'''Musa Kazım Efendi''' ([[1858]]–[[1920]]1858–1920), [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin son yıllarında 4 kez [[şeyhülislamlık]] görevini üstlenmiş din adamı. Kendisi [[Nakşibendi]]'ydi.<ref>[http://www.mason.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=39&Itemid=43 ''Türkiye'de Ünlü Masonlar''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110717034829/http://www.mason.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=39&Itemid=43 |date=17 Temmuz 2011 }}, Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası Derneği</ref><ref name="hurriyet"/> Ayrıca [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]] üyesiydi.<ref name="hurriyet">[http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=8248169&p=2 ''İşte ünlü İslamcı masonlar''] - Hürriyet, Soner Yalçın, 17.02.2008.</ref>
Musa Kazım Efendi, [[1858]] yılında [[Erzurum]]'un [[Tortum]] ilçesi [[Pehlivanlı, Tortum|Pehlivanlı]] köyünde doğdu.<ref>[http://www.erzurumgazetesi.com.tr/default.asp?page=yazar&id=3299 Erzurum’un Kandilleri -Şeyhülislam Musa Kazım Efendi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130616073023/http://www.erzurumgazetesi.com.tr/default.asp?page=yazar&id=3299 |date=16 Haziran 2013 }} Erzurum Gazetesi-21 ocak 2013 Tarihinde Erişilmiştir.</ref> [[Balıkesir]]'de Selahaddin Ali Şuuri ve Lutfi Efendilerden, [[İstanbul]]'da da Kazasker Eşref ve Hoca Şakir Efendilerden ders aldı. Müderrisliği döneminde [[İstanbul Hukuk Mektebi]]'nde, Mektebi Sultani, Darül Fünun ve Darül Muallimin'de hocalık yaptı. [[1907]]'de Bab-ı Fetha Tetkik-i Müellefat Başkatipliğine ve daha sonra da kurul üyeliğine getirildi. [[İttihat ve Terakki]]'nin bilim kuruluşunda yer aldı. [[II. Meşrutiyet]]in ilanından sonra (1908) [[İbrahim Hakkı Paşa]], [[Mehmed Said Paşa]], [[Said Halim Paşa]] ve [[Talat Paşa]] kabinelerinde dört kez şeyhülislam olarak görev aldı. [[I. Dünya Savaşı]]'ndan sonra, İttihat ve Terakkinin önde gelen öteki üyeleriyle birlikte tutuklanarak 15 yıl kürek cezasına çarptırıldı. Sürgüne gönderildiği Edirne'de [[1920]] yılında öldü.
