Vikipedi

Hilâfetin kaldırılması: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.113.184 değişiklik
k Tarih bağlantısı düzenleme
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.113.184 değişiklik
k Düzenlemeler AWB ile
20. satır:
Yeni Türk devletinin kurucu meclisi olan birinci meclis 15 Nisan 1923'te son oturumunu yapmış; yeni meclis 11 Ağustos 1923'teki ilk oturumunda [[Lozan Barış Antlaşması]]'nı onaylamıştı. İkinci meclisin 25. toplantısında hilafete ayrılan bütçe konusunda şikayetler gündeme geldi.<ref name=fatma/> Konu, bu meselenin genel bütçe içinde değil tek başına incelenmek üzere 1924 bütçesine bırakılması ile kapandı.<ref name=fatma/> Yeni meclis 29 Ekim 1923'te [[Türkiye'de cumhuriyetin ilanı|cumhuriyeti ilan etti]]. Mustafa Kemal Paşa'nın cumhurbaşkanlığına getirilmesi ile bazı vekillerin Halife'yi devletin başına getirerek çözmek istedikleri devlet başkanlığı meselesi çözülmüş oldu.
 
24 Kasım 1923 tarihinde, Seyid Amir Ali ve [[III. Ağa Han]], ''Hindistan Hilafet Hareketi'' adına [[İsmet İnönü|İsmet Paşa]]'ya bir mektup gönderdi.<ref>{{Kitap kaynağı |bölüm=The Abolition of the caliphate: causes and consequences|soyadı=Nafi|ad=Beşir|authorlinkyazarbağı=Beşir Nafi|başlık=The Different aspects of Islamic culture, v. 6, pt. I: Islam in the World today, Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world| ppss= 185–186|tarih=2016|bölüm-url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000260326|yayıncı=[[UNESCO]]|refkaynak=harv}}</ref> Türkiye'nin yeni milliyetçi hükûmetince bu bir dış müdahale olarak yorumlandı; her türlü dış müdahale, Türk egemenliğine hakaret ve daha da kötüsü devlet güvenliğine tehdit olarak nitelendirildi. [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]] derhal şansını yakaladı. Dahası, Ocak 1924'te Halife Abdülmecid Efendi'nin hilâfet ödeneğinin artırılması ve İstanbul'a gelen resmî heyetlerin kendisini de ziyaret etmeleri yolundaki istekleri halifeliğin kaldırılması sürecini hızlandırdı. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, halifenin yabancı devlet temsilcileriyle görüşme isteğini Türkiye Cumhuriyeti'nin istikbaline açık bir tecavüz olarak nitelendirdi ve halifeyi saltanat hülyası içinde olmaması için uyardı.<ref name=tdvia/> 25 Şubat 1924'te bütçe görüşmeleri sırasında Meclis'te halifenin ve hanedanın ödeneği konusu tartışıldı.
 
== Kanunun çıkması ==
52. satır:
Türkiye Cumhuriyeti'nin hilâfeti bütünüyle kaldırıp Abdülmecid Efendi ve ailesini yurt dışına çıkarması [[Hindistan]]'da hilafet otoritesini savunmak üzere kurulmuş Hindistan Hilafet Hareketi içinde anlaşmazlık doğmasına neden oldu.<ref name=naeem>{{Web kaynağı | soyadı1 = Qureshi | ad1 = M. Naeem | başlık = Hindistan Hilafet Hareketi | url = http://islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c18/c180046.pdf | website = islamansiklopedisi.info | yayıncı = Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 18, yıl 1998 | erişimtarihi = 25 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> Kimileri kararın tartışılmasını, kimileri halifeliğin Mustafa Kemal Paşa'ya teklif edilmesini, kimileri ise Türklerin tutumunda İslam'a aykırı bir taraf olmadığı için Hint Müslümanlarının da Türkleri örnek almasını istiyordu. Hindistan Hilafet Hareketi bu tartışmalarla bütünlüğünü kaybetti; hilafet hareketine ilgi azaldı. İslam dünyasındaki bazı uygun görülen kişilere teklif ederek bu kurumu yeniden canlandırma girişimleri olduysa da bu girişimler gerçekleşmedi.
 
Mısır'da tartışmalar, laik hükûmeti savunan ve halifeliğe karşı çıkan [[Ali Abdurrazık]]'ın ihtilaflı bir kitabına odaklandı.<ref>{{Kitap kaynağı |bölüm=The Abolition of the caliphate: causes and consequences|soyadı=Nafi|ad=Beşir|authorlinkyazarbağı=Beşir Nafi|başlık=The Different aspects of Islamic culture, v. 6, pt. I: Islam in the World today, Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world| ppss= 189|tarih=2016|bölüm-url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000260326|yayıncı=[[UNESCO]]|refkaynak=harv}}</ref>
 
Bugün pan-İslami koordinasyon için iki çerçeve var: Her ikisi de 1960'larda kurulan, Müslüman Dünya Birliği ve [[İslam İşbirliği Teşkilatı]].<ref>{{Kitap kaynağı |bölüm=The Abolition of the caliphate: causes and consequences|soyadı=Nafi|ad=Beşir|authorlinkyazarbağı=Beşir Nafi|başlık=The Different aspects of Islamic culture, v. 6, pt. I: Islam in the World today, Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world| ppss= 190–191|tarih=2016|bölüm-url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000260326|yayıncı=[[UNESCO]]|refkaynak=harv}}</ref>
 
== Kanun maddesi ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hilâfetin_kaldırılması" sayfasından alınmıştır