Karotenoid: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Maderibeyza (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Maderibeyza (mesaj | katkılar)
tablo eklendi
1. satır:
[[Image:Grand prismatic spring.jpg|thumb|300px|ABD'de [[Yellowstone National Park]]'ta bulunan [[Grand Prismatic Spring]] sicak su kaynağını çevreleyen turuncu halka, [[yosun]] ve [[bakteri]]lerin sentezlediği karotenoidlerden kaynaklanmaktadır.]]
'''Karotenoid''' bitkilerde[[bitki]]lerde ve bazı diğer [[fotosentetik]] mikroorganizmalarda ([[yosun]]lar, bazı [[mantar]]lar ve bazı [[bakteri]]lerde) bulunan pigmenttir[[pigment]]tir. Altı yüzün üzerinde bilinen karotenoid vardır; [[ksantofillerksantofil]]ler ve [[karotenlerkaroten]]ler olarak iki sınıfa ayrılır.
 
Karotenoidler, C<sub>40</sub> çoklu doymamış (polyunsaturated) hidrokarbonların[[hidrokarbon]]ların (karotenler) ve bunların oksitlenmiş türevlerinin (ksantofiller) bir sınıfını oluşturur. Bu bileşikler, yağa zengin bir [[portakal]] rengi-kırmızı renk verir. Ham hurma yağı en zengin bitkisel karoten kaynaklarından olup konsantrasyonu[[konsantrasyon]]u 500-700 ppm'dir. Havuca göre 15, domatese[[domates]]e göre 300 kat daha fazla [[retinol]] eşdeğerine sahiptir. Analizler, α- ve β-karotenlerin toplam karotenoid muhtevasının yaklaşık yüzde 90'ını oluşturduğunu gösterir; geri kalanı ile δ-karoten, γ-karoten, fitofluen, fitoen, zeakaroten, likopen, neurosporen ve α- ve β-zeakarotenlerdir.
 
[[Tokoferol]] ve [[tokotrienol]]ler ham [[hurma]] yağında 600-1000 [[ppm]] konsantrasyonunda bulunur. Ana bileşenler γ-tokotrienol (%44), α-tokoferol (%22), δ-tokotrienoldür (%12); geri kalanı ise α- ve β-tokotrienoller, γ- ve δ-tokoferollerden oluşur.
 
== Özellikleri ==
 
==Özellikleri==
Karotenoidler, [[tetraterpenoid]]lerin bir kategorisidir. Yapısal olarak [[polien]] zincirlerden oluşurlar\ bunlar bazen halkalar ile sonlanabilir. Oksijen atomu bulunduranlar ([[lutein]] ve [[zeaksantin]] gibi) [[ksantofiller]] olarak adlandırılırlar. Oksijensiz karotenoidler (alfa kartoten, beta karoten ve likopen gibi). Karotenoidlerin en iyi bilineni kuşkusuz havuçlarda bulunan [[karoten]]dir.
 
Satır 15 ⟶ 18:
 
Hayvanlar karotenoidleri sentezleyemezler ve onları beslenme yoluyla elde etmek zorundadırlar. Buna rağmen bu bileşikler yaygın olarak ve genelde gösteriş amaçlı kullanılırlar. Örneğin, [[flamingo]] ve [[somon]] balıklarının pembe renkleri, [[istakoz]]ların kırmızı renkleri karotenoidlere bağlıdır. Karotenoidler gösteriş amaçlı kullanıllırlar çünkü, onların fizyolojik ve kimyasal özellikleri göz önüne alınırsa, bireysel sağlığın samimi bir göstergesidirler ve hayvanlarin kendilerine potansiyel eş bulmalarına yarar.
 
'''Aroma kimyasalları'''
 
Karotenoid yıkım ürünlerinden [[iyonon]]lar, [[damaskon]]lar ve [[damaskenon]]lar, [[parfüm]] endüstrisinde yaygın olarak kullanılan kokulu maddelerdir. Hem beta-damaskenon ve beta-iyonon çiçeklerin kokusuna katkıda bulunan başlıca bileşiklerdir. [[Siyah çay]], eski [[tütün]], [[üzüm]] ve çoğu [[meyve]]deki tatlı çiçek kokuları karotenoid yıkımı sonucu oluşan aromatıkaromatik bileşikledir.
 
== Karotenoidlerin kaynakları ==
[[Resim:Carotenoid.PNG|thumb|250px|Karotenoid sentez yolunun basitleştirilmiş bir şeması.]]
En yaygın karotenoidler [[likopen]] ve [[A vitaminininvitamini]]nin öncülü olan β-karotendir. Bitkilerde ksantofil [[lutein]] en bol karotenoiddir. Bitkilerin yapraklarında bulunan lutein ve diğer karotenoidler bariz değillerdirdeğildir çünkü [[klofofilklorofil]] gibi diğer pigmentler tarafından maskelenirlermaskelenir.
 
Ham hurma yağının karotenoid profilini belirlemek için çeşitli analitik metodlar kullanılmaktadır. Farklı [[adsorban]]lar ile yapılan önceki çalışmalarda [[kolon kromatografisi]] kullanıldı ve reverse-phase [[yüksek performanslı sıvı kromatografisi]]nin ([[HPLC]]), karotenoidlerin [[yağ]]dan ayrılmasını sağlamada pek çok avantaj sunduğu görüldü.
 
*'''Çeşitli hurma yağı ekstraktlarının içerdiği karotenoid miktarı:'''
 
{|{{prettytable}}
|-bgcolor='#COFOFO'
!'''Hurma Yağı Ekstraktı'''
!'''Karotenoid İçeriği (ppm)'''
|-
| Ham Hurma [[Yağ]]ı || 630-700
|-
| Ham Hurma [[Olein]]i || 680-760
|-
| Ham Hurma [[Stearin]]i || 380-540
|-
| İkinci Kez Preslenmiş Yağ || 1800-2400
|-
| [[Lif]]ten Artan Yağ || 4000-6000
|}
 
== Kaynakça ==
Aroma kimyasalları
Karotenoid yıkım ürünlerinden [[iyonon]]lar, [[damaskon]]lar ve [[damaskenon]]lar, [[parfüm]] endüstrisinde yaygın olarak kullanılan kokulu maddelerdir. Hem beta-damaskenon ve beta-iyonon çiçeklerin kokusuna katkıda bulunan başlıca bileşiklerdir. [[Siyah çay]], eski [[tütün]], [[üzüm]] ve çoğu [[meyve]]deki tatlı çiçek kokuları karotenoid yıkımı sonucu oluşan aromatık bileşikledir.
 
==Kaynakça==
{{kaynak wiki
|dil=İngilizce
Satır 29 ⟶ 56:
}}
 
== Dış bağlantılar ==
 
==Dış bağlantılar==
{{commons|Carotenoids}}
* [http://www.food-info.net/tr/caro/intro.htm Karotenoidler]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Karotenoid" sayfasından alınmıştır