Johnson Mektubu: Revizyonlar arasındaki fark

'''Johnson Mektubu''', [[Amerika Birleşik Devletleri]] başkanı [[Lyndon B. Johnson]] tarafından [[Türkiye başbakanı]] [[İsmet İnönü]]’ye'ye 5 Haziran 1964 tarihinde gönderilen, [[Türkiye]]'nin [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]’a'a müdahalesini önlemek amacıyla yazılmış mektup.<ref>https://tr.m.wikisource.org/wiki/Johnson_Mektubu</ref>

[[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]’ta'ta yaşanan çatışmaların artması ve Rum tarafının silahlanma kararı alması üzerine 2 Haziran 1964 tarihinde [[Türkiye]] hükümeti [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]’a'a çıkarma yapma kararını açıkladı ve gerekli hazırlıklara başladı. [[Yunanistan]] ve [[Kıbrıs Cumhuriyeti]]’nde'nde de askeri hareketlilik artmaya başlamıştı. Yaşanan gelişmelerden rahatsızlık duyan [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], bölgede çıkacak bir savaşı kendi stratejik çıkarlarına aykırı bulmaktaydı. Bu nedenle [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] tarafı devreye girme ihtiyacı duydu. Başkan Johnson tarafından imzalanan ve daha sonraları “Johnson mektubu” olarak tarihe geçen ünlü mektup 5 Haziran 1964’te1964'te [[Türkiye başbakanı]] İnönü’yeİnönü'ye iletildi.

Mektupta, [[Türkiye]]'nin adaya tek taraflı müdahalesinin [[Türkler|Türk]] ve [[Yunanlar|Yunan]] tarafları arasında savaşa yol açabileceği ve [[NATO]] üyesi olan bu iki ülkenin savaşmasının kabul edilemez olduğu ifade edilmiştir. [[Türkiye]]'nin müdahale kararı almadan önce müttefiklerine danışması gerektiği anımsatılmıştır. Ayrıca bu savaşın [[Sovyetler Birliği]]’nin'nin de [[Türkiye]]’ye'ye müdahale ihtimalini doğuracağı ve [[NATO]]'nun böyle bir durumda [[Türkiye]]'yi savunma konusunda isteksiz olacağı ima edilmiştir. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin [[Türkiye]]’ye'ye sağladığı askeri malzemenin bu müdahalede kullanılmasına izin verilmeyeceği belirtilmiştir. Mektubun ardından [[Türkiye]] müdahale kararından vazgeçmiştir. [[İsmet İnönü]] 21 Haziran 1964’te1964'te [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]’ye'ye giderek başkan Johnson ile bir görüşmede bulunmuştur.

Mektup hem [[Türkler|Türk]] kamuoyunda hem de [[Türkler|Türk]] dış politikasında yarattığı etki ile büyük önem taşımaktadır. Mektup çok sert ve kaba bir üslupla yazılmış, küçük düşürücü ifadelere yer vermiştir. Bir süre kamuoyundan gizlenen mektup hem yönetim kademelerinde hem de [[Türkler|Türk]] halkında büyük hayal kırıklığı yaratmıştır. Ayrıca [[Türkiye]]-[[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] ilişkilerinde ve [[Türkler|Türk]] dış politikasında bazı önemli değişikliklerin habercisi olmuştur. O dönemde Batı bloğu içerisinde yer alan [[Türkiye]], bu mektup sayesinde kendi ulusal çıkarlarının Batı bloğunun, özellikle de blok lideri [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]’nin'nin çıkarlarıyla çeliştiği noktada bağımsız politikalar geliştirme konusunda sıkıntılar yaşanabileceğini görmüş, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin kimi zaman kendisini yalnız bırakabileceğini anlamıştır. Burada uluslararası sistemin de etkisi görülmektedir. İki kutuplu sistemde bloklar arasındaki ayrım sertleştiği oranda blok üyeleri, içinde yer aldıkları bloktan bağımsız politikalar geliştirmekte zorlanmaktadır. Nitekim bu tarihten sonra bloklar arasındaki ilişkilerin yumuşamaya başlamasının da etkisi ile [[Türkiye]] çok yönlü politikalar izlemeye başlamıştır. Dış politikada [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'ye olan bağımlılık azalmış hatta en düşük seviyeye inmiş, [[Sovyetler Birliği]] ile yakınlaşma süreci başlamıştır.

[[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]’nin'nin sert tavrının nedenlerinden biri de o yıllarda [[Türkiye]]'nin stratejik öneminde görülen nispi azalmadır. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin 1960 yılında nükleer başlık taşıyabilen stratejik denizaltıları kullanmaya başlaması ile [[Türkiye]]’deki'deki üslere olan ihtiyaç azalmıştır. Nitekim, ilerleyen süreçte [[Sovyetler Birliği]]’nin'nin [[Akdeniz]]’deki'deki varlığı artmaya başlayınca hem [[Türkiye]]'nin hem de [[Doğu Akdeniz]]’in'in güvenliği açısından [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]’ın'ın önemi artmıştır. Bu nedenle [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[Kıbrıs sorunu]]nda [[Türkiye]]’ye'ye karşı daha yumuşak bir tavır tercih etmeye başlamıştır.