Burjuvazi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
11 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
6. satır:
== Etimoloji ==
 
Burjuva sözcüğü [[Türkçe]]ye 19. yüzyılda [[Fransızca]]dan geçmiştir.<ref>[http://www.nisanyansozluk.com/?k=burjuva "burjuva."] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20131113091936/http://www.nisanyansozluk.com/?k=burjuva |tarih=13 Kasım 2013 }} Nişanyan Sözlük. Erişim: 17 Mayıs 2013.</ref> Türk Dil Kurumu burjuvaya karşılık olarak '''kentsoylu''' sözcüğünü önermiştir.<ref>{{TDK2|burjuva|İktisat Terimleri Sözlüğü, 2004|17 Mayıs 2013}}</ref>
 
Burjuva kelimesinin kökeni [[Latince]] ''burgus'' (kale burcu) sözcüğüne dayanır.<ref name="oxu"/> [[Orta Çağ]] Avrupa'sında kentler surlarla çevrilirdi. Köylüler çoğunlukla surların dışındaki çiftliklerde yaşarlardı. Burjuvalar ise surların içindeki kentte yaşarlardı. Eski Fransızca "burgeois" sözcüğü "şehirde yaşayan" anlamına gelir.<ref name="OED">[http://etymonline.com/?term=bourgeois "bourgeois."] Online Etymology Dictionary. Erişim: 17 Mayıs 2013.</ref> Sözcük Fransızcada 1560'larda orta sınıf anlamında kullanılmaya başlanmıştır.<ref name="OED"/> Komünizmde "kapitalist" anlamında kullanılması ise 1883'te ortaya çıkmıştır.<ref name="OED"/>
17. satır:
 
==Tarihçe==
1600 ve 1700’lü yıllardan itibaren Dünya'da büyük değişimler yaşanmıştır. Bu yıllarda Reform, Rönesans, Fransız İhtilali, Coğrafi Keşifler, Sanayi devrimi hep peş peşe gelmiştir. Bu dönüşüm süreci içerisinde Burjuva sınıfı ortaya çıkmış ve toprağa dayalı güç anlayışını reddetmiştir. Burjuva sınıfı kesinlikle soylu sınıf olmayıp sonradan ticaretle zengin olmuştur. Kendisine atalarından toprak miras kalmamıştır. Kendi yeteneği ve çalışmasıyla zengin olmuştur. <ref>Paravese, Roberto (1939) "Bonifica antiborghese", in Edgardo Sulis (ed.), Processo alla borghesia, Roma: Edizioni Roma, pp. 51–70.</ref> Erken dönemlerde Burjuva sınıfı da elde ettiği parayla o günün anlayışına uygun olarak toprak satın almaya çalışmıştır. Daha ileri zamanlarda Burjuvazi asıl gücün toprak değil para olduğunu net bir biçimde kavrayarak toprağa dayalı güç ve mülkiyet anlayışını bütünü ile reddetmiştir. Burjuva sınıfı ülke yönetiminde söz sahibi olmak istemiş, soylu sınıf buna şiddetle karşı çıkmıştır. Bu çatışma bazen düşünsel olarak bazen siyaseten hatta bazen de gerçek anlamda silahlı mücadele şeklinde olmuştur. Soylu sınıf sahip olduğu topraklara geleneksel olarak ve çoğu zaman atalarının mirası olduğu için duygusal bir bağ ile bağlıdır. O dönemki anlayışa göre bu toprakları satmayı asla düşünmez. Ancak soylu (asil) kişi toprak üzerindeki çalışmayı asla kendisi yapmaz. Aristo bugüne ulaşan eserlerinde çalışmanın soylular için iğrenç bir iş olduğunu söylemiştir. Aristo’ya göre bu iğrenç işi ancak köleler ve ayak takımı tabir ettiği toplumun en alt kesimindeki insanlar yapmalıdır.<ref> [https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/876312 ARİSTOTELES, DEVLET, KÖLELER VE VATANDAŞLIK] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200208071620/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/876312 |tarih=8 Şubat 2020 }}, Prof.Dr. Abdullah Kıran, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Sayı: 44, Kış-2019, (350-359)</ref> Ülkeyi soylular ve seçkinler sınıfının yönetmesi gerektiğini savunmuş bunun içinde sanatla, siyasetle, bilimle, edebiyatla, müzikle uğraşmaları gerektiğini öne sürmüştür. Fakat bu arada bedensel çalışmayı bıraktıkları için hantallaşıp aşırı kilo alma sorunlarıyla karşılaşacaklardır ve sağlıkları bozulacaktır. Bunun için ise soylu sınıfa spor yapmalarını tavsiye etmiş ve ilk spor salonlarının açılmasına öncülük etmiştir. Sporun ve jimnastiğin yaygınlaşmasına ön ayak olmuştur. Burjuva sınıfı ise emeğini, bedensel çalışmasını da ortaya koyduğu için soylu sınıfın tepkilerine maruz kalmış, hatta aşağılanmıştır. Soylu sınıf ülkeyi yönetimde söz sahibi olmak isteyen Burjuvaziyi baldırı çıplaklar, görgüsüzler olarak nitelemiş ve onları siyasetten, sanattan anlamayan bir kitle olarak görmüştür. Fakat Burjuvazi ilerleyen zamanlarda daha da güçlenmiş ve toplumsal konumunu sağlamlaştırmıştır. Böylece sınıf bilincine ulaşmıştır.Bir örnek vermek gerekirse Burjuva sınıfının güçlenmesi üzerine İngiliz Parlamentosunda zaten var olan [[Lordlar Kamarası]]’nın yanı sıra seçim ile oluşturulan [[Avam Kamarası]] kurulmuştur. Her ne kadar bütün halkın seçilme şansı var olsa da özellikle ilk dönemlerde Avam Kamarası’nın büyük çoğunluğu zengin tüccarlardan oluşmaktaydı.Diğer bir örnek ise Amerikan Kuzey-Güney iç savaşıdır. Amerika kıtasına sanayileşme kuzeyden girmiş, ABD’de kuzey eyaletleri çok sayıda fabrika kurmuş fakat çalıştıracak işçi bulamamıştır. Avrupa’dan gelen işçiler de yeterli olmamıştır. Bunun üzerine ucuz iş gücü oluşturmak amacı ile köleliğin kaldırılmasını istemişlerdir. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan güneydeki toprak sahipleri buna karşı çıkmıştır. Ellerindeki köleleri kaybetmek istememişleridir. Böylece bir iç savaş çıkmıştır. Mavi üniformalılar ([[Yankee]]’ler, "''Yanki''" okunur) ve Gri üniformalılar (Dixie'ler, "''Diksi''" okunur) olarak da bilinen iki ordudan oluşan bu eyaletler savaşı sonunda kuzey galip gelmiş ve kölelik kaldırılmıştır.<ref>Gallagher, Gary (February 21, 2011). Remembering the Civil War (Speech)</ref> Özgürleşen köleler karın tokluğuna günlük yevmiye ile uzun çalışma saatleri ile buldukları ilk fabrikaya işçi olarak girmişlerdir. Burjuva sınıfının toprakla duygusal bir bağı yoktur. Toprak onun için sadece yatırım araçlarından birisidir. Gücün parada ve sermaye birikiminde olduğu savunulur. Günümüzde geçerli olarak Dünya’da uygulanan Kapitalizm’e giden süreci başlatmıştır. Sanayi Devriminin gerçekleşmesi ve ticaret yapan Burjuva sınıfının ortaya çıkışıyla birlikte sermaye birikimi meydana gelmiş ve bu duruma uygun olarak [[Merkantilizm]] (Ticaretçilik) adı verilen bir politik yaklaşım doğmuştur.
 
== Kaynakça ==
25. satır:
 
==Kitaplar==
* Bledstein, Burton J. and Johnston, Robert D. (eds.) [https://books.google.com/books?id=Omg8HUiwthAC ''The Middling Sorts: Explorations in the History of the American Middle Class''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727130722/https://books.google.com/books?id=Omg8HUiwthAC |tarih=27 Temmuz 2020 }}. Routledge. 2001.
* David Brooks (journalist), [https://books.google.com/books?id=5R6Bx3LRBuEC ''Bobos In Paradise: The New Upper Class and How They Got There''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727130620/https://books.google.com/books?id=5R6Bx3LRBuEC |tarih=27 Temmuz 2020 }}. Simon & Schuster. 2001.
* Byrne, Frank J. [https://books.google.com/books?id=90ZHraBlhr8C ''Becoming Bourgeois: Merchant Culture in the South, 1820–1865''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727131509/https://books.google.com/books?id=90ZHraBlhr8C |tarih=27 Temmuz 2020 }}. University Press of Kentucky. 2006.
* Hunt, Margaret R. [https://books.google.com/books?id=W47a6jQOJYQC ''The Middling Sort: Commerce, Gender, and the Family in England, 1680–1780''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727130554/https://books.google.com/books?id=W47a6jQOJYQC |tarih=27 Temmuz 2020 }}. University of California Press. 1996.
* Kinder, Marsha. (ed.) [https://books.google.com/books?id=0vgAWhasEncC ''Luis Buñuel's ''The Discreet Charm of the Bourgeoisie] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727131627/https://books.google.com/books?id=0vgAWhasEncC |tarih=27 Temmuz 2020 }}. Cambridge University Press. 1999.
* Lockwood, David. [https://books.google.com/books?id=1ZZgPgAACAAJ ''Cronies or Capitalists? The Russian Bourgeoisie and the Bourgeois Revolution from 1850 to 1917''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727130316/https://books.google.com/books?id=1ZZgPgAACAAJ |tarih=27 Temmuz 2020 }}. Cambridge Scholars Publishing. 2009.
* [[Molière]], and Warren, Frederick Morris (ed.) [https://books.google.com/books?id=T0oBAAAAYAAJ ''Molière's ''Le Bourgeois Gentilhomme] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727130711/https://books.google.com/books?id=T0oBAAAAYAAJ |tarih=27 Temmuz 2020 }}. D.C. Heath & Co. 1899. (full text)
* Siegel, Jerrold. [https://books.google.com/books?id=TnUgrSFm1YIC ''Bohemian Paris: Culture, Politics, and the Boundaries of Bourgeois Life, 1830–1930''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727130734/https://books.google.com/books?id=TnUgrSFm1YIC |tarih=27 Temmuz 2020 }}. The Johns Hopkins University Press. 1999.
* Stern, Robert W. [https://books.google.com/books?id=kb_z1KghC1oC ''Changing India: Bourgeois Revolution on the Subcontinent''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200727130537/https://books.google.com/books?id=kb_z1KghC1oC |tarih=27 Temmuz 2020 }}. Cambridge University Press. 2nd edition, 2003.
 
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Burjuvazi" sayfasından alınmıştır