Rodelinda (opera): Revizyonlar arasındaki fark

"Rodelinda" eseri prömiyer temsili 13 Şubat 1725'te Londra'da merkezi Haymarket semtinde bulunan King's Theatre Tiyatrosu'nda [[Tamerlano]] operasının sahnelenmesinde rol alan şarkıcılara bu eserde rol vererek sahnelenmiştir. Prömiyer temsilden sonra aynı sarkicilarşarkıcılar grubu bu opera sahneden indirilmeden 14 defa bu yapımı tekrarlamışlardır. Bundan sonra eser 18 AralikAralık 1725'te ikinci defa ve 4 Mayıs 1731'de üçüncü defa yapımlanıp sahnelenmiştir. Hem ikinci hem de üçüncü yapımlanmasında Handel eseri revize edip esere yeni materyal koyup eski gördüğü bazı parçaları eserden çıkartmıştır. Bu eser 1735'te ve 1736'de [[Hamburg]]'da [[Oper am Gänsemarkt]] operaevinde iki kez yapımlanıp sahnelenmiş ama Alman seyircisi tarafından pek başarılı bulunup kabul edilmemiştir.

Bu eserin mekanı genellikle Lombardiya Krallık sarayıdır. Fakat iki sahne için mekan mezarlıktır ve son sahne açık havada büneşgüneş doğumundan hemen sonra saray bahçesinde açık havada geçer. Zaman birgünden daha ileriye uzanır ve son sahne gün doğumundan hemen sonradır. Bu operanın eserinin içeriği, esere kaynak olmuş olan [[Pierre Corneille]]'nin ''Pertharite, roi des Lombards'' adlı trajediyadan değişiktir.

Grimoaldo, Bertarido'yi bir muharebede yenmiş ve onun yerine Lombardiya Krallığı Kralı olmuştur. Bertarido kaçmayı başarmıştır ama sürgünde iken öldüğü sanılmaktadır ve hatta anısına saray mezarlığında bir mezar taşı dikilmiştir. Lakin arkadaşı olan Unulfo, hiç beklenmedik bir şekilde, ondan bir mesaj almıştır. Bu mesajda Bertarido yaşamakta olduğunu ve sarayı yakınlarında bir yerde saklanmakta olduğunu arkadaşına açıklamıştır. Yeni kral Grimoaldo Bertarido'nun kızkardeşi Eduige ile nişanlanmıştır. Eduige Grimoaldo'yu sevmektedir ve Grimoaldo'nun da bu sevgiye karşılık verdiğini kabul etmektedir. Buna rağmen Eduige onunla evlenme tarihini devamlı ileriye atmiştıratmıştır. Bertarido'nun karısı Rodelinda ve oğlu Flavio Grimoaldo'nun emri ile sarayda gözaltında tutulmaktadırlar. Fakat Grimoaldo Rodelinda'ya aşık olmuştur.

Rodelinda odasında tek başınadır ve kocasının yanında olmamasından yas çekmektedir. Grimoaldo odaya girer ve ona aşık olduğunu itiraf eder. Rodelinda'ya evlenme teklif eder ve evlenince kraliçelik tahtınitahtını tekrar geri alacağını ona vadeder. Rodelinda bu evlilik teklifini gayet kızgınca reddeder. (Arya:''L'empio rigor del fato'').

Eduige Grimoaldo'yi krallık tahtına geçtikten sonra intikamcı ve ihanetkar olmakla itham eder. Grimoaldo ona verdiği cevapta ona karşı ihanetkar davranmasınindavranmasının adil olduğunu iddia eder. Eduige'ye, birçok kere evlilik tarihini ileriye atıp onunla evlilik yapmaktan sakındığını açıkça gösterdiğini ve şimdi de danışmanı olan Garibaldo'nun tavsiyelerine kendisi uyarak Eduige ile evlenmekten sakındığını ona söyler ve sahneden ayrılır.

Grimoaldo'nun sahneden ayrılması ile iki yüzlü bir riyakar kişi olan danışmanı Garibaldo, Eduige'ye daha önce ona karşı olan aşk hislerini ifade ettiğini ona hatırlatır ve onun Grimoaldo'dan intikam alması için Grimoaldo'nun kafasının kesilerek öldürülmesine yardimciyardımcı olabileceğine ve Eduige'nin böylece intikam alabilmesini destekleyeceğini bildirir. (Arya:''Lo farò, diro: spietato''). Eduige de sahneden ayrılır. Yalnız başına kalan Garibaldo Eduige'nin bu intikamı ile Lombardiya Krallığı'na kendinin geçeceğini düşünmeye başlar.(Arya: ''Di cupido impiego i vanni.'')

Bu sıralarda Bertarido saray dışında mezarlıkta bulunan kendinin kaybolmuş ve ölmüş olduğu kabul edilmesi ile adına dikilmiş olan mezar taşının üzerine kazılmış kitabeyi okur. (Arya: ''Di cupido impiego i vanni.''). Rodelinda ve yanında bulunan oğlu Flavio ile bu mezar başına buraya bir çiçek buketi koymak amacı gelirler. Bertarido kendini onlara göstermemek için saklanmıştır ve Rodelında ve Flavia'yı saklandığı yerden gözetler. Garibaldo eski kraliçe ve oğlunu takip etmiştir. Onların yanına gelerek ona bir ültimatom verir: ya Rodelinda Grimoaldo ile evlenmeyi kabul etmesi gerekmektedir aksi halde oğlu Flavio öldürülecektir. Rodalinda bu teklifi kabul etmek zorunda kalmıştır. Fakat yine de eğer kendi tahta geri gelirse Garibaldo'nun kafasını kestirmekdenkestirmekten hiç çekinmeyeceğini ona söyler. Bunları saklandığı yerden duyan Bertarido, Rodelinda'nın bu tutumdan hiç hoşlanmamıştır ve onun böyle bir karar almasinialmasını kendine ihanet oldugunaolduğuna inanmaya başlar. Grimoaldo, danışmanı Garibaldo'ya Rodeline'nin tehdidine önem vermesini söyler ve kendisi kral oldukça Garibaldo'yu koruyacağını ona söz verir. Bu sırda Unulfo da Bertarido'ya kendini rahat tutması tavsiyelerde bulunup ona moral vermeye çalışır ama bunların hiçbiri Bertarido'yu yaptığına inandırıcı gelmez.

Garibaldo Lombardiya Krallığı tahtına kendisi geçmesi için yaptığı planı uygulamaya koyulur. Bu plan uygun olarak Eduige'ye kraliçe olmak için firstlarıfırsatları kaçırdığını bildirerek onun Grimoaldo'dan bunun için öç alması gerektiğini ona kabul ettirmeye çalışır. Bunlara inanan Eduige hışmını Rodelinda üzerine teksif eder ve Rodelinda'yı kocasının anısını unutup onun tahtını gasp eden kişi ile birdenbire evlenmeyi kabul etmesinin eski kocasının anısına bir hakaret olduğunu ona bildirir. Rodelinda Eduige'ye gaspçigaspçı kralın daha evlenmemiş olması nedeni ile hukuken kendisinin hala kraliçe olduğunu hatırlatır. Bu Eduige'yi daha da kızdırır. Eduige, Grimoaldo hakkında hala biraz aşk hisleri taşımakla beraber ondan eski kraliçe ile evlenmek istemesi için intikam almak için kendine yemin eder.

Eduige sahneden çıkar ve hemen Grimoaldo sahneye gelir. Grimoaldo kendini adil göstermek için kendi ile evlenmeyi kabul ettiğini açıkça bildirmesi ona baskı yapar. Rodalindao evlenme teklifini kabul ettiğini gerçek olduğunu bildiirbildirir ama onunla evlenmek için çok özel bir şartı vardır. Grimaoldo ile evlilik yapmadan önce Grimoaldo'nun herkesin ve Rodelinda önünde onun oğlu olan Flavio'yu şahsen katletmesi bu şarttır. Bunu korkunç bulan Grimoaldo bir çocuk katili olmayı şiddetle reddeder. Rodelinda sahneden ayrılır. Grimoaldo'nun danışmanı olan Garibaldo ise ona bu çocuk katlini yapmasını tavsiye eder ve bu şarta uyarak Rodelinda ile evlenmeyi sağlamasının devlet idaresi için gayet uygun olacağını tavsiye eder. Fakat Grimoaldo bir masum çocuğun şahsen katili olmayı hiçbir zaman kabul edemeyeceğini gayet vurgulu ve gayet açıkça belirtir. Grimoaldo kraliçe Rodelinda'nın bu tutumunun gayet cesur ve iyi kararlı bir hareket olduğunu kabul ettiğini; bu cesur tutumu ile kendini Girmoaldo'ya daha da çok sevdirdiğini; ama Rodelinda'nın istediği evlilik şartı olan çocuk katlini kendisinin hiçbir zaman yerine getiremiyeceğinigetiremeyeceğini; bunun için kendisinin onunla evliliğinin bu şart istendikçe imkânsız olduğunu anladığını açıklar. Unulfe Garibaldo'ya nasıl olup da bir krala böyle iğrenç bir tavsiyede bulunabileceğini sorar. Garibaldo ona kendinin [[Makyavelizm]] prensiplerine devlet idaresine inandığını ve devlet idaresinde "amaç için her yolu mübah görmeye" inandığını açıklar.

Bu sırada Bertarido kıyafet değiştirip sarayın iç bahçesine girmiştir. Burada kızkardeşi Eduige tarafından tanınmıştır, Eduige Rodelinda'ya haber vermeyi kabul ederek; saray giderek Rodelinda'yaa kocasının hayatta bulunduğu ve gizlice saraya gelmiş olduğu haberini verir. Rodelinda ve Bertarido gizlice saray bahçesinde buluşurlar. Birbirlerinden ayrılığı gidermek için sarmaşdolaş olmuş şekilde Grimoaldo tarafından yakalanırlar. Grimaoldo Bertarido'yu tanınmamıştır ve Rodelinda'nın bir gizli sevgilissevgilisi olduğunu sanmaktadır. Sevdiği kadını bir yabancı erkek kolları arasında görmek onu gayet kızdırmıştır ve her ikisini de hemen idam edilmesi kararını alır. Karı koca daahdaha birbirlerine olan hasretlerini gideremeden birbirlerine veda ederler (İkili:''İö t'abbraccıo''.) Hemen idam edilmek üzere saray zindanına gönderilirler.

Unulfo ve Eduige Bertarido'yu zindan ve idamdan kurtarmak için acil bir plan yaparlar. Bir paket içinde bir kılıç ve sarayın altına bulunan gizli kaçma dehlizlerine girebilmek için özel anahtarı bir yiyecek ve giyecek paketi içinde Bertarido'yanın hücresine göndermeyi planlarlar. Bu sırada Grimoaldo hiçbir yargı olmadan bir kişiyi hemen idam ettirmek kararı vermesinden vicdan azabı çekmeye başlamıştır. Bertarido ise hücresinde paketi alır ve kılıcı takınır. Bu sırada saray zindanlarına girmek için resmi izini olan Unulfo Bertarido'yu karanlık hücresinden çıkarıp ona kılavazlukkılavuzluk yaparak onun sarayin dehlizlerinden kaçmasını sağlamak onun hücresine iner. Bertarido onu karanlıkta tanıyamamıştır ve takındiğıtakındığı kılıcı çekip ona hücum edip onu kılıcı ile yaralar. Unulfo aldığı bu yaranın kendinin kılavuz olmasına hiç tesir etmiyeceğinietmeyeceğini bildirir ve ikisi hücreden ayrılıp saraydan kaçma üzere saray dehlizine girerler.

Bu sefer Eduige ve Rodelindo Bertarido'yu ziyaret için zindan hücresine gelmişlerdir. Hücrenin boş ve tabanının Unulfo'nun yarasından akan kanlarla kaplı olduğunu görünce Bertarido'nun öldürülmüş olduğundan korkarlar. Grimoalde ise hala gayet büyük bir vicadanvicdan azabı çekmektedir. Kendini rahatlatmak için sarayın iç bahçesine gider ve bir ağacın altında asude bir yerde oturur. Çobanların bile idare ettikleri koyunlardan biraz uzaklaşıp bir ağaç veya çalı altında başlarını dinleyebileceklerininidinleyebileceklerini halbuki bir ülke idarecesi olan bir kralın hiçbir zaman bu şekilde devlet işlerini bir kenara itip rahatlık edemiyeceğindenedemeyeceğinden yakınır. . (Arya:''Pastorello d'un povero armento''). Bu düşünceler sırasında kendinden geçip derince bir uykuya dalar. Garibaldo kralı bahçede uyukuyauykuya dalmış olarak bulur. Bu durumdan faydalanıp kralı elemine etmek amaci ile Garibaldo kılıcını çekip Grimoaldo'ya saplamak üzeredir. Tam bu sırada Bertarido oraya gelmiştir; elindeki kılıçla Garibaldo'nun kralı öldürmesine engel olur ve ortaya çıkan kılıç düellosunda Garibaldo'yu öldürür. Fakat uyanan Grimoaldo'ya dokunmaz ve onun hayatını bağışlar. (Arya:''Vivi, tiranno!'')