Usturlap: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Kaynaklar ve referanslarda düzenleme |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Tarih bağlantısı düzenleme |
||
3. satır:
'''Usturlap''' ([[Yunanca]]: ἁστρολάβον, ''astrolabon'', 'yıldız-yakalar'), [[astronomi]] ölçümlerinde kullanılmış tarihi bir ölçüm cihazıdır. Kullanım alanları arasında [[Güneş]], [[Ay]], [[gezegen]] ve [[yıldız]]ın konumlarını belirlemek yer alır. Ayrıca yerel saatin ve [[İslam|İslam dininde]] namaz vakitleri usturlap sayesinde hesaplanıyordu. Bazı [[matematik]] problemlerinin çözümlenmesinde de usturlap kulanılırdı.
İlk olarak [[Apollonios (Pergeli matematikçi)|Apollonios]] ([[MÖ 240]]) ve [[Hipparkos]] ([[MÖ 150]]) tarafından keşfedildiği, [[Batlamyus]] tarafından kullanıldığı ve [[Philoponos]]'un([[:en:John Philoponus|en]]) altıncı yüzyılın ilk yarısında bu aletten bahsettiği batılı kaynaklarda bildirilmektedir. Dokuzuncu yüzyılda [[Harran]]'daki büyük üniversitede [[Abbasiler|Abbasi]] halifelerinin ilim ve kültür verdikleri önem neticesinde usturlap hakkında çeşitli eserlerin yazıldığı bilinmektedir. Bu konuda yazılan en eski kitap,
Biruni gibi alimler yıldızların yerini bir çark ile belirleyen mekanik usturlaplar da geliştirmişlerdir. Bunlar Şamin ve Ez-Zerkali tarafından geliştirilmiş ve mekanik saatin temeli ortaya çıkmıştır. On ikinci yüzyılda [[Şerafeddin el-Tusî]] usturlaba yeni bir şekil vererek baston şeklinde bir usturlap geliştirmiştir. 1365'te Fransa'da doğan [[Jean Fusoris]] da Avrupa kıtasındaki ilk usturlabı yapmıştır. 17. yüzyıla kadar Avrupa'da yoğun olarak kullanılan usturlap, 18. yüzyıldan sonra yavaş yavaş önemini kaybetmiş, doğu ülkelerindeyse kullanımı 20. yüzyıla kadar sürmüştür.<ref>{{Dergi kaynağı| yazarlink = | son = Durmuşkâhya | ilk = Cenk | başlık = Binlerce Yıllık Astronomi Aleti: Usturlap | dergi = [[Bilim ve Teknik]] | cilt = Ocak 2010 | sayı = 506 | sayfalar = sayfa 104 |id = ISSN 1300-3380}}</ref>
| |||