Vikipedi

Tanzimat Fermanı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k 95.70.190.193 (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Vikiçizer tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. (TW)
Etiket: Geri al
Henrymorgan92 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
28.751 değişiklik
Değişiklik özeti yok
21. satır:
| vikikaynak =
}}{{Türkiye'de anayasal süreç}}
'''[[Tanzimat|TanzimâtTanzimat (تنظيمات)]] Fermânı''', [[Türkler|Türk]] tarihinde Batılılaşmanın[[Batılılaşma]]nın ilk somut adımıdır. 3 Kasım 1839'da [[Sultan Abdülmecid]] döneminde Hariciye Nazırı [[Koca Mustafa Reşid Paşa]] tarafından okunmuştur. [[Gülhane Parkı]]'nda okunması nedeniyle '''Gülhane Hatt-ı Şerifi''' (Padişah Yazısı), '''Gülhane Hatt-ı Hümâyûnu''' veya '''Tanzimât-ı Hayriye''' (Hayırlı Düzenlemeler) olarak da anılır. Bu fermânla devlet kendisini yenilemesi gerektiğini söylemiştir. Fransız İhtilâli ile Osmanlı ülkesinde aydın kişiler ve yeni fikirler oluşmaya başlamıştır. Özellikle meşrui yönetim yanlısı aydınların baskıları, yapılan ıslahatların kalıcı olması fikri ve Fransız İhtilâli ile ülkeye giren milliyetçilik fikirlerinin olumsuz etkilerinden kurtulmak amacı ile 3 Kasım 1839 tarihinde Gülhane Parkı'nda ilan edilmiştir. Bu nedenle fermanın diğer bir adı da Gülhane-i Hattı Hümâyûnu'dur.
 
Osmanlı Devleti'nde Hâriciye Nâzırı [[Koca Mustafa Reşid Paşa|Mustafa Reşid Paşa]]’nın 3 Kasım 1839 tarihinde okuduğu “Gülhâne Hatt-ı Hümâyûnu” ile başladığı kabul edilen Tanzimat hareketi, görünen yüzüyle devlet işlerinde bozulan düzeni yeni baştan tesis etme amacındaydı. Ancak askerî, mülkî ve hukukî alanda hayata geçirilen reformlar, bir siyasî düzen değişikliğinden öteye geçmiş, Türk düşünce sisteminde de köklü bir değişmeye zemin hazırlamıştır.<ref name=":0">Prof. Dr. Mesut Şen, "[http://turkolojimakaleleri.page.tl/TANZ%26%23304%3BMAT-AYDINLARININ-%26%238220%3B%C7A%26%23286%3BATAY-T-Ue-RK%C7ES%26%23304%3B%26%238221%3BNE-BAKI%26%23350%3BI-VE-%26%23350%3BEMSEDD%CEN-S%C2M%CE%26%238217%3BN%26%23304%3BN-TES%26%23304%3BR%26%23304%3B.htm TANZİMAT AYDINLARININ “ÇAĞATAY TÜRKÇESİ”NE BAKIŞI VE ŞEMSEDDÎN SÂMÎ’NİN TESİRİ]{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }}", [http://turkolojimakaleleri.page.tl Türkoloji Makaleleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160331061903/http://turkolojimakaleleri.page.tl/ |tarih=31 Mart 2016 }}</ref>
27. satır:
== Fermanda yer alan genel konular ==
* Tüm vatandaşların can, mal ve namus güvenliğinin sağlanması,
* Yargılamada açıklık, hiç kimse yargılanmadan idam edilemeyecek (Hukuk devleti özelliğini yansıtır.),
* Vergide adalet,
* Erkeklere dört yıl mecburi askerlik,
* Rüşvetin ortadan kaldırılması,
* Herkesin mal ve mülküne sahip olması, bunu miras olarak bırakabilmesi. (Özel mülkiyet güvence altına alındı.; Müsadere'''müsadere''' kaldırıldı.).
Fermanda verilen bütün sözlerin tamamen yerine getirilememesine rağmen bu çabalar, islamiİslami yönetimden uzaklaşmaya, çağdaşlaşmaya ve [[cumhuriyet]] fikrine önayak olmuştur.
Tanzimat FermânıFermanı'nın okunmasından [[I. Meşrutiyet]]'in ilanına kadar geçen dönem, [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] tarihinde [[Tanzimat Dönemi]] ''(3 Kasım 1839 - 22 Kasım 1876)'' olarak anılır.
 
== İlan nedenleri ==
* Mısır Valisi [[Kavalalı Mehmet Ali Paşa|Mehmet Ali Paşa]] meselesinde Avrupa'nın desteğini almak,<ref name=":1">{{kitap kaynağı|yazar1=Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyeleri|editör1-soyadı=Fatma Acun|başlık=Atatürk ve Türk İnkılâp Tarihi|sayfalar=41-44|basım=14}}</ref>
* [[Londra Boğazlar Sözleşmesi]]'nde Avrupa'nın desteğini almak,
* Avrupa'nın Osmanlı iç işlerine karışmasını önlemek<ref name=":1" />
* [[FransızAvrupa'nın İhtilali]]Osmanlı'ninnın iç milliyetçilikişlerine etkisinikarışmasını azaltmakönlemek,<ref name=":1" />
* [[GayrimüslimFransız İhtilali]]leri'nin milliyetçilik devleteetkisini bağlamakazaltmak,<ref name=":1" />
* [[Gayrimüslim]]leri devlete bağlamak,<ref name=":1" />
*[[Fransız İhtilali]]'nin etkisiyle meşruimeşruti yönetim isteyen aydınların baskılarını azaltmak.
 
== Tanzimat Fermanı ve Düşüncedüşünce Hayatıhayatı ==
Tanzimat DönemindeDönemi'nde yetişen aydınlarda görülen bir diğer kayda değer düşünce değişikliği Türkistan Türklerini de içine alan Türk milliyetçiliği fikrinin ortaya çıkmasıyla kendisini göstermiştir. Zira Tanzimat DönemineDönemi'ne kadar Osmanlı devletinin sınırları dışında yaşayan Türklerin pek farkına varılmamıştır. Gerçi 15. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Çağatay edebiyatı, Alî Şîr Nevâî’nin eserleri başta olmak üzere, bazı Osmanlı şair ve yazarlarca takip edilmiştir; ancak Tanzimat’tan önceki devirlerde Türk denince akla umumiyetle Osmanlı ülkesinde yaşayan insanlar gelmiştir.<ref name=":0" />
 
== Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tanzimat_Fermanı" sayfasından alınmıştır