gerekliliği
*25 Ekim 1923'te
| ilk bildiren =
| film eden =
| katılımcılar =
| sonuç = *[[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]'nin kurulması
*[[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]]'nın
*[[İsmet Paşa]]'ya [[
| yaralanmalar =
| ölümler =
38. satır:
}}
{{Atatürk Devrimleri}}
'''Cumhuriyetin ilanı''', hukuksal olarak
Daha geniş anlamıyla cumhuriyetin ilanı
"''29 Ekim 1339 (1923) tarih ve 364 sayılı Teşkilât-ı Esasîye Kanununun Bazı Mevaddının Tavzihan Tadiline Dair Kanun''" ile 1921 [[Teşkilât-ı Esasîye Kanunu]]'nun altı maddesinde (1, 2, 4, 10, 11 ve 12. maddeler) değişiklik yapılmış; birinci maddesi şu şekilde değiştirilmiştir:
61. satır:
== Süreç ==
=== Hükûmet bunalımı ===
1 Kasım 1922'den itibaren artık saltanatın olmadığı ülke, meclis hükûmeti tarafından yönetilmekteydi. Bu hükûmet sisteminde her bakan meclis tarafından seçildiğinden uyumsuz kişilerin bir araya geldiği hükûmet biçimine yol açmaktaydı; ayrıca her bir bakanlık için uzun süren tartışmalar yaşanmaktaydı.<ref name="dunyabulteni">{{Web kaynağı | soyadı1 = Aymalı | ad1 = Ömer | başlık = Cumhuriyet nasıl ilan edilmişti ? | url = http://www.dunyabulteni.net/haber/181254/cumhuriyet-nasil-ilan-edilmisti- | website = http://www.dunyabulteni.net | yayıncı = Dunyabulteni.net Tarih Dosyası, 29 Ekim 2011 | erişimtarihi = 3 Aralık 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161220031134/http://www.dunyabulteni.net/haber/181254/cumhuriyet-nasil-ilan-edilmisti- | arşivtarihi = 20 Aralık 2016 | ölüurl = yes }}</ref> Yeni Meclis seçildikten sonra kurulan İcra Vekilleri Heyeti'nin üyeleri bu şartlar altına çalışmanın güçlüklerinden şikayetçi idi. Hükümetin zayıflığı, 23 Ekim'de net bir şekilde ortaya çıktı. Aynı zamanda Dahiliye Vekili olan İcra Vekilleri Heyeti Başkanı [[Ali Fethi Okyar|Fethi Bey]], Dahiliye Vekilliğini [[Ferit Tek|Ferit Tek Bey]]'e bırakmak istemiş ancak meclis bunu kabul etmeyerek Erzincan milletvekili [[Mehmet Sabit Sağıroğlu|Sabit Bey]]'i seçmişti. TBMM ikinci başkanı [[Ali Fuat Cebesoy|Ali Fuat Bey]] de görevi bırakmak isteyip yerine [[Yusuf Kemal Tengirşek|Yusuf Kemal Bey]]'i aday göstermiş ancak meclis kabul etmeyerek [[Rauf Orbay|Rauf Bey]]'i seçmiştir.<ref name=dunyabulteni/>
Bu durum üzerine Meclis Başkanı [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal]], 25 Ekim 1923 akşamı hükûmeti Çankaya'da topladı. Toplantıda, Vekiller Heyeti'nin istifa etmesine ve yeni seçilecek Vekiller Heyeti'nde görev almamasına karar verildi.<ref name=hamza/> Böylece ülkeyi Cumhuriyet rejiminin ilanına götürecek bir hükûmet bunalımı oluşturuldu.{{Kaynak belirt}}
72. satır:
=== Meclis toplantısı ===
Halk Fırkası Grubunun toplantısından hemen sonra meclis toplantısı açıldı. Meclis başka konularla meşgul okurken, teklif edilen kanun tasarısı Kanun-ı Esasî Encümeni tarafından usulen incelenip tutanağı hazırlandı.<ref name="nutuk">{{Web kaynağı | soyadı1 = Atatürk | ad1 = Kemal | başlık = Nutuk (Bölüm 11) | url = http://www.ataturktoday.com/NutukBolum11.htm | website = http://www.ataturktoday.com | yayıncı = Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2004 (Bugünkü dille yayına hazırlayan: Zeynep Korkmaz) | erişimtarihi = 3 Aralık 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160506195708/http://www.ataturktoday.com/NutukBolum11.htm | arşivtarihi = 6 Mayıs 2016 | ölüurl = yes }}</ref>{{Kaynak belirt}} Kanun, birçok konuşmacının "Yaşasın Cumhuriyet!" sesleriyle alkışlanan konuşmalarıyla kabul edildi.<ref name=nutuk/>{{Kaynak belirt}} Ardından cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. 158 üyenin oybirliği ile Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal cumhurbaşkanı seçildi.{{Kaynak belirt}}
== Ayrıca bakınız ==
|