Vikipedi

Ermenistan: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Dan kuso dragonoit (mesaj) tarafından yapılmış 1 değişiklik geri alındı: Doğru bilgi yazalım lütfen. (TW)
Etiket: Geri al
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Geri alındı Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
294. satır:
{{Ana madde|Ermeniler|Ermenistan demografisi|Ermenistan'da eğitim|Ermenistan'da din|Ermenistan'daki diller}}
[[Dosya:Population of Armenia since 1949.svg|sağ|thumb|300px|Ermenistan'ın 1949 ile 2010 yılları arasındaki nüfusu<br /><small>Demoscope [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_pop.php] ve NSSRA [http://www.armstat.am/en/] verilerine göre</small>.]]
Ocak 20082020 itibarıyla Ermenistan'ın toplam nüfusu 3188.230.100 kişi civarındadır, ve nüfusun büyüme oranı yaklaşık %078,2'dir.<ref>[[#Armstat|Armstat]], sayfa 10.</ref> Ekonominin son on yıldaki ortalama büyüme oranı %5,2'dir.<ref name="tradingeconomics.com">http://www.tradingeconomics.com/armenia/gdp-growth-annual</ref> 2010-2013 arasında ise %3 küçülmüştür.<ref name="tradingeconomics.com"/> Ülkenin başkenti [[Erivan]], 1178.107.800 kişi nüfusu (toplam nüfusunun %34,3'ü) ile nüfus bakımından hem ülkenin en büyük şehri<ref name="en büyük Erivan"/> hem de en büyük marzıdır.<ref>[[#Armstat|Armstat]], sayfa 46.</ref> Ermenistan'ın [[nüfus yoğunluğu]], [[kilometre kare|km{{2}}]] başına 109 kişi, ve Erivan, km{{2}} başına 4.480 kişi ile yine de ülkenin en büyük nüfus yoğunluğuna sahip olan marzıdır. Ülkenin nüfus yoğunluğu, [[Moldova]]'dan sonra eski [[Sovyetler Birliği]] ülkelerinin arasında en büyük ikinci nüfus yoğunluğudur, ve dünya çapında ise 98-inci.<ref>[[Nüfus yoğunluğu]] maddesine bakınız.</ref> Toplam nüfusunun %64,1'i kentlerde ve %35,9'u köylerde yaşamaktadır.<ref>[[#Armstat|Armstat]], sayfa 11.</ref> Her 100 kadına 87,3 erkek bulunmaktadır; bu kadınların lehine olan dünyanın en yüksek yedinci [[cinsiyet oranı]]dır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The Economist Pocket World in Figures 2011 Edition|yıl=2010|dil=İngilizce|sayfalar=s. 17|yayımcı=Profile Books|isbn=978-1-84668-372-5}}</ref> Ermenistan'da [[eğitim]], yasal olarak bir [[insan hakları|insan hakkıd]]ır, ve temel eğitim şarttır. Devlet ortaeğitim okullarında da eğitim ücretsizdir.<ref>Ermenistan Anayasası'nın [http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1&lang=eng#2 39. maddesi].</ref> Ermenistan'daki [[okuryazarlık]] oranı %99,4 (erkek oranı %99,7, kadın oranı %99,2).<ref name="Factbook"/>
 
Neredeyse bütün Ermenistan nüfusu [[Ermeniler]]den ibarettir, ancak en son nüfus sayımına göre [[Ezidilik|Ezidi]] (40.620 kişi), [[Ruslar|Rus]] (14.660 kişi), [[Süryaniler|Süryani]] (3.409 kişi), [[Ukraynalılar|Ukrayna]] (1.633 kişi), [[Kürtler|Kürt]] (1.519 kişi), [[Rumlar|Rum]] (1.176 kişi) ve diğer toplumlar (4.640 geri kalan kişi) da var.<ref>{{Web kaynağı | url = http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf | başlık = 2001 Ermenistan Nüfus Sayımı - Etnik kökenlerine göre Ermenistan vatandaşları | erişimtarihi = 4 Ocak 2009 | yayımcı = Armstat | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131126120658/http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf | arşivtarihi = 26 Kasım 2013 | ölüurl = no }}</ref> [[Sovyetler Birliği'nin dağılması]]ndan önce büyük bir [[Azeriler|Azeri]] toplumu da vardı (1989'daki Sovyet nüfus sayımına göre Ermenistan nüfusunun %2,5'i, yani 84.860 kişi, Azeri idi<ref>{{Web kaynağı | url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=13 | başlık = 1989 nüfus sayımı | erişimtarihi = | dil = Rusça | son = Demoscope.ru | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150710213725/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=13 | arşivtarihi = 10 Temmuz 2015 | ölüurl = no }}</ref>), ama toplumlar arası gerilimler, özellikle [[Karabağ Savaşı]] nedeniyle neredeyse hiç Azeri kalmamış.<ref group=dn>1989 Sovyet nüfus sayımını (84.860 Azeri [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=13 '''*''']), 2004'te edilen [[Avrupa Konseyi]] tahminiyle (≤30 [http://www.ecoi.net/file_upload/432_1163080631_pdf-2nd-sr-armenia.pdf '''*''']) karşılaştır (bugünkü Ermeni nüfus sayımı sonuçlarında bir "Azeri" bölümü bulunmadığı [http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf '''*'''] için Ermenistan'da Azerilerin sayısı tam olarak bilinmiyor).</ref> Ermenistan'da en çok konuşulan dil [[Ermenice]]; asıl ülkede konuşulan Ermenice türü [[Doğu Ermenicesi]]'dir.<ref>[[Doğu Ermenicesi]] maddesine bakınız.</ref> Sovyet dönemi boyunca Ermenistan'daki okulların öğretim dilleri Ermenice ve [[Rusça]] idi, ve böylece neredeyse bütün kent nüfusu ve köy nüfusun tamamı Rusça konuşabiliyordu.<ref>[[#Kongre|ABD Kongre Kütüphanesi]], "Language" (''Dil'') bölümü.</ref> Günümüzde ise ülkenin en çok konuşulan ikinci dil hâlâ daha Rusçadır, ve [[İngilizce]] gibi [[Batı Avrupa]] dilleri pek bilinmiyor.<ref>[[#Holding|Holding]], sayfa vii.</ref> Azınlıklar tarafından konuşulan diller [[Kürtçe]], [[Süryanice]], [[Pontus Rumcası]] ve Karabağ Savaşı'ndan önce [[Azerice]].<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=AM | başlık = Ethnologue report for Armenia | erişimtarihi = 19 Ocak 2009 | yayımcı = [[Ethnologue]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130203010559/http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=AM | arşivtarihi = 3 Şubat 2013 | ölüurl = no }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?pg=00206 | başlık = UNESCO Interactive Atlas of the World's Languages in Danger | erişimtarihi = 20 Şubat 2009 | yayımcı = [[UNESCO]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20101030021439/http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?pg=00206 | arşivtarihi = 30 Ekim 2010 | ölüurl = no }}</ref>
 
301 yılında Ermenistan, [[Hristiyanlık|Hristiyanlığı]] devletin dini olarak uygulayan dünyanın ilk ülkesi olmasıyla<ref name="DOS">{{Web kaynağı | url = http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5275.htm | başlık = Ermenistan | erişimtarihi = 17 Ocak 2009 | dil = İngilizce | son = ABD Dışişleri Bakanlığı | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150613072132/http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5275.htm | arşivtarihi = 13 Haziran 2015 | ölüurl = no }}</ref> birlikte Hristiyanlık, özellikle [[Ermeni Apostolik Kilisesi]] Ermenistan'daki en yaygın dinidir (nüfusun ≈%9499'ü Ermeni Apostolik'tir)<ref name="KongreDin">[[#Kongre|ABD Kongre Kütüphanesi]], "Religion" (''Din'') bölümü.</ref>, ancak zamanımızda anayasal olarak Ermenistan [[sekülerizm|seküler]] bir ülkedir<ref>Ermenistan Anayasası'nın [http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1&lang=eng#2 14,1. maddesi].</ref>, böylece [[düşünce özgürlüğü|vicdan]] ve [[din özgürlüğü]] kanunen desteklenmektedir<ref name="dinhukuk">{{Web kaynağı | url = http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=2041&lang=eng | başlık = Vicdan özgürlüğü ve dinî örgütler hakkındaki yasa | erişimtarihi = 4 Ocak 2009 | yayımcı = Ermenistan Parlamentosu | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150911231206/http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=2041&lang=eng | arşivtarihi = 11 Eylül 2015 | ölüurl = no }}</ref> (diğer yasalara aykırı değil ise<ref name="dinhukuk"/><ref group=dn>[http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=2041&lang=arm Vicdan özgürlüğü ve dinî örgütler hakkındaki yasa] nın 3. maddesinden alıntı: "''Vicdan özgürlüğü hakkı ancak kamu güvenliği, yasa ve düzeni, vatandaşların sağlığı ve ahlâkı sağlamak ve diğer vatandaşların haklarının ve özgürlüğünün korunması için gerekli olan kısıtlamalara uğrabilir.'' ("Խղճի ազատության իրավունքի իրագործումը ենթակա է լոկ այն սահմանափակումներին, որոնք անհրաժեշտ են հասարակական անվտանգությունը եւ կարգուկանոնը, քաղաքացիների առողջությունն ու բարոյականությունը, հասարակության մյուս անդամների իրավունքներն ու ազատությունները պաշտպանելու համար:")</ref>). Nüfusun geri kalanına ait en büyük dinler, diğer Hristiyan tarikatları ([[Katolik Kilisesi|Katolisizm]], [[Rus Ortodoks Kilisesi|Rus Ortodoks]] v.s.), [[Ezidilik]] ve [[İslamyahudiliktir]]'dır.<ref name="KongreDin"/>
 
== Ekonomi ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ermenistan" sayfasından alınmıştır