Abdurrahman Sami Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
Evrifaessa Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kozmetik değişiklikler
8. satır:
1794 yılında [[Mora]]’da dünyaya geldi. Adı Abdurrahman idi. Sami, şiir yazarken kullandığı mahlastır.
 
[[III. Ahmed]] devrinde ordu ile Mora'ya gitmiş, [[Tripoliçe (Yunanistan)|Trapoliçe]]'de tekke kurmuş bir aileye mensuptur.<ref name=nevin>{{Web kaynağı | soyadı1 = Gümüş | ad1 = Nevin | başlık = Abdurrahman Sâmî Paşa’ya Ait Mensur Bir Letâif-Nâme | url = sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/download/557/546 | website = sutad.selcuk.edu.tr/ | yayıncı = Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 31, Yıl: 2012 | erişimtarihi = 6 Aralık 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> Babası, Mora'daki [[Cerrahilik|Cerrahi Tekkesi]]'nin şeyhi Necip Efendi'dir.
Özel dersler alarak eğitim gördü. Arapça, Farsça, Fransızca, Yunanca, İbranice ve Lâtinceye vâkıftı.<ref name=Üsküdar>{{Web kaynağı | başlık = Sami Paşa Köşlü | url = https://www.uskudar.bel.tr/tr/main/erehber/saraylar-kasirlar-koskler/47/sami-pasa-kosku/885 | website = https://www.uskudar.bel.tr | yayıncı = Üsküdar Belediyesi web siesi | erişimtarihi = 6 Aralık 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171206161651/https://www.uskudar.bel.tr/tr/main/erehber/saraylar-kasirlar-koskler/47/sami-pasa-kosku/885 | arşivtarihi = 6 Aralık 2017 | ölüurl = no }}</ref> Genç yaşta şiir yazmaya başladı.
 
1814 yılında çıkan Mora İsyanı sırasında babası öldü, ailesinin mal varlığına el konuldu, tekke kiliseye çevrildi. Trapoliçe'de ailesiyle mahsur kalan Abdurrahman Sami, Rum ileri gelenlerinin devreye girmesiyle Mısır'a gitmek için izin alabildi.<ref name=hu>{{Web kaynağı | soyadı1 = Özer | ad1 = Murat | başlık = '''"Hu" Sesleri Geliyor Eski Konaktan''' | url = http://kadimsanat.blogspot.co.uk/2009/01/hu-sesleri-geliyor-eski-konaktan.html | website = http://kadimsanat.blogspot.co.uk | yayıncı = Chronicle Dergisi, Sayı 4, Yıl:2006 | erişimtarihi = 6 Aralık 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171206154935/http://kadimsanat.blogspot.co.uk/2009/01/hu-sesleri-geliyor-eski-konaktan.html | arşivtarihi = 6 Aralık 2017 | ölüurl = no }}</ref> Aile Mısır'a gitti ancak kardeşleri Baki ve Hayrullah kardeşler rehin olarak Trapoliçe'de kaldı.
 
Abdurrahman Sami, Mısır'da kısa sürede devlet kademelerinde kendine yer buldu. Mora Yarımadası'ndaki isyanı bastırmak için Mısır Valisi [[Kavalalı Mehmet Ali Paşa]]’nın oğlu [[Kavalalı İbrahim Paşa]] ile Mora'ya gönderildi. Mora’da esir kalan kardeşlerini kurtarıp Mısır'a getirdi.<ref name=nevin/> 25 yıl kadar Mısır'da kaldı; İbrahim Paşa'nın "Mektupçuluğunu" ve "Takvim Müdürlüğünü" yaptı. Kahire'de bir Cerrahi tekkesi kurdu. Mora isyanının sebeplerini kaleme aldı ve ödül olarak [[Bulak Matbaası]] müdürlüğüne getirildi.<ref name=hu/>. 1831 yılında Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın "Baş Muavini" oldu, 1843 yılında ise "Ferik" rütbesine yükseltildi<ref name=hu/>.
 
Mısır'da hidivliğe [[I. Abbas]]'ın geçmesi üzerine Mısır'dan uzaklaştırıldı. 1849 yılında İstanbul'a gelerek Osmanlı Devleti'nin hizmetine girdi. [[Taşkasap, Fatih|Taşkasap'ta]] bir konak alıp ailesi ile yerleşti. Cerrahi tekkesinin [[Karagümrük, Fatih|Karagümrük'teki]] asitanesine (merkez tekke) devam etti<ref name=hu/>. Rumeli Müfettişliği görevinde, Bosna, Trabzon, Vidin valiliklerinde bulundu. 1856 yılında Meclis-i Tanzimat azalığına seçildi.
17 Mart 1857 yılında Osmanlı Devleti'nin maarif işlerini tek bir çatı altında toplamak ve daha düzenli yürütebilmek için kurulan Maarif-i Umumiye Nezareti'nin başına getirildi, devletin ilk Marif Nazırı (Millî Eğitim Bakanı) oldu. Bu görevine devam ederken, Girit İsyanı’nın çıkması ile yerine vekaleten Kemal Efendi getirilerek kendisi [[Girit]] Valiliği ile görevlendirildi. Bir yıl süren Girit Valiliği sırasında Girit'te çıkan isyanları bastırmakla uğraşan Abdurrahman Sami Paşa 1859 yılında tekrar Maarif-i Umumiye Nazırlığı'na döndü. 25 Kasım 1861 tarihinde görevinden istifa etti.
[[Dosya:Abdurrahman Sami Paşa.jpg|150px|thumbküçükresim|Abdurrahman Sami Paşa'nın mezarı]]
1863 yılında Mısır'a gitti; [[Sultan Abdülaziz]]'in Mısır'ı ziyareti sırasında Meclis-i Vala azalığına atandı. [[II. Abdülhamit|Sultan Abülhamit]] tahta çıktığında [[Ayan Meclisi]]'nde üye oldu. 1877 yılında evinde istirahate çekildi. Taşkasap'ta aldığı konak ve Çamlıca'daki köşkü [[Ahmed Vefik Paşa]], [[Ziya Paşa]], [[Ali Suavi]] gibi kişilerin müdavimleri arasında yer aldığı edebi toplantılara sosyal ve siyasi meselelerin tartışıldığı toplantılara açık idi.
 
24. satır:
 
== Çocukları ==
Abdurrahman Sami Paşa’nın 7 oğlu olmuştur: [[Abdüllatif Suphi Paşa|Abdüllatif Suphi]], Necip, Abdulhalim, Abdurrahman Hasan, Abdulbaki, [[Samipaşazade Sezai|Mehmet Sezai]] ve Mahmut Hüdai Bey. Oğullarından Mehmet Sezai Bey, ilk gerçekçi Türk romanlarından birisi olarak bilenen "''[[Sergüzeşt]]''" adlı ünlü eserin yazarıdır. Necip Paşa, Sultan [[Abdülmecit]]'in kızı [[Mediha Sultan]] ile evlenip padişah [[II. Abdülhamit]]’in eniştesi olmuştu. Abdüllatif Suphi Paşa da babası gibi devlet adamı olmuş ve maarif bakanlığı yapmıştır. Abdüllatif Suphi Paşa'nın oğlu [[Hamdullah Suphi Tanrıöver|Hamdullah Suphi]] ise Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk millî eğitim bakanı olmuştur.
 
== Eserleri ==
Abdurrahman Sami Paşa divan edebiyatı geleneğinde ve tasavvuf etkisinde şiirler yazmış bir şairdir. Şiirlerini topladığı divanı dışında Avrupa'nın gelişmesi, milliyet düşüncesinin yayılması gibi konuları işleyen "''''Rumuz’ul-Hikem''' (1870) adlı bir eseri, mektuplarını ve bazı şiirlerini içeren "''İnşa-yı Sami''" (1873) ve İslam ahlakını anlatan "''Kişveri'd-Derun''" adlı kitabı bulunmaktadır. Kişveri'd-Derun, Arapça'ya çevrilmiş ve Arapça olarak basılmıştır.
 
== Kaynakça ==