Vikipedi

Çerkes dilleri: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Msnci06 (mesaj | katkılar)
17 değişiklik
k Ses değişimleri kitabı
Msnci06 (mesaj | katkılar)
17 değişiklik
k Alfabe Kitabı dipnota eklendi
21. satır:
Rusya'da 2010 rakamlarına göre Batı Çerkesçesini konuşanlar 117.489, Doğu Çerkesçesini konuşanlar ise 515.672 kişidir.<ref name="Gksru2010">[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab6.xls Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref> Batı Çerkesçesi Adigey Cumhuriyetinde, Doğu Çerkesçesi ise Karaçay-Çerkesya ile Kabartay-Balkarya Cumhuriyetinde [[resmî dil]]dir. Rusçada dilin resmî adı cumhuriyetlerin adlarına paralel olarak, Adigey'deki ady kodlu dil için ''Adigece'' (адыгейский) Karaçay-Çerkesya'daki kbd kodlu dil için ''Çerkesçe'' (черкесский), Kabartay-Balkarya'daki kbd kodlu dil için de ''Kabardeyce'' (кабардинский) biçimindedir. Günümüzde Kafkasya'da Çerkesçe iki ayrı dil olarak gelişim göstermektedir. Batı Çerkesçesi Temirgoy (Çemguy) ağzı, Doğu Çerkesçesi ise Baksan (Büyük Kabardey) ağzı esas alınarak düzenlenmiştir.<ref name="refMuratpapşuçerkesdilleri"/>
 
Küçük farklılıkları olan iki ayrı [[Kiril alfabesi]] kullanılır.<ref>[{{Kitap kaynağı|url=https://www.academia.edu/27975691/%C3%87ERKES_ALFABELER%C4%B0|başlık=Çerkes Alfabeleri|erişimtarihi=|sayfa=|sayfalar=|yer=|yayıncı=ekitap|yıl=2015|ad=Şamil Emre |soyadı=Aydın - Çerkes Alfabeleri]|isbn=9786056569104}}</ref> Üçü işaret olmak üzere, 1938'den beri kullanılan Batı (Ç'ahe) Adığe alfabesinde 64 harf (tamığ ''тамыгь''), 1936'dan beri kullanılan Doğu (Şhağ) Adığe alfabesinde ise 59 harf (damığe ''дамыгъэ'') bulunur.<ref>Papşu, Murat. [http://www.kafkas.org.tr/kultur/kafkas_dilleri.html Adığe ve Abaza dilleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130414062111/http://www.kafkas.org.tr/kultur/kafkas_dilleri.html |tarih=14 Nisan 2013 }}</ref> Doğu Çerkesçesince 48 [[ünsüz]] harf bulunur.<ref name="soglasn">[http://books.google.ru/books?id=X98sAAAAMAAJ&q=kabardian+language+has+48+consonants&dq=kabardian+language+has+48+consonants&ei=6fcOS8m5JqCeygTTtuXoDA Ethnology, т. 5 стр. 31 — 1966, University of Pittsburgh]</ref> Çerkesçeyi oluşturan iki dil arasında ortak sözler bulunduğu gibi, ufak tefek ses değişimleri de bir hayli fazla olsa da karşılıklı anlaşmayı kısıtlamaz. Pratikte iki ayrı kolda ilerleyen Çerkes dillerinin tek alfabe ve tek dil olarak yapılanması tartışılmaktadır.<ref>[http://circassiancanada.com/tr/edebiyat/genel_konular/097_adegecenin-2.htm Adigece'nin temel sorunları -2] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130425044650/http://www.circassiancanada.com/tr/edebiyat/genel_konular/097_adegecenin-2.htm |tarih=25 Nisan 2013 }}. Prof. Dr. ĞIŞ Nuh (yazan), HAPİ Cevdet Yıldız (çeviren), Adige Mak, 12/13 Şubat 2009</ref>
 
[[Türkiye Çerkesleri]]nin anadillerini koruma sürecinde [[Latin alfabesi|Latin]] ve [[Kiril alfabesi|Kiril]] alfabeleri arasında seçim yapma tartışmaları sürmektedir ve 2004 yılındaki tartışma üzerine [[Kafkas Dernekleri Federasyonu]]’nun düzenlediği toplantıda Kiril alfabesinden yana karar çıkmıştır.<ref>Papşu, Murat (2004). [http://www.circassianworld.com/TR/Alfabe_Tartismasi.pdf 2004'te alfabe tartışması] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140330215808/http://www.circassianworld.com/TR/Alfabe_Tartismasi.pdf |tarih=30 Mart 2014 }}. Nart, İki Aylık Düşün ve Kültür Dergisi, Sayı 38, Temmuz-Ağustos 2004</ref> Yine de farklı Latin alfabeleri kullanımı görülür.<ref>nartajans.net : [http://www.nartajans.net/nuke/adigabze/Ad%fdge%20Latin%20Alfabesi.doc Latin harfleriyle sembolize edilmiş Adıgey alfabesi]</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Çerkes_dilleri" sayfasından alınmıştır