Erkin Koray: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
|||
41. satır:
=== İlk yılları ===
24 Haziran 1941 tarihinde [[İstanbul]]'da doğdu. Küçük yaşlarda, piyano öğretmeni olan ve [[Şerif Yüzbaşıoğlu]], [[Ayhan Yünkuş]] ve [[Önder Bali]] gibi müzisyenlere eğitmenlik yapan annesi [[Vecihe Koray]]'dan piyano öğrendi<ref name=":1">"Piyanist annenin gitarist oğlu...", ''Renk'', 06.06.1985</ref>, daha sonra gitar çalmaya başladı. [[Alman Lisesi|İstanbul Alman Lisesi'nde]] eğitim gördüğü 50'li yılların ikinci yarısında, arkadaşları ile kurduğu amatör topluluk olan Erkin Koray ve Ritimcileri ile dönemin güncel parçalarını çalmaya başladı. Lise eğitiminin ardından 60'lı yılların başına dek çalışmalarını yarı amatör yarı profesyonel olarak sürdürdü.
1962 yılında çeşitli müzikli mekânlarda programlar yaptığı sıralarda aldığı bir teklif ile bir yüzünde "Bir Eylül Akşamı", diğer yüzünde "It's So Long" adlı İngilizce parça bulunan ilk 45'liğini kaydetti. Ancak bu plak 1966 yılında piyasaya çıktı. Erkin Koray askerliğini 1963-1965 yılları arasında Ankara'da [[Hava Kuvvetleri Caz Orkestrası|Hava Kuvvetleri Caz Orkestrası'nda]] solist ve gitarist olarak yaptı.
Terhisi sonrasında [[Almanya]]'nın [[Hamburg]] şehrine giden Erkin Koray
1967 yılında basılan, bir yüzünde ''Kızları da Alın Askere'', diğer yüzünde ''Aşk Oyunu'' adlı parçalar bulunan 45'liği ise önemli başarı kazandı. Özellikle ''Kızları da Alın Askere'' parçası Erkin Koray'ın geniş kitleler tarafından tanınmasında önemli rol oynadı. Bir gazinoda söylenirken keşfedilen şarkı, gece yarısı stüdyoda kaydedildi ve de Koray'ın deyimi ile "Türkçe sözlü ilk rock şarkı" oldu ve de 800̈'000 civarında bir satış rakamı yakaladı<ref name=":0" />.
1968 yılında, [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet Gazetesi]] tarafından yapılan [[Altın Mikrofon (ödül)|Altın Mikrofon]] yarışmasına katıldı. Bu yarışmaya katılan kadro gitarda ve vokalde Erkin Koray, gitarda [[Tuncer Dürüm]], bas gitarda [[Ziya Bakanay]] ve davulda [[Sedat Avcı]]'dan oluşuyordu. Bu yarışmaya [[bolero]] tarzı "Meçhul" ve de yarışma şarkısı olan enstrümantal "Çiçek Dağı" ile katıldı<ref>Erkin Koray, Meçhul / Çiçek Dağı, 45'lik kapağı</ref>. Bu yarışmada 4. olan Erkin Koray'ın yarışmadaki şarkıları ''Meçhul'' ve ''Çiçek Dağı'' daha sonra bir plak şirketi tarafından piyasaya çıkarılarak 800 bin adet gibi büyük tiraj yaptı. Grubu ile bir yandan konser verdi, bir yandan da kulüp, bar gibi çeşitli müzikli mekânlarda çalışmaya devam etti.▼
▲1968 yılında, [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet Gazetesi]] tarafından yapılan [[Altın Mikrofon (ödül)|Altın Mikrofon]] yarışmasına katıldı. Bu yarışmaya katılan kadro gitarda ve vokalde Erkin Koray, gitarda [[Tuncer Dürüm]], bas gitarda [[Ziya Bakanay]] ve davulda [[Sedat Avcı]]'dan oluşuyordu. Bu yarışmaya [[bolero]] tarzı "Meçhul" ve de yarışma şarkısı olan enstrümantal "Çiçek Dağı" ile katıldı<ref>Erkin Koray, Meçhul / Çiçek Dağı, 45'lik kapağı</ref>. Bu yarışmada 4. olan Erkin Koray'ın yarışmadaki şarkıları ''Meçhul'' ve ''Çiçek Dağı'' daha sonra bir plak şirketi tarafından piyasaya çıkarılarak 800 bin adet gibi büyük tiraj yaptı. Grubu ile bir yandan konser verdi, bir yandan da kulüp, bar gibi çeşitli müzikli mekânlarda çalışmaya devam etti. Bu dönemde bir bas gitar değişikliği yaşandı ve gruba [[Taner Öngür]] dahil oldu.
Bu ilk önemli başarıyı, 60'lı yılların sonlarına dek ardı ardına gelen: ''Anma Arkadaş'', ''Hop Hop Gelsin'', ''Sana Bir Şeyler Olmuş'', ''Seni Her Gördüğümde'' gibi hepsi büyük beğeni toplayan parçalar takip etmiştir.
=== 1970'ler ===
1969 yılında kurduğu [[Yeraltı Dörtlüsü]] adlı grubu ile Türkiye'de underground müzik akımının öncüsü oldu. Grupta Erkin Koray'ın yanında davulda Sedat Avcı, gitarda [[Aydın Şencan]] ve bas gitarda [[Ataman Hakman]] yer alıyordu. Grup ilk konserini Ocak 1970'te [[İstanbul Kent Sineması]]'nda verdi. Bu konerin ilk bölümünde [[Cream (grup)|Cream]], [[Jethro Tull (müzik grubu)|Jethro Tull]] ve [[Pink Floyd]] gibi dönemin ünlü rock gruplarının şarkılarını yorumlarken, ikinci bölümünde bu rock sound̈unu Koray'ın kendi şarkılarını uyguladılar<ref>"Sana iyi şeyler olmuş Erkin", ''Milliyet'', 10.01.1970</ref>. Ancak grup, Koray'ın Avrupa'ya gitme kararı sonrası dağıldı.
Mayıs 1970'de Erkin Koray, [[Hey (dergi)|Hey]] dergisinde çalışan dostu [[Arda Uskan]] ile [[Cannes Film Festivali]]'ne gitti. Burada [[John Lennon]] ve [[Yoko Ono]]'nun yarattığı kısa film [[Apotheosis (fılm)|Apotheosis]]'i canlı izledi ve filmin sonunda Koray, gösterime katılan Lennon ile konuşup bir görüşme ayarladı. Bir gün sonra Koray, Uskan, Lennon ve Ono görüştü. Bu görüşmede Koray, Lennon'a şarkılarını dinletirken Hey dergisini de kendisine gösterdiler<ref>{{Web kaynağı|url=https://seyler.eksisozluk.com/erkin-koray-ve-john-lennonin-beraber-goruldugu-fotografin-hikayesi-nedir|başlık=Erkin Koray ve John Lennon'ın Beraber Görüldüğü Fotoğrafın Hikayesi Nedir?|erişimtarihi=16 Ekim 2020|dil=tr|çalışma=Ekşi Şeyler}}</ref>.▼
▲Mayıs
1971 yılının yazı biterken Türkiye'ye dönen Erkin Koray, [[Super Group]] adını verdiği yeni bir orkestra kurdu. Burada da Sedat Avcı ile çalışan Koray, bas gitara ise Almanya'da tanıştığı [[Jerzy Ziembrowski]]'yi getirdi. Grup, underground ve [[Psikedelik müzik|psychedelic]] bir müzik yapacağını açıkladı<ref>"Erkin Koray Super Group", ''Hafta Sonu İlavesi,'' 26.09.1971</ref>.
Erkin Koray 1974-1984 yılları arasında kısa sürelerle Türkiye'ye gelişleri dışında Hollanda, Almanya ve Kanada'da yaşadı. Hakkında pek fazla bilgi olmayan bu dönemde, ''Estarabim'', ''Arap Saçı'' gibi çok bilinen eserleri yayımladı. Koray, 1977 yılında ''[[Erkin Koray Tutkusu]]'' adlı uzunçaları yayınladı ve grubuna da aynı adı verdi. Albümde Koray'ın Hollanda'da kaydettiği iki İngilizce şarkı da bulunmaktaydı. Koray, albümden sonra tekrar bir süre Avrupa'ya çıktı<ref>{{Web kaynağı|url=https://twitter.com/tarkanteymen/status/721758933409533956/photo/1|başlık=https://twitter.com/tarkanteymen/status/721758933409533956/photo/1|erişimtarihi=16 Ekim 2020|dil=tr|çalışma=Twitter}}</ref>.
Satır 65 ⟶ 69:
Bir sene sonra ise [[İlla Ki|''İlla Ki'']] albümünü yayınladı. Bu albüm içindeki şarkılar kadar, [[Nuri Kurtcebe]]'nin çizdiği albüm kapağı ve plak versiyonunun şeffaf olmasıyla da dikkat çekiyordu. Miksajı Köln'de yapılan albümde ''İlla Ki'', ''Deli Kadın'', ''Tek Başına'' gibi hit şarkıların yanında ''Kızları da Alın Askere'' ve ''Hop Hop Gelsin'' gibi eski şarkıların da yeni yorumları yer alıyordu.
Türkiye'ye kesin dönüşünün ardından, ailevi sorunlarından dolayı kendisi için pek verimli geçmeyen 1985-1990 yılları arasında belki en çok bilinen çalışması olan ''Çöpçüler'' ile büyük bir çıkış yaptı. ''Çöpçüler'in'' de yer aldığı [[Ceylan (albüm)|''Ceylan'']] 1985'te yayınlandı. Albümde Erkin Koray,
Bu dönemin diğer bir önemli ve özgün eserlerinden biri de 1986'da yayınlanan ''[[Gaddar]]'' albümü oldu. Anılan maddi sıkıntılar, sanatçıyı tek bir sentezleyici eşliğinde kaydedilen [[Çukulatam Benim|''Çukulatam Benim'']] (1987) gibi düşük bütçeli yapımlara zorlamıştır. Bu albümde de ''Şaşkın'' ve ''Sana Bir Şeyler Olmuş'' şarkılarının taverna müziği tadındaki yorumları bulunmaktaydı. 1989'da [[Hay Yam Yam|''Hay Yam Yam'']] albümü çıktı. Bu albümde klip çektiği ''Hayat Katarı'' şarkısı [[Kemal Sunal]] filmi [[Abuk Sabuk 1 Film|Abuk Subuk 1 Film]] filminde kullanılmıştı. 1990 yılında yayınladığı [[Tamam Artık|''Tamam Artık'']] albümü de önceki albümlerinden farklı olmayan bir şekilde eski ve yeni şarkıların karışık bulunduğu bir albüm oldu.
Satır 76 ⟶ 80:
1990 - 1993 yıllarında, genelde ''Öyle Bir Geçer'', ''Arapsaçı'', ''Fesupanallah'', ''Şaşkın'', ''Sevince'' ve ''Yalnızlar Rıhtımı'' vb. hitleri içeren bir toplama albüm serisi ve bir de Best Of piyasaya sürdü. 1990'da yayınladığı ''Tamam Artık'' albümünden sonra bir sessizlik ve plak şirketlerine küskünlük dönemine giren sanatçı, 1991'de ''Tek Başına Konser'' adlı konser kayıtlarından oluşan dışında albüm çalışmalarına ara verdi.
1996 yılına kadar süren bu sessizlik, iddialı ve görece yüksek bütçeli ''Gün Ola Harman Ola'' albümü ile bozulmuştur. Büyük satış başarısı göstermeyen ancak eleştirmenlerce olumlu eleştiriler alan bu çalışmayı 1999 yılında yayımlanan yeni şarkılarının yanında eski şarkılarının da yeni düzenlerinin bulunduğu ''[[Devlerin Nefesi]]'' adlı son albümü takip etmiştir. Albümde kendisine bas gitarda Ahmet Güvenç ve davulda [[Alpay Şalt]] eşlik etti.
== Diskografisi ==
| |||