Vikipedi

Colossus bilgisayarı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Robbot (mesaj | katkılar)
8.124 değişiklik
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: nl:Colossus (computer)
Cat (mesaj | katkılar)
17.376 değişiklik
düzenleme + resim
1. satır:
[[Resim:Colossus.jpg|thumb|350px|Colossus Mark II]]
'''Colossus''' bilgisayarı, [[ikinci dünya savaşı]] sırasında yapılan şifreli [[Alman]] yazışmalarını çözmek için kullanılan erken dönem [[bilgisayar]]lardan biridir. Colossus, dünyanın ilk kısmen programlanabilen [[Dijitaldijital elektronik]] [[bilgisayar]]ıydı.
[[Resim:ReportCol.jpg|left|150 px]]
 
'''Colossus''', [[mühendis]] '''[[Thomas Flowers|Tommy Flowers]]''' tarafından [[Doris Hill]]'deki '''İngiliz Posta Ofisi Araştırma İstasyonu'''nda [[1944]] yılında tasarlanmıştır.
 
'''[[Prototip]]''' '''"Colossus Mark I'''", Şubat [[1944]] yılında [[Bletchley Park]]'ta çalışmaya hazırdı. Geliştirilmiş modeli olan '''"Colossus Mark II'''", haziranHaziran [[1944]] te'de [[Alman]] [[Lorenz SZ40/42]] şifre makinesinin yazışmalarını çözmek üzere çalıştırılmaya başlandı. Ayrıca Alman şifre makinelerini de taklit edebiliyordu. Savaşın sonuna kadar 10 adet '''Colossus Mark II''' bilgisayarı yapılmıştı.
 
'''Colossus''', temelde sayı tabanlı [[Boole cebiri|boolean]] ( ''Bilgisayar terimi :; ikili sistem, olumlu veya olumsuz.'' ) [[fonksiyon]]u içeren bir [[programlama]] [[mantık|mantığına]] dayanıyordu. Bu [[fonksiyon]], olumsuz ifadenin '''''0''''' ve olumlu ifadenin '''''1''''' ile tanımlandığı bir [[sayı]] tabanıydı. Ve bugünkü [[dijital]] [[bilgisayar]]larımızın ve [[dijital]] [[elektronik|elektroniğin]] temelini oluşturmaktadır.
 
'''Colossus''' 'a [[veri]] programlaması iki farklı yolla yapılabilmekteydi. Bunlardan birincisi yüksek hızlı bir kağıt bant üzerinden okuma, diğeri ise [[Lorenz SZ40/42]] şifre makinasının çeşitli ayarlarının [[simülasyon]]u şeklinde olmaktaydı.Simülasyon sırasında anlamlı sonuçlar ortaya çıktığında bu veri elektrikli bir daktilodan yazı şeklinde çıkarılabiliyordu.
 
== Üretilme Amacıamacı ==
[[Resim:ReportCol.jpg|150px|thumb|Colossus bilgisayarı hakkında yazılan bir kitabın kapağı.]]
'''Colossus''' [[bilgisayar]]ları [[müttefik]]ler tarafından Lorenz SZ 40/42 şifre makinesinin şifrelediği yüksek seviyeli [[Alman]] iletişimini çözümlemek için kullanıldı. Bu şifre makinesi, aynı çalışma sistemine sahip olmasına karşın, ünlü [[Enigma makinesi]]nden daha karmaşık bir şifreleme yapabiliyordu.3 ya da 4 [[rotor]]lu olan [[Enigma makinesi]]nden farklı olarak Lorenz makinesi 12 [[rotor]]a ve 501 pine ( bağlantı iğnesi ) sahipti.Bu da şifreleme [[algoritma]]sını çok karmaşık bir hale getiriyordu.[[Enigma makinesi]] şifreleri üzerinde zor da olsa elle hesaplama yapan [[matematik]]çiler, '''Lorenz SZ 40/42''' şifreleri üzerinde aynı başarıyı gösteremediler ve olasılıkları hesaplamak için bir bilgisayar yapma zorunluluğu doğdu.▼
 
[[Enigma makinesi]]ne göre hantal olan '''Lorenz makinesi'''nin şifrelerini çözmek için iki aşama uygulanıyordu.Birincisi, [[rotor]] tekerleklerini çözümlemek, ikincisi ise bu tekerleklerin ayarlarını simüle etmek.[[Rotor]] tekerleklerini çözümlemek, rotorların üzerindeki pin kontakların ( ''bağlantı ve temas iğneleri'' ) dizilimini bulmak demekti.Dizilimi örneklenen [[rotor]]un, daha sonraki işlemde '''Colossus bilgisayarı''' ile tekerlek ayarlarının olasılıkları hesaplanıyordu.▼
▲'''Colossus''' [[bilgisayar]]ları [[müttefik]]ler tarafından Lorenz SZ 40/42 şifre makinesinin şifrelediği yüksek seviyeli [[Alman]] iletişimini çözümlemek için kullanıldı.Bu şifre makinesi, aynı çalışma sistemine sahip olmasına karşın, ünlü [[Enigma makinesi]]nden daha karmaşık bir şifreleme yapabiliyordu.3 ya da 4 [[rotor]]lu olan [[Enigma makinesi]]nden farklı olarak Lorenz makinesi 12 [[rotor]]a ve 501 pine ( bağlantı iğnesi ) sahipti.Bu da şifreleme [[algoritma]]sını çok karmaşık bir hale getiriyordu.[[Enigma makinesi]] şifreleri üzerinde zor da olsa elle hesaplama yapan [[matematik]]çiler, '''Lorenz SZ 40/42''' şifreleri üzerinde aynı başarıyı gösteremediler ve olasılıkları hesaplamak için bir bilgisayar yapma zorunluluğu doğdu.
 
'''Colossus''', [[Bletchley Park]]'ın bir bölümü olan Newmanry 'de [[matematik]]çi '''Max Newman''' başkanlığındaki Lorenz makinesi çözümleme metodları bölümü tarafından çalıştırılmaktaydı.▼
▲[[Enigma makinesi]]ne göre hantal olan '''Lorenz makinesi'''nin şifrelerini çözmek için iki aşama uygulanıyordu.Birincisi, [[rotor]] tekerleklerini çözümlemek, ikincisi ise bu tekerleklerin ayarlarını simüle etmek.[[Rotor]] tekerleklerini çözümlemek, rotorların üzerindeki pin kontakların ( ''bağlantı ve temas iğneleri'' ) dizilimini bulmak demekti.Dizilimi örneklenen [[rotor]]un, daha sonraki işlemde '''Colossus bilgisayarı''' ile tekerlek ayarlarının olasılıkları hesaplanıyordu.
 
▲'''Colossus''', [[Bletchley Park]]'ın bir bölümü olan Newmanry de [[matematik]]çi '''Max Newman''' başkanlığındaki Lorenz makinesi çözümleme metodları bölümü tarafından çalıştırılmaktaydı.
 
==Dış Bağlantılar==
* [http://www.codesandciphers.org.uk/virtualbp/fish/colossus.htm Colossus, Şifre Çözümlemede Devrim ( Colossus, the revolution in code breaking )]▼
* [http://www.codesandciphers.org.uk/lorenz/index.htm Lorenz şifreleyicisi ve Colossus ( Lorenz Cipher and the Colossus )]▼
* [http://www.codesandciphers.org.uk/lorenz/rebuild.htm Colossus Yeniden Yapım Projesi ( The Colossus Rebuild Project )]▼
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/3754887.stm Colossus Yeniden Yapımı ile ilgili BBC haberi ( BBC news article reporting on the replica Colossus )]▼
 
== Kaynakça ==▼
▲* [http://www.codesandciphers.org.uk/virtualbp/fish/colossus.htm Colossus, Şifre Çözümlemede Devrim ( Colossus, the revolution in code breaking )]
[http://en.wikipedia.org/wiki/Colossus_computer ingilizceİngilizce Wikipedia Colossus Machine makalesinden geliştirilmiş Çeviriçeviri.]▼
▲* [http://www.codesandciphers.org.uk/lorenz/index.htm Lorenz şifreleyicisi ve Colossus ( Lorenz Cipher and the Colossus )]
▲* [http://www.codesandciphers.org.uk/lorenz/rebuild.htm Colossus Yeniden Yapım Projesi ( The Colossus Rebuild Project )]
▲* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/3754887.stm Colossus Yeniden Yapımı ile ilgili BBC haberi ( BBC news article reporting on the replica Colossus )]
 
{{commonscat-ufak|Colossus}}
▲== Kaynakça ==
▲[http://en.wikipedia.org/wiki/Colossus_computer ingilizce Wikipedia Colossus Machine makalesinden geliştirilmiş Çeviri.]
 
[[Devrim Çamoğlu]] - Kriptoloji ve erken dönem bilgisayarlarla ilgili ders arşivinden bilgi ve resimler.
[[Kategori:Kriptoloji]]
[[Kategori:Bilgisayar bilimi]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Colossus_bilgisayarı" sayfasından alınmıştır