Osmanlı padişahları listesi: Revizyonlar arasındaki fark

[[Osmanlı Hanedanı]]’nın [[sultan|sultan-ı âzam]]ları [[Osmanlı İmparatorluğu yükselme dönemi|yükselme döneminden]] [[Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi|dağılma dönemine]] dek kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. [[Osmanlı İmparatorluğu]] zirvedeyken; kuzeyde [[Macaristan]], güneyde [[Somali]], batıda [[Cezayir]] ve doğuda [[Irak]]'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda imparatorluk [[Bursa]]’da yönetilirken 1366'da [[Edirne]] başkent oldu. Son olarak da [[Bizans İmparatorluğu]]’ndan alınan [[İstanbul]] başkent oldu.<ref>[[#Sta01|Stavrides 2001]], s. 21</ref> İmparatorluğun [[Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi|ilk yılların]]ın anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş bilginler imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun [[Oğuzlar|Oğuz Türkleri]]’nin [[Kayı Boyu]]’ndan gelen [[Osman Gazi]] olduğunu kabul eder.<ref>[[#Gla96|Glazer 1996]], "[[Osmanlı İmparatorluğu]]"</ref> Osmanlı Hanedanı 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. [[Osmanlı İmparatorluğu]], [[I. Dünya Savaşı]]’nda müttefik olduğu [[İttifak Devletleri]]’nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluğun [[İtilaf Devletleri]] tarafından bölünmesi ve ardından gelen [[Türk Kurtuluş Savaşı|Kurtuluş Savaşı]]’ndan sonra [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]’nin doğmasına yol açtı.<ref>[[#Gla96|Glazer 1996]], "[[Kurtuluş Savaşı]]"</ref>

 

 

[[Osmanlı İmparatorluğu]] var olduğu süre boyunca [[monarşi]] ile yönetilmiştir. Sultan, hiyerarşik Osmanlı sisteminde, siyasi, askerî, hukuki, sosyal ve çeşitli başlıklarda en üstteydi.{{ref label|Unvanlar|a|2}} Teorik olarak sadece [[Allah]]’a ve yerine getirmesi gereken "[[şeriat|Allah’ın yasaları]]"na (İslam’daki [[şeriat]]) karşı sorumluydu. Onun ilahi görevi İran-İslam başlıklarına yansıtılan "Allah’ın yeryüzündeki gölgesi" (zill Allah fi’l-âlem) ve "yeryüzünün halifesi" (halife-i ru-yi zemin) olmaktı.<ref name="Findley">[[#Fin05|Findley 2005]], s. 115</ref> Tüm devlet dairesi onun hükmündeydi ve verdiği her karar [[ferman]] adı verilen kararnamede yayımlanırdı. Başkomutandı ve tüm yurttaki resmî unvanıydı.<ref name="Osmanlı Müesseseleri"/> 1453'te [[İstanbul'un Fethi]]’nden sonra kendilerini Roma İmparatorluğu'nun varisi olarak görürlerdi bu nedenle ara sıra [[Kayser]] ve [[İmparator]] unvanını kullanırlardı.<ref name="Findley"/><ref>[[#Toy74|Toynbee 1974]], s. 22–23</ref><ref>[[#Sta01|Stavrides 2001]], s. 20</ref> 1517’de [[I. Selim#Mısır Seferi|Mısır’ın Fethi]]’nden sonra [[I. Selim]] [[halife]] unvanını da benimsedi. Böylece evrensel Müslüman hükümdarı olduğunu iddia etti.{{ref label|Halifelik|b|}} Yakın zamanlarda Osmanlı hükümdarları tahta çıkmada Avrupa hükümdarlarının taç giyme törenine eşdeğer olarak Osman’ın Kılıcı ile kuşatılırdı.<ref>[[#Qua05|Quataert 2005]], s. 93</ref> Kuşatılmayan sultanın çocukları verasete uygun değildi.<ref>[[#Osm01|d'Osman Han 2001]], "Osmanlı Padişah Veraseti"</ref>

Sultanların azalan güçleri ilk sultanların ve sonrakilerin saltanat uzunluklarının farklılığından dolayı kanıtlandı. [[I. Süleyman]], imparatorluğu 16. yüzyılda doruk noktasına çıkaran, 46 yıllık saltanatı olan, Osmanlı tarihinin en uzun süre tahtta kalan padişahıydı. [[V. Murat]], 19. yüzyıl gerileme dönemine hükmeden, kayıtlardaki en kısa tahtta kalan padişahtı. Saltanatı sadece 93 gün sürdü. [[Parlamenter monarşi]] [[V. Murat]]’ın varisi [[II. Abdülhamit]], imparatorluğun son mutlak ve ilk anayasal monarşi hükümdarı, zamanında [[Birinci Meşrutiyet|resmileşti]].<ref>[[#Gla96|Glazer 1996]], "Dış Tehditler ve İç Dönüşümler"</ref> 7 Ocak 2017’deki ölümüne dek, Osmanlı hanedanının başı ve Osmanlı tahtının sahibi [[Abdülmecid Efendi|Abdülmecit]]’in büyük torunu [[Osman Bayezid Osmanoğlu|Bayezid Osman]]’dı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.haberturk.com/yazarlar/221818-sehzadenin-ardindan-basin-oyle-hatalar-yapti-ki | başlık = Şehzadenin ardından basın öyle hatalar yaptı ki... | erişimtarihi = 16 Temmuz 2010 | yayımcı = Haberturk.com | tarih = 25 Eylül 2009 | dil = Türkçe | yazarlink = Murat Bardakçı | ilk = Murat | son = Bardakçı | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160303232057/http://www.haberturk.com/yazarlar/221818-sehzadenin-ardindan-basin-oyle-hatalar-yapti-ki | arşivtarihi = 3 Mart 2016 | ölüurl = no }}</ref>

 

Aşağıdaki tablo Osmanlı sultanlarını ve son Osmanlı halifesini tarihe göre sıralanmış olarak listeler. [[Tuğra]]lar kaligrafik mühür ya da Osmanlı sultanları tarafından kullanılan imzalardır. Onlar tüm resmi belgelerde, sikkelerde ve daha önemlisi padişahın portresinin belirlenmesinde kullanılırdı. "Notlar" sütunu padişahların ebeveynlerini ve kaderlerini içerir. Padişah'ın saltanatının sonu doğal ölümle bitmediği zaman nedeni kalın gösterilir. İlk hükümdarlar için genellikle saltanatının sonu ve varisinin tahta çıkması arasında bir zaman vardır. Bunun nedeni tarihçi Quataert'e göre bu dönemde Osmanlı’da uygulanan en yaşlı olan değil en uygun olanın tahta geçmesidir: sultan öldüğünde, bir galip çıkana kadar tüm oğulları savaşmak zorundaydı. Bundan dolayı iç çatışma meydana gelmiş ve kardeş katili gerçekleşmiştir, sultanın ölüm tarihi bu nedenle her zaman varisin tahta geçmesiyle aynı tarihte değildir.<ref>[[#Qua05|Quataert 2005]], s. 91</ref> 1617'de Şehzade sistemi, en uygun olanın tahta geçmesi yerine yaşça en büyük olanın tahta geçtiği sistemle (ekberiyet) değişti. Bu sistemle tahta ailenin en büyük erkeği geçti. Bu da 17. yüzyıldan bu yana neden ölen sultanın yerine nadiren kendi oğlunun genellikle amca ya da kardeşinin geçtiğini açıklar.<ref>[[#Qua05|Quataert 2005]], s. 92</ref> En büyük olanın tahta geçtiği sistem (ekberiyet) 19. yüzyılda alınan başarısız sonuçlara rağmen saltanatın sonuna kadar sürdü.<ref>[[#Kar05|Karateke 2005]], s. 37–54</ref>