Uzay Çağı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
ingilizce wikideki Space Age makalesindeki "Current period" başlığı çevrildi |
ingilizce wikideki Space Age makalesindeki Chronology" başlığı çevrildi |
||
30. satır:
Uzay Çağı'nı etkileyen başka bir büyük etken ise [[Özel sektör finansmanlı Uzay Uçuşu|uzay uçuşunun özelleştirilmesi]]dir. Bu alandaki iki büyük şirket olan [[Boeing]] ve [[SpaceX]], araştırma ve innovasyon alanlarında büyük rol oynamaktadırlar. SpaceX'in sahibi olan [[Elon Musk]], nihai hedeflerinin [[Mars]]'ta bir koloni kurmak olduğunu belirtmiştir ve 2018 yılında da şirketin ürettiği en büyük [[roket]]i fırlatılmıştır. Bu da şirketi belirtilen hedefin gerçekleştirilmesine daha da yaklaştırmıştır<ref>{{Cite news|url=https://www.npr.org/2018/03/25/596208439/a-nasa-astronaut-stays-in-orbit-with-spacex-and-boeing|title=A NASA Astronaut Stays In Orbit With SpaceX And Boeing|work=NPR.org|access-date=2018-05-08|language=en}}</ref>. [[Amazon.com]] kurucusu [[Jeff Bezos]] tarafından finansal olarak desteklenen [[Blue Origin]] isimli özel şirket, [[uzay turizmi]], ticari uydu fırlatmaları ve nihai olarak Ay ve ötesindeki görevler için kullanılmak üzere roketler geliştirmektedir<ref>{{Cite news|url=https://www.techradar.com/news/blue-origin|title=Blue Origin: everything you need to know about the Amazon.com of space|work=TechRadar|access-date=2019-11-11}}</ref>. [[Richard Branson]]'nın şirketi olan [[Virgin Galactic]] ise uzay turizmi için fırlatma araçları ([[SpaceShipTwo]]) üretimine yoğunlaşmış durumundadır. Şirket [[New York Menkul Kıymetler Borsası]]'nda 2019 Ekim ayında işlem görmeye başlamıştır<ref>{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/business/2019/10/28/virgin-galactic-takes-space-tourism-public-with-historic-nyse-listing/|title=To the NYSE and beyond: Virgin Galactic becomes first public space tourism company|work=[[Washington Post]]|access-date=2019-11-11}}</ref>.
==Zaman dizini (kronoloji)==
{{see also |Uzay yolcuğunun tarihçesi}}
(ingilizce: [[:en:Timeline of space exploration|Timeline of space exploration]])
{| class="wikitable" border="1"
|-
! Tarih
! İlk ...
! Görev
! Kişi(ler)/Canlı(lar)
! Ülke
|-
| 20 Haziran, 1944 ||[[Uzay]]'daki, başka bir deyişle [[Kármán hattı|Kármán çizgisi]]nin üzerine çıkmış, ilk yapay nesne|| [[V-2|V-2 roketi]], test uçuşu || – yok ||Almanya
|-
| 24 Ekim, 1946|| Uzaydan çekilen resimler (105 km)<ref>{{cite web|url=http://www.wsmr.army.mil/PAO/WSHist/Pages/ChronologyCowboystoV2stotheSpaceShuttletolasers.aspx|title=Chronology: Cowboys to V-2s to the Space Shuttle to lasers|website=www.wsmr.army.mil|accessdate=4 May 2018|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141013081400/http://www.wsmr.army.mil/PAO/WSHist/Pages/ChronologyCowboystoV2stotheSpaceShuttletolasers.aspx|archivedate=13 October 2014}}</ref><ref>{{cite web |url=http://media.airspacemag.com/images/1stPhotoFromSpace.jpg |title=Archived copy |accessdate=2013-01-17 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140221145846/http://media.airspacemag.com/images/1stPhotoFromSpace.jpg |archivedate=2014-02-21 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.airspacemag.com/space/the-first-photo-from-space-13721411/|title=First Photo From Space|first=Tony|last=Reichhardt|date=|website=airspacemag.com|accessdate=4 May 2018}}</ref> || New Mexico eyaletindeki [[White Sands Füze Sahası]]'ndan (ingilizce: [[:en:White Sands Missile Range|White Sands Missile Range]] fırlatılan [[V-2]] roketi. || – yok || Amerika Birleşik Devletleri
|-
| 20 Şubat, 1947 || [[Uzaydaki hayvanlar]] (ingilizce:[[:en:Animals in space|Animals in space]]) ||New Mexico eyaletindeki [[White Sands Füze Sahası]]'ndan (ingilizce: [[:en:White Sands Missile Range|White Sands Missile Range]] 20 Şubat 1947 tarihinde fırlatılan [[V-2]] roketi.<ref>{{cite web|url=http://www.postwarv2.com/usa/ws/uars/uars20.html|work=postwar.com|title=Post War Space|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110715110530/http://www.postwarv2.com/usa/ws/uars/uars20.html|archivedate=2011-07-15}}</ref><ref>{{cite web |url=https://history.nasa.gov/afspbio/part1.htm |title=The Beginnings of Research in Space Biology at the Air Force Missile Development Center, 1946–1952 |accessdate=31 January 2008 |work=History of Research in Space Biology and Biodynamics |publisher=[[NASA]]| archiveurl= https://web.archive.org/web/20080125044753/https://history.nasa.gov/afspbio/part1.htm| archivedate= 25 January 2008 | url-status= live}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.wsmr.army.mil/pao/FactSheets/V2/v-2tab.htm |title=V-2 Firing Tables |accessdate=31 January 2008 |publisher=[[White Sands Missile Range]] |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080125175018/http://www.wsmr.army.mil/pao/FactSheets/V2/v-2tab.htm |archivedate = 25 January 2008}}</ref>. || - [[Drosophila melanogaster|sirke sinekleri]] || Amerika Birleşik Devletleri
|-
| 4 Ekim, 1957 || [[Uydu|Yapay uydu]] || [[Sputnik 1]] || – yok ||Sovyetler Birliği
|-
| 3 Kasım, 1957 || Yörüngedeki hayvan || [[Sputnik 2]] || [[Layka]] [[Sovyet uzay köpekleri|sovyet uzay köpeği]] ||Sovyetler Birliği
|-
| 2 Ocak, 1959 || Ay yakın geçişi, [[Güneş merkezli yörünge]] || [[Luna 1]] || – yok ||Sovyetler Birliği
|-
| 12 Eylül, 1959 || Ay yüzeyine çarparak iniş yapan, başka bir [[Astronomik cisim|göksel cismin]] yüzeyine ulaşan ilk insan yapımı nesne || [[Luna 2]] || – yok ||Sovyetler Birliği
|-
| 7 Ekim, 1959 || [[Ay'ın uzak tarafı]] (ingilizce:[[:en:far side of the Moon|far side of the Moon]]) || [[Luna 3]] || – yok||Sovyetler Birliği
|-
| 12 Nisan, 1961 || Uzaydaki İnsan || [[Vostok 1]] || [[Yuri Gagarin]] ||Sovyetler Birliği
|-
| 5 Mayıs, 1961 || İnsanlı uzayaracının yönlendirilmesinin manuel olarak gerçekleştirilmesi ve Dünya yüzeyine içindeki pilotla tekrar inmeyi başaran ilk insanlı uzay görevi,böylece [[Uluslararası Havacılık Federasyonu]] tanımlarına göre ilk kez eksizsiz bir insanlı uzayuçuşu gerçekleştirilmiştir<ref>{{Cite web|title = Geek Trivia: A leap of fakes|url = http://www.techrepublic.com/article/geek-trivia-a-leap-of-fakes|accessdate = 18 August 2016|url-status = live|archiveurl = https://web.archive.org/web/20170805060024/http://www.techrepublic.com/article/geek-trivia-a-leap-of-fakes/|archivedate = 5 August 2017}}</ref><ref>{{Cite web|title = Manned Space Firsts|url = http://www.astronautix.com/articles/manirsts.htm|accessdate = 2016-06-30|url-status = dead|archiveurl = https://web.archive.org/web/20131030081419/http://www.astronautix.com/articles/manirsts.htm|archivedate = 2013-10-30}}</ref>.|| [[Freedom 7]] (ingilizce: [[:en:Freedom 7|Freedom 7]]) || [[Alan Shepard]] || Amerika Birleşik Devletleri
|-
| 14 Aralık, 1962 || Başka bir gezegende başarılı yakın uçuş ([[Venüs]] en yakın geçiş 34773 KM) || [[Mariner 2]] (ingilizce: [[:en:Mariner 2|Mariner 2]]) || – yok|| Amerika Birleşik Devletleri
|-
| 18 Mart, 1965 || [[Uzay taşıtı dışı etkinlik|Uzay yürüyüşü]] || [[Voskhod 2]] || [[Alexei Leonov]] ||Sovyetler Birliği
|-
| 15 Aralık, 1965 || [[Uzayda buluşma]] (ingilizce:[[:en:Space rendezvous|Space rendezvous]]) || [[Gemini 6A]] ve[[Gemini 7]] (ingilizce:[[:en:Gemini 6A|Gemini 6A]], [[:en:Gemini 7|Gemini 7]]) || [[Wally Schirra|Schirra]], [[Thomas Patten Stafford|Stafford]], [[Frank Borman|Borman]], [[Jim Lovell|Lovell]] || Amerika Birleşik Devletleri
|-
|3 Mart, 1966 ||Ay'ın yüzeyine yumuşak iniş || [[Luna 9]] ||– yok || Sovyetler Birliği
|-
|1 Mart, 1966 || Başka bir gezegene çarparak iniş yapan ilk insan yapımı nesne|| [[Venera 3]] (ingilizce: [[:en:Venera 3|Venera 3]] ||– yok ||Sovyetler Birliği
|-
|16 Mart , 1966 || İki uzayaracı arasında yörüngede kenetlenme || [[Gemini 8]] & [[Agena hedef aracı]] (ingilizce:[[:en:Gemini 8|Gemini 8]] & [[:en:Agena Target Vehicle|Agena Target Vehicle]] ) || [[Neil Armstrong]], [[David Scott]] || Amerika Birleşik Devletleri
|-
| 3 Nisan, 1966 || ([[Güneş]] dışında) başka bir [[astronomik cisim|astronomik cismin]] yörüngesine oturan ilk yapay uydu || [[Luna 10]] || – yok ||Sovyetler Birliği
|-
|18 Ekim, 1967 || Başka bir gezegenin atmosferinden veri aktarımı gerçekleştiren ilk uzay aracı||[[Venera 4]] ||– yok ||Sovyetler Birliği
|-
|21–27 Aralık, 1968 || Başka bir astronomik cismin ([[Ay]]) yerçekimsel etkisine giren ve yörüngesinde dolanan ilk insanlar || [[Apollo 8]] || [[Frank Borman|Borman]], [[Jim Lovell|Lovell]], [[William Anders|Anders]]|| Amerika Birleşik Devletleri <!-- ayrıca – mürettebatlı ya da robotik – [[Dünya doğrultusuna giriş]] (ingilizce: [[:en:Trans Earth Injection|TEI]]) manevrasının ilk kez gerçekleştirilmesi. -->
|-
|20 Temmuz, 1969 || İnsanların ilk kez başka bir astronomik cismin ([[Ay]]) yüzeyine iniş yapması ve orada yürüş gerçekleştirmesi || [[Apollo 11]] || [[Neil Armstrong]], [[Buzz Aldrin]] || Amerika Birleşik Devletleri
|-
|15 Aralık, 1970 || İlk kez başka bir gezegenin yüzeyinden [[telemetri|Uzölçüm]] verisinin aktarılması||[[Venera 7]] ||– yok ||Sovyetler Birliği
|-
|19 Nisan, 1971 || Çalışır haldeki ilk [[uzay istasyonu]] || [[Salyut 1]] || – yok ||Sovyetler Birliği
|-
| 7 Haziran, 1971 ||Uzay istasyonunda uzun süreli mürettebat bulundurulması || [[Soyuz 11]] ({{nowrap|[[Salyut 1]]}}) || [[Georgy Dobrovolsky]], [[Vladislav Volkov]], [[Viktor Patsayev]] ||Sovyetler Birliği
|-
|20 Temmuz, 1976 || [[Mars]] yüzeyinden resimler || [[Viking 1]] || – yok || Amerika Birleşik Devletleri
|-
|12 Nisan, 1981 || Tekrar kullanılabilir yörüngesel uzay aracı || [[STS-1]] || [[John Young (Astronot)|Young]], [[Robert Crippen|Crippen]] || Amerika Birleşik Devletleri
|-
|19 Şubat, 1986 || Uzun süreli [[uzay istasyonu]] || [[Mir]] || – yok ||Sovyetler Birliği
|-
|14 Şubat, 1990 || [[Aile Portresi (Voyager)|Tüm Güneş Sistemi'nin fotoğrafı]] (ingilizce: [[:en:Family Portrait (Voyager)|Voyager's photo of planets]])<ref>See {{cite web |url=http://filer.case.edu/sjr16/advanced/20th_far_voyagers.html |title=Archived copy |accessdate=2009-07-21 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090331174421/http://filer.case.edu/sjr16/advanced/20th_far_voyagers.html |archivedate=2009-03-31 }} under "Extended Mission"</ref> || [[Voyager 1]] ||– yok|| Amerika Birleşik Devletleri
|-
|20 Kasım, 1998 || Günümüzdeki [[uzay istasyonu]] || [[Uluslararası Uzay İstasyonu]] || – yok || Rusya
|-
|-
|25 Ağustos, 2012 || [[Yıldızlararası_ortam|Yıldızlararası boşluk]]ta yol alan ilk uzay aracı || [[Voyager 1]]||– yok|| Amerika Birleşik Devletleri
|-
|12 Kasım, 2014 || Bir [[kuyruklu yıldız]]ın ([[67P/Churyumov-Gerasimenko]]) yüzeyine planlarak yumuşak iniş gerçekleştiren ilk [[uzay sondası]]<ref>{{cite news|title= ESA's Spacecraft Lands on Comet's Surface|first= Kenneth|last= Chang|url= https://www.nytimes.com/2014/11/13/science/space/european-space-agencys-spacecraft-lands-on-comets-surface.html?hp&action=click&pgtype=Homepage&module=photo-spot-region®ion=top-news&WT.nav=top-news&_r=0|newspaper= The New York Times|date= Nov 12, 2014|accessdate= Nov 12, 2014|url-status= live|archiveurl= https://web.archive.org/web/20141112190320/http://www.nytimes.com/2014/11/13/science/space/european-space-agencys-spacecraft-lands-on-comets-surface.html?hp&action=click&pgtype=Homepage&module=photo-spot-region®ion=top-news&WT.nav=top-news&_r=0|archivedate= 2014-11-12}}</ref>||[[Rosetta (uzay aracı)|Rosetta]] || – yok|| Avrupa Uzay Ajansı
|-
|14 Temmuz, 2015 || Uzay sondaları tüm ana gezegenleri keşfe çıkmış olan ulusun resmi olarak tanınması<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/overview/index.html|title=New Horizons: The First Mission to the Pluto System and the Kuiper Belt|first=Tricia|last=Talbert|date=25 March 2015|website=nasa.gov|accessdate=4 May 2018|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171015000814/https://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/overview/index.html|archivedate=15 October 2017}}</ref> || [[New Horizons]]||– yok||Amerika Birleşik Devletleri
|-
|20 Aralık, 2015 || Yörüngesel hızlandırıcı roketin , yörüngeden geri dönerek, yerdeki bir platforma dikey olarak iniş yapması<ref name=flight20-landing>{{cite news |title=SpaceX Successfully Lands Rocket after Launch of Satellites into Orbit |first=Kenneth |last=Chang |url=https://www.nytimes.com/2015/12/22/science/spacex-rocket-landing.html |newspaper=[[The New York Times]] |date=December 21, 2015 |accessdate=December 22, 2015}}</ref> || [[Falcon 9]] [[Falcon 9 uçuş 20|uçuş 20]]||– yok||Amerika Birleşik Devletleri
|-
| 8 Nisan, 2016 || Yörüngesel hızlandırıcı roketin , yörüngeden geri dönerek, denizdeki bir platforma dikey olarak iniş yapması<ref name=flight23>{{cite news |url=http://phenomena.nationalgeographic.com/2016/04/08/spacex-rocket-makes-spectacular-landing-on-drone-ship/ |title=SpaceX Rocket Makes Spectacular Landing on Drone Ship |magazine=[[National Geographic (magazine)|National Geographic]] |first=Nadia |last=Drake |date=April 8, 2016 |accessdate=April 8, 2016 |quote=To space and back, in less than nine minutes? Hello, future. |url-status=live |archiveurl=http://archive.wikiwix.com/cache/20160408141642/http://phenomena.nationalgeographic.com/2016/04/08/spacex-rocket-makes-spectacular-landing-on-drone-ship/ |archivedate=April 8, 2016 }}</ref> || [[SpaceX CRS-8]] ||– yok||Amerika Birleşik Devletleri
|-
|30 Mart, 2017 || Daha önce kullanılmış olan yörüngesel hızlandırıcı roketin, tekrar fırlatılması ve ikinci kez dikey olarak iniş yaptırılması<ref>{{cite news |last=Grush |first=Loren |title=SpaceX makes aerospace history with successful landing of a used rocket |url=https://www.theverge.com/2017/3/30/15117096/spacex-launch-reusable-rocket-success-falcon-9-landing |work=[[The Verge]] |date=March 30, 2017 |accessdate=March 30, 2017 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170330232640/http://www.theverge.com/2017/3/30/15117096/spacex-launch-reusable-rocket-success-falcon-9-landing |archivedate=March 30, 2017 }}</ref> || [[SES-10]]||– yok||Amerika Birleşik Devletleri
|-
|3 Ocak, 2019 || Bir uzay aracının [[Ay'ın uzak tarafı]]na (ingilizce:[[:en:far side of the Moon|far side of the Moon]]) yumuşak iniş yapması|| [[Chang'e 4]]||– yok|| Çin
|}
==Kaynakça==
| |||