Osmancık: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Scaliskann1 (mesaj | katkılar) Yeni göreve başlayan Kaymakam ismi değişti... Etiketler: Elle geri alma Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
İçerik genişletildi |
||
29. satır:
}}
'''Osmancık''' (eski ismi: '''Aflanos'''<ref>http://www.nisanyanmap.com/?yer=35985&haritasi=osmanc%C4%B1k</ref>), [[Çorum (il)|Çorum]]'un ilçesi olup ilin kuzeyinde yer alır.
=== Erken Dönem ===
Karadeniz'e kıyısı bulunan ve [[Anadolu]]'nun kuzeydoğusundaki Antik bir bölge<ref name="Encyclopaedia Britannica">{{web kaynağı |başlık=Pontus; ancient district, Turkey |url=https://www.britannica.com/place/Pontus-ancient-district-Turkey |website=Encyclopaedia Britannica |ref=Encyclopaedia Britannica |arşivURL=https://web.archive.org/web/20200811153721if_/https://www.britannica.com/place/Pontus-ancient-district-Turkey |arşivtarihi=11 Ağustos 2020}}</ref> olan [[Pontus]]'un batısındaki [[Pimolisa]]<ref name="Perseus Digital Library">{{kitap kaynağı |yazar1=William Smith |başlık=Dictionary of Greek and Roman Geography (1854) |url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0064:entry=pimolisa-geo&highlight=pimolisa |ref=Perseus Digital Library |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200810142144/https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0064:entry=pimolisa-geo&highlight=pimolisa |arşivtarihi=11 Ağustos 2020}}</ref> [[hisar]]ının bulunduğu yer<ref name="Centre for Digital Humanities, University of Gothenburg, Sweden.">{{web kaynağı |başlık=Digital Atlas of the Roman Empire |url=https://dh.gu.se/dare/ |website=DARE |ref=Centre for Digital Humanities, University of Gothenburg, Sweden. |arşivURL=https://web.archive.org/web/20200811160319/https://dh.gu.se/dare/ |arşivtarihi=11 Ağustos 2020}}</ref> olan Osmancık, bulunduğu yer bakımından Anadolu'nun tarihi ulaşım ağı içerisinde hareketli bir güzergah üzerindeydi. Tavium'dan ([[Büyüknefes, Yozgat|Büyüknefes]] köyü) kuzeye giden yol [[Boğazköy, Akdağmadeni|Boğazköy]] önünden geçip [[Alaca, Çorum|Alaca]]'ya geldiğinde ikiye ayrılmakta, biri [[Amasya]] üzerinden [[Samsun]]'a, diğeri Osmancık (Pimolisa), [[Hacıhamza, Kargı]] üzerinden [[Sinop]]'a gitmekteydi.<ref name="TDV İslam Ansiklopedisi">{{kitap kaynağı |yazarlink1=[[Türkiye Diyanet Vakfı]] |başlık=Osmancık |yayıncı=TDV İslam Ansiklopedisi |url=https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/33/C33010996.pdf |ref=TDV İslam Ansiklopedisi |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200811161249/https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/33/C33010996.pdf |arşivtarihi=11 Ağustos 2020 |biçim=PDF}}</ref>
Yer aldığı bölge maden kaynakları bakımından zengin olduğundan yerleşme tarihi milattan önce 3000'e kadar inen Osmancık, [[Hititler|Hitit]], [[Frigler|Frig]], [[Farslar|Fars]]. [[Galatlar|Galat]], Pontus idaresinin ardından Roma ve Bizans hakimiyetine girmiş, [[Malazgirt Meydan Muharebesi]]'nden sonra muhtemelen [[Dânişmend Gazi]] tarafından fethedilmiştir. Bir başka görüşe göre ise [[Artuk Bey]] tarafından ele geçirilmiş, daha sonra [[Emir Mengücek]]'in yönetimine verilmiştir. [[Dânişmendliler Beyliği]]'nin zayıflamasıyla birlikte [[Anadolu Selçuklu Devleti]] denetimine giren yöre, 13. yüzyılda [[Babaî Ayaklanması]]'ndan ve Moğol istilasından etkilenmiştir. Beylikler döneminde [[Eretna Beyliği]]'ne, 1360 yılı civarında Amasya Emiri Şadgeldi Paşa'ya, 1381'de [[Kadı Burhâneddin Devleti]]'ne bağlanmıştır.<ref name="TDV İslam Ansiklopedisi">{{kitap kaynağı |yazarlink1=[[Türkiye Diyanet Vakfı]] |başlık=Osmancık |yayıncı=TDV İslam Ansiklopedisi |url=https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/33/C33010996.pdf |ref=TDV İslam Ansiklopedisi |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200811161249/https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/33/C33010996.pdf |arşivtarihi=11 Ağustos 2020 |biçim=PDF}}</ref>
=== Tahrir Kayıtları ===
16. yüzyıla ait [[tahrir]] kayıtlarına göre 1520-1529 yılları arasında Osmancık, günümüzde olduğu gibi Çorum sınırları içindeki ilçelerden (kaza) biriydi. Kalesi, camisi, [[medrese]]si, [[imaret]]i ve iki hamamı vardı. İlçenin Cami, Kadı Ferahşad, Kadı, Medrese, Sofiyan (Saruyan), Sanlu, Haydarhâne, Hıdırlık, Şirmerd Ağa, Türbedar, Güney adında 11 adet mahallesi ve bu mahallelerde 262 konut bulunmaktaydı. Günümüzde Güney ve Hıdırlık mahalleleri hâlen aynı isimle<ref name="T.C. Osmancık Kaymakamlığı">{{web kaynağı |başlık=Osmancık Mahalle Muhtarları |url=http://www.osmancik.gov.tr/mahalle-muhtarlari |website=T.C. Osmancık Kaymakamlığı |ref=T.C. Osmancık Kaymakamlığı |arşivURL=https://web.archive.org/web/20200811162702/http://www.osmancik.gov.tr/mahalle-muhtarlari |arşivtarihi=11 Ağustos 2020}}</ref> anılmaktadır. Osmancık Kalesi'nde ise bir kale ağası, bir [[wiktionary:tr:kethüda|kethüda]] ve yirmi dört muhafız bulunmaktaydı. Bu rakamlara göre ilçenin 1500'e yakın nüfusu bulunmaktaydı ve 1576 tarihli tahrir kaydında ise bölgenin toplam nüfusunun 2500'e ulaştığı görülmektedir. Söz konusu dönemde Osmancık, [[Celali isyanları]]nın etkisiyle fiziki yönden ve nüfus bakımından gerilemeye başlamıştır.<ref name="TDV İslam Ansiklopedisi">{{kitap kaynağı |yazarlink1=[[Türkiye Diyanet Vakfı]] |başlık=Osmancık |yayıncı=TDV İslam Ansiklopedisi |url=https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/33/C33010996.pdf |ref=TDV İslam Ansiklopedisi |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200811161249/https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/33/C33010996.pdf |arşivtarihi=11 Ağustos 2020 |biçim=PDF}}</ref>
=== Seyyahların Aktardıkları ===
1646 sonbaharında buradan geçen [[Evliya Çelebi]] bölgede yedi mahalle olduğunu ve kale eteklerinde 1000 evin bulunduğundan bahseder. Evliya Çelebi aynı zamanda kalenin kare şeklinde 800 adım genişliğinde olduğunu ve yedi mahallede yedi camiinin bulunduğundan sözeder. Osmancık, 17. ve 18. yüzyıllarda İstanbul'u İran'a bağlayan yol üzerinde bulunduğundan nispeten önemli bir konaklama yeri durumundayken ulaşımın gerilemesi sebebiyle zamanla önemini yitirmiştir. 1840'larda Osmancık'a uğrayan [[William Francis Ainsworth]] burayı 300 ev, beş mescit, bir han ve hamamıyla bir karakol şehri şeklinde anar. Yöreden geçen bir başka gezgin [[Pyotr Çihaçov]], 350 kadar kerpiç evden oluşan fakir bir kasaba olarak tarif eder. Bu dönemde Osmancık, [[Sivas]]'ın Amasya sancağına bağlı bir ilçe (kaza) merkeziydi. 1929'da Binbaşı Mehmet Tevfik Bey tarafından çizilen krokide Osmancık'ın on bir mahallesinden bahsedilir, 16. yüzyıldaki durumla benzerlik göstermekle birlikte günümüzde de Gemiciler olarak bilinen mahalle, Kızılırmak'ın sol yakasında bulumaktadır. İlçenin nüfusu 1970 yılı nüfus sayımında 10.325 ve günümüze yakın olarak 2000 yılı genel sayımında 28.423'e ulaşmıştır.<ref name="TDV İslam Ansiklopedisi">{{kitap kaynağı |yazarlink1=[[Türkiye Diyanet Vakfı]] |başlık=Osmancık |yayıncı=TDV İslam Ansiklopedisi |url=https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/33/C33010996.pdf |ref=TDV İslam Ansiklopedisi |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200811161249/https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/33/C33010996.pdf |arşivtarihi=11 Ağustos 2020 |biçim=PDF}}</ref>
== Konum ==
Satır 40 ⟶ 52:
[[Dosya:Osmancık1.jpg|küçükresim|sağ|250px|Koyunbaba Köprüsü]]
== Kültür
Halk, daha ziyade bu güzergahın kültürüne uyar, yani Osmancık, [[Gümüşhacıköy]], [[Merzifon]], [[Amasya]], [[Tokat (il)|Tokat]], batıda [[Tosya]], gibi ilçelerin kültürü ile yakındır. Osmancık geçmişten günümüze orta Anadoluya ait olan örf ve adetlerin hâlen görülebildiği nadide ilçelerden biridir.
[[Dosya:KOYUNBABA TÜRBESİ.jpg|küçükresim|250px|sağ|Koyunbaba Türbesi]]
Satır 62 ⟶ 74:
{{Türkiye ilçe nüfus/Çorum/Osmancık}}
==
[[Türkçe]]nin Osmancık ilçesinde kullanılan
{{Anadolu ağızları batı grubu}}
▲== Kültür ==
=== Bazı kelimeler ===
Osmancık şivesinde bazı kelimeler, İstanbul Türkçesi'nden farklıdır. Bazı örnekler:
| |||