1999 Türkiye genel seçimleri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
LuCKY (mesaj | katkılar)
k Yazım hatası düzeltildi: Hakkari → Hakkâri AWB ile
Evrifaessa Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kozmetik değişiklikler
88. satır:
| after_party = Demokratik Sol Parti
}}
[[Dosya:Ilçe1999 genel.png|280px|thumbküçükresim|sağ|İlçeler bazında seçim sonuçlarını gösteren harita]]
[[Dosya:1999 TC Milletvekili Genel Seçimleri 1.png|thumbküçükresim|272x272px|Grafik]]
'''1999 Türkiye genel seçimleri''', 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan ve [[TBMM 21. Dönem Milletvekilleri listesi|TBMM 21. dönem milletvekillerimilletvekillerinin]]nin belirlendiği genel seçim. Türkiye'nin 80 ilindeki 84 seçim çevresinde, %10 ülke barajlı [[d'Hondt sistemi]]nin uygulanarak gerçekleştirilen seçimlerde 550 milletvekili TBMM'ye girmiştir.
 
== Seçim Dönemi ==
Haziran 1998'de ANASOL-D Hükûmeti olarak bilinen [[55. Türkiye Hükûmeti|55. Hükûmet]]'in Başbakanı [[Mesut Yılmaz]] ile bu hükûmeti dışarıdan destekleyen [[Cumhuriyet Halk Partisi]] (CHP) Genel Başkanı [[Deniz Baykal]] arasında yapılan görüşmeler sonunda varılan mutabakatla, Aralık 2000'de yapılması gereken milletvekilliği seçiminin yerel seçimlerle birleştirilerek 18 Nisan 1999 tarihinde yapılması kararlaştırıldı. 30 Temmuz 1998 tarihinde TBMM Genel Kurulu, erken genel seçimlerle yerel seçimlerin 18 Nisan 1999 tarihinde birleştirilerek yapılmasına karar verdi. Oylamaya katılan 497 milletvekilinden 486'sı kabul, 11'i ise ret oyu kullandı.<ref>[http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?&ilkTar=01.01.1998&sonTar=31.12.1998&ekYayin=&drpSayfaNo=&araKelime=18%20Nisan%201999&gelismisKelimeAynen=&gelismisKelimeHerhangi=&gelismisKelimeYakin=&gelismisKelimeHaric=&Siralama=RANK%20DESC&SayfaAdet=20&isAdv=true Ve, seçim kararı çıktı], Milliyet, 31 Temmuz 1998.</ref>
 
Seçim kararının alınmasından kısa süre sonra patlak veren Türkbank Skandalı'yla CHP, ANASOL-D Hükûmeti'nden desteğini çekti. 25 Kasım 1998 tarihinde, CHP, [[Fazilet Partisi]] ve [[Doğru Yol Partisi]]'nin verdikleri gensorunun TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmesiyle Cumhuriyet tarihinin en uzun ömürlü azınlık hükûmeti olan ANASOL-D Hükûmeti düştü. Mesut Yılmaz istifasını Cumhurbaşkanı [[Süleyman Demirel]]'e sundu. Yaklaşık 1,5 aylık bir süreçten sonra, 18 Nisan seçimlerine kadar görev yapacak olan [[Bülent Ecevit]] başkanlığındaki [[56. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti|56. Hükûmet]] kuruldu.
 
[[1968 Türkiye yerel seçimleri|1968 yerel seçimleriseçimleriyle]]yle birlikte [[Cumhuriyet Senatosu (Türkiye)|Cumhuriyet Senatosu]] için 24 ilde yapılan kısmi birleşik seçim dikkate alınmazsa, yerel seçimlerle bir arada yapılan ilk genel seçimlerdir. 80 ildeki 84 seçim çevresinde düzenlenen seçimlerde, 37.495.217 kayıtlı seçmenden 32.656.070'i sandık başına gitti. 20 partinin katıldığı 18 Nisan 1999 genel seçimleri, 1950'den sonra yapılan serbest seçimler arasında katılan siyasi parti sayısının en fazla olduğu seçimdir.
 
Yüzde 10'luk seçim barajını aşan 5 siyasi partiden [[Demokratik Sol Parti]] 136, [[Milliyetçi Hareket Partisi]] 129, [[Fazilet Partisi]] 111, [[Anavatan Partisi]] 86 ve [[Doğru Yol Partisi]] 85 milletvekilliği kazandı. Bunlara ek olarak, 22 yıl aradan sona bağımsız adaylar da TBMM'ye seçilmeyi başardı ([[Mehmet Ağar]]-Elazığ, [[Ahmet Özal]]-Malatya, [[Bekir Gündoğan]]-Tunceli). Yine 22 yıl aradan sonra ilk kez bir [[merkez sol]] partinin birinci olduğu seçimlerde, seçim barajını aşamayan Cumhuriyet Halk Partisi tarihinde ilk defa TBMM dışında kaldı. DSP'nin oylarını yaklaşık yüzde 50 oranında artırarak birinciliğe yükseldiği bu seçimlerde, bir önceki seçimde yüzde 10 barajını aşamayarak TBMM'ye giremeyen MHP ise oylarını yaklaşık yüzde yüz oranında artırarak ikinci parti durumuna geldi. Seçime katılan diğer büyük partilerden, [[Refah Partisi]]'nin devamı olarak kurulan FP, ANAP, DYP ve CHP'nin oyları geriledi. TBMM'ye seçilen kadın vekil sayısı 1995 seçimlerine göre 13'ten 23'e yükseldi.<ref>[http://www.aksiyon.com.tr/kapak/ortanin-sagi-ve-solu-kazandi_504987 Ortanın sağı ve solu kazandı] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150402160949/http://www.aksiyon.com.tr/kapak/ortanin-sagi-ve-solu-kazandi_504987 |tarih=2 Nisan 2015 }}, Aksiyon, 24 Nisan 1999.</ref> 80 ilden 27'sinde DSP, 25'inde MHP, 11'inde HADEP, 9'unda FP, 5'inde DYP, 2'sinde bağımsızlar ve 1'inde de ANAP birinci oldu.
 
18 Nisan 1999 Genel Seçimlerinden sonra hükûmeti kurma görevi 9. Cumhurbaşkanı [[Süleyman Demirel]] tarafından [[Demokratik Sol Parti]] (DSP) Genel Başkanı [[Bülent Ecevit]]'e verildi. Ecevit, [[Demokratik Sol Parti|DSP]], [[Milliyetçi Hareket Partisi]] (MHP) ve [[Anavatan Partisi]] (ANAP) ile 28 Mayıs 1999 tarihinde üçlü koalisyon hükûmetini kurdu. Böylece Türk siyasi yaşamında 17. koalisyon hükûmeti kurulmuş oldu. Bu hükûmetle, MHP 21 yıl sonra hükûmete girdi.
 
== Sonuç ==
Mayıs 2002'de Başbakan [[Bülent Ecevit]]'in rahatsızlanması ve ilerleyen yaşının etkisiyle sağlık durumunun düzelememesi iddiası ile görevine devam edip edemeyeceği yönünde tartışmalar başladı. Tartışmaların [[Demokratik Sol Parti]]'nin (DSP) içine de yansımasıyla temmuz ayı içinde DSP grubunun sayısı, Ecevit'in görevden çekilmemesine tepki gösteren milletvekillerinin istifasıyla yarı yarıya düştü. Bu gelişmeler sırasında koalisyon hükûmetinin ikinci büyük ortağı [[Milliyetçi Hareket Partisi]]'nin (MHP) Genel Başkanı [[Devlet Bahçeli]], 7 Temmuz 2002 günü, partisinin Bursa İl teşkilatının [[Keles]] ilçesinde düzenlediği 11. Kocayayla Türkmen Kurultayı'nda yaptığı açıklamada 3 Kasım 2002 tarihinde erken seçim yapılmasını istedi.
 
16 Temmuz 2002'de koalisyon hükûmetini oluşturan üç partinin genel başkanları arasında yapılan zirve toplantısında 3 Kasım'da erken seçim yapılması kararı alındı. 31 Temmuz 2002'de TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, erken seçim önergesi oylamaya katılan 514 milletvekilinden 449'unun kabul oyuyla kabul edildi.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=45126 TBMM, 3 Kasım'da seçim kararı aldı], Radikal, 31 Temmuz 2002.</ref>