Uzay teknolojisi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Guyver (mesaj | katkılar)
ingilizce wikideki pace technology makalesindeki "History of space technology" başlığı çevrildi
1. satır:
{{Çeviri yeri|Space technology|İngilizce|en}}
'''Uzay teknolojisi''' olarak adlandırılan teknolojiler; [[Uzay biliminin anahatları|uzay bilimi]] araştırmalaları veya [[Havacılığın anahatları|havacılık endüstrisi]] (ing: [[:en:outline of aerospace|aerospace industry]]) tarafından [[uzay yolculuğu|uzay uçuşları]], [[yapay uydu|uydular]], ve [[Uzayın keşfinin anahatları|uzayın keşfi]] (ing: [[:en:Outline of space exploration|space exploration]]) konularında kullanılmak üzere geliştirilen [[teknoloji]]lerdir. Uzay teknolojisi kavramının içine [[uzay aracı]], yapay uydular, uzay istasyonları, ve destek altyapısı, elipman, ve prosedürler ile uzay savaşı konularını içermektedir. Uzay öyle özgün bir ortamdır ki uzayda çalışma yapmak yeni aletler ve tekniklere, kısacası yeni teknolojiler gerektirmektedir. [[Hava tahmini]], [[Uzaktan algılama]], [[GPS]] sistemleri, [[Dijital uydu|uydu tv]], ve bazı uzak-mesafe iletişim sistemleri gibi günlük olarak kullanılan hizmetler ciddi bir şekilde uzay teknolojisi altyapısına bağımlıdırlar. Bilimler arasında özellikle [[Astronominin anahatları|astronomi]] (ing:[[:en:Outline of astronomy|astronomy]]) ve [[Yer bilimlerinin anahatları|Yer bilimleri]] (ing:[[:en:Outline of earth science|Earth science]]) uzay teknolojilerinden faydalanmaktadır.<ref>{{WebCite kaynağıweb|soyadılast=Hall|adfirst=Loura|tarihdate=2015-03-16 Mart 2015|başlıktitle=About Us|url=http://www.nasa.gov/directorates/spacetech/about_us/index.html|erişimtarihiaccess-date=2020-06-27 Haziran 2020|website=NASA}}</ref> Uzay ile ilgili girişimler tarafından üretilen ya da daha da geliştirilen yeni teknolojileri genellikle kısa sürede diğer ekonomik aktiviteler tarafından tüketilmeye başlar.
 
Üzerinde yaşadığımız Dünya az ya da çokneredeyse küre şeklinde olan bir gezegendir ve orta büyüklükte bir yıldız olan Güneş'in etrafında yörüngede hareket etmektedir.<ref>{{WebCite kaynağıweb|başlıktitle=Our Solar System|url=https://solarsystem.nasa.gov/solar-system/our-solar-system/overview|erişimtarihiaccess-date=23 Haziran 2020-06-23|website=NASA Solar System Exploration}}</ref> Güneş'in etrafında yörüngede olan gezegenler şunlardır: Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün. 1970 tarihli [[Ringworld]] adındaki bilim kurgu romanında, yazar Larry Niven bir yıldızın yaşanılabilir alanında (ing: Habitable Zone) yıldızın etrafını saran ve dönen, tekerlek/halka şeklinde bir uzay yapısını üretilebilmiş bir uygarlığı hayal etmiştir.Bu halka yapı yıldız merkezde olacak şekilde dönerken sürekli bir yapay yerçekimi oluşturmaya yetecek kadar hızlı bir şekilde dönmektedir. Gelecekteki uzay teknolojileri benzer teknolojileri de kapsayarak insan uygarlığının Güneş sistemine ve ötesine yayılmasını sağlayabilir.
 
== Uzay teknolojisinin tarihçesi ==
Dünyada, insan yapımı bir teknolojiyi ilk kez uzaya çıkaran ilk ülke; daha önceleri "Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği" (S.S.C.B) olarak bilinen Rusya olmuştur.Sputnik1 isimli ilk yapay uydu 4 Ekim, 1957 tarihinde fırlatıldı ve alçak Dünya Yörüngesine girdi. S.S.C.B uydunun başarılı olarak addedilmesi için hedefler belirlemişti.<ref>{{Cite web|last=Administrator|first=NASA Content|date=2015-11-05|title=Sputnik 1|url=http://www.nasa.gov/multimedia/imagegallery/image_feature_924.html|access-date=2020-08-06|website=NASA}}</ref>
 
1. Dünya yörüngesine yapay bir uyduyu yerleştirme yönteminin test edilmesi
 
2. Uydunun yörüngesini hesaplayarak, Atmosferin kalınlığı üzerinde bilgi üretilmesi
 
3. Yörüngesel takip için radyo temelli ve optik yöntemlerin test edilmesi
 
4. Radyo dalgalarının atmosferde yayılmalarının etkisinin belirlenmesi
 
5. Uydularda kullanılan basınçlandırma ilkelerinin denetlenmesi
* Uydu Teknolojisinin Tarihçesi
**[[Uyduların ve uzay sondalarının zaman çizelgesi]] (ing [[:en:Timeline of artificial satellites and space probes|Timeline of artificial satellites and space probes]])
***[[Yer bilimi uydularının zaman çizelgesi]] (ing: [[:en:Timeline of Earth science satellites|Timeline of Earth science satellites]])
İnsanlığı cezbeden en büyük gizemler muhtemelen uzayla ilgili gizemlerdir. Olasılıklar sonsuzdur ve insanoğluna çok ilginç gelmektedir. Sonuç olarak, uzayı araştırıp bilgi toplamayı denemek üzere yakın geçmişte çeşitli teknolojiler üretilmiştir. İlk yapay uydu olan Sputnik, Sovyetler tarafından 1957 yılında fırlatılmıştır. İki ay sonra, uzaya ilk gönderilen canlı olan Laika adındaki köpek Sputnik 2 ile birlikte fırlatılmıştır. Amerikalılar ise bu gelişmeleri takip ederek 1958 yılında Explorer 1 isimli ilk yapay uydularını fırlatmışlardır. Bütün bunlar uzayın araştırılmasında atılan önemli adımlardı.
 
"Ulusal Astronatik ve Uzay Dairesi" (ing: National Aeronautics and Space Administration) NASA, 1958 yılının Ekim ayında faaliyete geçmiştir. NASA Alan Shepherd isimli astronotu 1961 Mayıs başlarında yörüngede kısa bir uçuşa yollayarak ilk kez bir amerikalıyı uzaya fırlatmıştır.Bugüne kadar, NASA dünya çapında en önde gelen uzay programlarından birisi olagelmiştir. Ancak ilk insanı uzaya yollamayı başaran NASA olamamıştır. Bu büyük başarının altında imzasını atanlar, NASA'dan bir ay önce kozmonot Yuri Gagarin'i yörüngeye yollayan Sovyetler olmuştur.
 
Sovyetler, bir süre daha uzay teknolojilerinde dünyanın geri kalanına göre daha çok başarı elde etmeye devam edeceklerdi. 1961 yılına gelindiğinde Sovyetler, ilk yapay uydu, ilk canlı ve ilk insanı uzaya göndermiş olmanın yanı sıra; ay ilk defa insan yapımı bir nesne göndermek, uzayda ilk kez tam bir gün kalan astronotu ve ilk kadını uzaya göndermek gibi başarılara da imza atmışlardır. Ancak Amerikalılar şimdilerde çok iyi bilindiği üzere Apollo 11 görevi ile ilk insanı Ay'ın yüzeyine indirmiş, Neil Armstrong ise 1969 yılında Ay'da yürüyen ilk insan olmuştur. NASA takip eden yıllarda Mars, Venüs ve Merkür gezegenlerini incelemek üzere uzay sondaları göndermiştir. Yakın zamanda, Güneş sistemimizin çeşitli yerlerine sondalar gönderilmiştir.Bunlardan bazıları Jüpiter ve Satürn'ün aylarını keşfetmektedirler.
 
ABD ve Rusya arasında gerçekleşmiş olan uzay teknolojilerinde ilerleme savaşı tesadüf eseri değildi. Bu iki ülke arasındaki Uzay Yarışı, 20. yüzyıldaki Soğuk Savaşın da bir parçası idi. İki ülke de uzayın araştırımasının çeşitli kısımlarında ilk kez kendi teknolojilerinin kullanılması için savaşım vermişlerdir. Günümüzde, diğer ülkelerde uzayın modern teknolojilerle araştırılması çalışmalarına katılmışlardır.
 
NASA'nın 1977 yılında ürettiği, Voyager 1 isimli uzay aracı/sondası hala, günümüze kadar üretilen en kayda değer uzay teknolojilerinden biridir. Şu anda dünyadan en uzakta bulunan insan yapımı nesnedir. 2018 Mart ayı itibariyle, 13 milyar mil uzaklıktaydı. Kozmik radyasyon, yıldızlar ve daha nice konuda paha biçilemez bilgiler toplamıştır. Önümüzdeki yıllarda, Voyager 1 aracının, insanların ancak hayal edebilecekleri daha nice keşifleri yapması umulmaktadır. Ancak Voyager 1 ve ikizi Voyager 2 araçlarındaki güç kaynaklarının yakın zamanda tükenmesi beklenmektedir.
 
Uzay teknolojisinin geliştirilmesi ya da kullanılması her zaman pozitif olaylarla süslü olmamıştır. Uzay araçlarının karıştığı çeşitli felaketler yaşanmıştır. NASA 1986 başlarında meydana gelen Challenger felaketinden sorumludur. Fırlatılıştan saniyeler sonra, bir bozukluk yüzünden çıkan yangın uzay gemisini parçalara ayırmış, gemide bulunan herkesin ölümüne yol açmıştır. Bir başka büyük felaket ise 2003 yılında gerçekleşmiştir. NASA'nın uzay mekiği Columbia kalkış sırasında küçük bir aksaklık yaşamıştır ancak o sırada bunun çok önemli bir sorun teşkil etmediğine kanaat getirilmiştir. Maalesef, mekiğin atmosfere tekrar girişi sırasında, en başta yaşanan aksaklıktan dolayı meydana gelen bir gaz sızıntısı mekiğin patlayarak yok olmasına yol açmış, gemideki 7 astronotun da ölümüne sebep olmuştur. Yaşanan diğer olaylar arasında, paraşüt arızası yüzünden Sovyet kozmonot Vladimir Komarov'un hayatını kaybetmesi, tehlikeli bir gaz sızıntısının şans eseri can kaybına yol açmadan sona ermesi bulunmaktadır. Bu olaylar, Uzay Teknolojilerinin araştırılması ve geliştirilmesi konusunda yapılması gereken daha çok işin olduğunu göstermektedir.
 
* Uzay felaketleri
* Uzayın araştırılmasının tarihçesi
* Amerikanın ilk uydusu
* Voyager 1
* Uzay Yarışı
 
Üzerinde yaşadığımız Dünya az ya da çok küre şeklinde olan bir gezegendir ve orta büyüklükte bir yıldız olan Güneş'in etrafında yörüngede hareket etmektedir.<ref>{{Web kaynağı|başlık=Our Solar System|url=https://solarsystem.nasa.gov/solar-system/our-solar-system/overview|erişimtarihi=23 Haziran 2020|website=NASA Solar System Exploration}}</ref> Güneş'in etrafında yörüngede olan gezegenler şunlardır: Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün. 1970 tarihli [[Ringworld]] adındaki bilim kurgu romanında, yazar Larry Niven bir yıldızın yaşanılabilir alanında (ing: Habitable Zone) yıldızın etrafını saran ve dönen, tekerlek/halka şeklinde bir uzay yapısını üretilebilmiş bir uygarlığı hayal etmiştir.Bu halka yapı yıldız merkezde olacak şekilde dönerken sürekli bir yapay yerçekimi oluşturmaya yetecek kadar hızlı bir şekilde dönmektedir. Gelecekteki uzay teknolojileri benzer teknolojileri de kapsayarak insan uygarlığının Güneş sistemine ve ötesine yayılmasını sağlayabilir.
 
==Kaynakça==
{{KaynakçaReflist}}
 
{{Uzayda}}