Progresif metalin kökleri 1960 ve 1970 yıllardaki progresif rock gruplarına kadar dayanır. Bu gruplara örnek olarak [[Pink Floyd]], [[Yes]], [[Emerson, Lake and Palmer]], [[Jethro Tull]], [[King CrimsonPentagram]], [[Genesis]], [[Camel (grup)|Camel]], [[Gentle Giant]], [[Focus]], [[Renaissance]], [[The Alan Parsons Project]], [[Queen]]'in ilk zamanları, [[Kansas]], [[Atomic Rooster]], [[Uriah Heep]] ve [[Rush]] verilebilir. Son olarak sıralanan gruplar müziklerine genellikle metal öğelerini de karıştırmışlardır. Buna karşın, progresif metal 1980'lerin ortasına kadar ayrı bir tür olarak gelişmemiştir. [[Opeth]], [[Fates Warning]], [[Queensrÿche]] ve [[Dream Theater]] gibi gruplar sayılan progresif rock gruplarından aldıkları ögeleri – özellikle şarkıların çalım teknikleri ve kompozisyonal yapıları gibi – [[Metallica]], [[Megadeth]] ve [[Iron Maiden]] gibi grupların ilk zamanlarında sergiledikleri [[heavy metal]] stillerini kullanarak birleştirmişlerdir.Ayrıca [[Death]] de müziğinde progresif ögeler kullanmıştır.
