Vikipedi

Feyzullah Efendi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Botlar
775.509 değişiklik
Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.768 değişiklik
k Tarih bağlantısı düzenleme
5. satır:
| başlık =
| doğum_adı =
| doğum_tarihi = [[1639]]
| doğum_yeri = [[Erzurum]]
| ölüm_tarihi = [[3 Eylül]] [[1703]]
| ölüm_yeri = [[Edirne]]
| yattığı_yer =
32. satır:
}}
 
'''Mehmed Feyzullah Efendi''', (d. [[1639]], [[Erzurum]] - ö. [[1703]], [[Edirne]]) [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] [[şeyhülislam]]ı, kazasker, müderris, şehzade hocası, padişah danışmanı.
 
== Hayatı ==
[[1639]] yılında [[Erzurum]]'da doğdu. Asıl adı Mehmed idi. Erzurum müftüsü Seyyid Mehmed Efendi ile Şerife Hatun’un oğludur.<ref name="uzunçarşılı">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.482-485</ref><ref name="milletfeyzullah">[http://www.milletkutup.gov.tr/feyzullah_efendi.html Millet Yazma Eserler Kütüphanesi resmi sitesi "Feyzullah Efendi" maddesi.]</ref><ref>[http://www.osmanlı700.gen.tr/english/individuals/f3.html Feyzullah Efendi]{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }}</ref>. [[Muhammed]]'in sülalesinden olduğunu iddia etmiş ve "Seyyid" lakabı taşımıştır. Fakat Uzunçarşılı "Silahdar tarihinin kaydına göre seyitliği yani evlad-ı peygamberiden olması sahte imiş" demektedir.<ref name="uzunçarsılı"/>
 
İlk eğitimini babasından aldı. Sonra Erzurum'da medrese eğitimini "Seyyid Abdülmümin"’den ve dayısının oğlu İsmâil Efendi’den alıp Arapça, Farsça, fıkıh ve fıkıh usulü okudu. Erzurum yöresinin seçkin âlimlerinden olan Vânî Efendi’nin derslerine de devam etti. Sonra padişah imamı olan "Vani Efendi"'nin daveti ile [[1662]] yılında İstanbul'a gitti. Burada Vani Efendi'nin kızı ile evlenip ona damat oldu.
 
1669'de [[IV. Mehmet]]'in oğlu [[II. Mustafa|Şehzade Mustafa]] hocası "Seyyid Mehmet Efendi"'nin ölmesi nedeniyle ve Vanı Efendi'nin damadı olması sebeiyle şehzadeye hoca tayin edildi. Padişahın bir hatt-ı hümayunu ile dersten mülazım sayılarak Süleymaniye Darülhadis Medresesi'ne müderris yapıldı. Sonra ilmiye sınıfı içinde hızla yükselerek Haydarpaşa, Üsküdar Mihrimah Sultan, Sahn-i Semân ve Ayasofya medreselerinde müderrislik yaptı. Bu yeni görevleri nedeni ile aynı yıl [[III. Ahmet|Şehzade Ahmet]]'e hoca olarak tayin edildi.<ref name="milletfeyzullah"/><ref name="uzunçarsılı"/><ref>[http://www.şahinkacar.net/ındexx1.55.htm Feyzullah Efendi]{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }}</ref>
54. satır:
Bu arada [[Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları]] Osmanlılar için büyük bir yenilgiyle sonuçlandı. [[Karlofça Antlaşması]]'yla Osmanlı Devleti büyük miktarda toprak kaybetti. 8 yıl süren şeyhülislamlığı sırasında Feyzullah Efendi'ye karşı büyük bir muhalefet oluştu. Devletin yönetimindeki başarısızlıktan sorumlu tutuldu.
 
İstanbul'da toplanan bir yeniçeri ve esnaf grubundan oluşan büyük bir ihtilaciler ordusu [[9 Ağustos]] [[1703]] tarihinde [[Edirne]]'ye doğru yola çıktı. [[Edirne Vakası]] adıyla anılan bu ayaklanmanın sonucunda [[22 Ağustos]] günü II. Mustafa tahttan indirildi yerine yine Feyzullah Efendi'nin talebesi olan [[III. Ahmed]] tahta geçirildi.
 
Feyzullah Efendi onu korumaya çalışan yeni padişah tarafından azledilip [[Eğriboz]]'a sürgün edildi. Fakat Feyzullah Efendi büyük oğlu Fethullah Efendi ile Edirne'den ayrılıp yola çıktığında arkasından ihtilalciler Karakaş Mustafa ve Durcan Ahmed idaresinde onları takip edip baba oğlu [[Pravadı]]’de ellerine geçirdiler. Feyzullah Efendi ve oğlunu çırılçıplak soyarak hakaretlerle Edirne'ye getirildiler. Burada baba-oğul üç gün mallarının nerede olduğunu öğrenmek için işkenceye tabi tutuldularsa da bu soruşturma sonuçsuz çıktı. İlmiye sınıfından oldukları için idam edilmeleri geleneksel olarak imkansızdı. Bunun üzerine sanal olarak Fezullah Efendi [[Kandiye]] sancakbeyi; oğlu Fethullah Efendi [[Alacahisar]] sancakbeyi yapılıp böylece ilmiye sınıfından çıkarıldılar. Yeni şeyhülislam [[İmam Mehmed Efendi]] idamları için fetva verdi. 3 Eylül 1703'te ihtilalciler onları Edirne zindanından çıkararak hamal beygirlerine bindirip Bit Pazarı'na getirdiler ve orada onları öldürdüler. Sonra cesetlerini ayaklarından ipler bağlatıp başlarında buhurdanlar ve kandiller taşıyan papazları ile 300 kadar Hristiyan tarafından şehir sokaklarında sürüklediler. Başları kesilip mızrağa geçirildi. Cesetleri [[Tunca Nehri]]'ne atıldı.<ref>Sakaoğlu, Necdet (199), ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN 975-329-2990 say.315</ref> Daha sonra cesedinin nehirden çıkarılarak Sitti Hatun Camii civarındaki Abdülkerim Mektebi avlusuna gömüldüğü rivayet edilir (Peremeci, s. 136).
79. satır:
== Feyzullah Efendi Kütüphanesi ==
 
Günümüzde İstanbul'un [[Fatih|Fatih ilçesinde]] Macar Kardeşler Caddesi ile Feyzullah Efendi Sokağı’nın kesiştiği noktada bulunan Feyzullah Efendi Kütüphanesi [[1700]] yılında şeyhülislam Feyzullah Efendi tarafından medrese olarak yaptırılmıştır. Kütüphanede Feyzullah Efendi'nin kendisi tarafından [[1699]] yılında bağışlanmış olduğu 2000'den fazla kitap mevcuttur<ref>[http://sehristanbul.wordpress.com/2008/10/23/feyzullah-efendi-kutuphanesi-fatih/ Feyzullah Efendi Kütüphanesi (Fatih)]</ref>.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Feyzullah_Efendi" sayfasından alınmıştır