Beyaz Terör: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0 |
k Yazım hatası düzeltildi: hükümet → hükûmet AWB ile |
||
1. satır:
'''Beyaz Terör''' ([[Rusça]]: ''Бе́лый терро́р''), [[Rusya]]’da 1917-1922 yılları arasında gerçekleşen [[Rus İç Savaşı]] sırasında Çarlık yanlısı [[Beyaz Ordu]]ların [[Kızıl Ordu|Kızıllara]] ve kendilerine destek vermeyen sivil halka yönelik şiddet ve katliam hareketlerine verilen isimdir.
Beyaz Terör ittifak halinde hareket edemeyen dağınık Anti-Bolşevik grupların hepsinin gerçekleştirdiği katliamları kapsamaktadır. Ancak Beyaz Terör’de sadece [[Rusya]]’daki [[Bolşevik]] karşıtı gruplar değil doğrudan olaya müdahale eden [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[İngiltere]] ve [[Fransa]] gibi emperyalist devletler de etkili olmuştur. Bu devletler [[Beyaz Ordu]]’ya maddi yardım yapmakla kalmamış [[Rusya]]’ya asker sevkiyatı yaparak [[Sovyetler Birliği|Sovyet]]
Beyaz Terör [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] tarihinde elit soylu sınıfının destekçilerinin sömürülen yoksul kitlelere yönelik şiddet hareketi olarak tarif edilmiştir. [[Kızıl Ordu]]’da savaşanlar daha çok büyük şehirlerdeki fabrikalarda çalışan işçiler olurken, Beyaz Ordu saflarındakiler ise Çar yanlısı generallerin kumandasında bulunan büyük toprak sahipleri ve burjuva kökenlilerdi. [[Rus Kazakları]] ikiye bölünmüştü ve her iki kesime de destek verenler vardı. Çarlık döneminde ayrıcalıklı bir konuma sahip Ortodoks Kilisesi ise Beyaz Ordu destekçisiydi.
29. satır:
==Beyaz Terörün başlaması==
Beyazlar bahar aylarındaki saldırılarından sonra ilk büyük terör eylemini Temmuz 1918’de [[Yaroslavl]]’da gerçekleştirdi. Bölgeyi ele geçiren Beyazlar yerel bir askeri mahkeme kurarak [[Sovyetler Birliği|Sovyet]]
Devrimde hapse atılan ama kaçmayı başaran Beyaz Terör’ün liderlerinden General [[Kornilov]] [[Rus Kazakları|Don Kazakları]]'nın yanına giderek anti-bolşevik bir ordu örgütledi ve bir genelge yayınlayarak “Tanrı ve Rus halkının verdiği kutsal görev ve sorumluluklarımız var. Düşman esir alınmayacak, belki acımasız olacak ama yakalanan her [[Bolşevik]] derhal infaz edilecektir” emri verdi.
92. satır:
“[[Omsk]] şehri hem soğuğun hem de dehşetin etkisiyle adeta donmuştu. Şiddetli kar yağışının altında ölü bedenler sokaklara yığılıyordu. En az 2500 yoldaş [[Aleksandr Kolçak|Kolçak]]’a bağlı birlikler tarafından işkenceyle öldürülmüştü. Açlıktan şehre inmiş hayvanlar insan bedenlerini yiyordu. Ölenlerin çoğu yerel [[Kızıl Ordu]] garnizonu ve işçi askerlerden oluşuyordu.” <ref>Раков Д. Ф. В застенках Колчака. Голос из Сибири. Париж, 1920, цит. по Голуб П. А. Большая ложь о красном и белом терроре в эпоху Великого Октября и гражданской войны http://marxism.itgo.com/mag14/Golub21.htm</ref>
11 Nisan 1919’da [[Baron]]ların yönetimindeki [[Omsk]] gazetesinde yayınlanan( No.188) ve [[Kolçak]]’a bağlı yerel
27 Mart 1919’da [[Aleksandr Kolçak]]’ın emrindeki [[İrkutsk]] - [[Yenisey]] bölgesi komutanlarından Korgeneral [[Sergey Nikolayevç Rozanov]] tarafından yayımlanan emirler Beyaz Terör’ün en önemli kanıtlarından biri kabul edilmektedir:
100. satır:
2.İsyancı köylerde caydırıcı amaçlı olarak yetişkin erkeklerden bazıları idam edilecek.
3.Arabalara, ekmek ve ziynet eşyalarına olağanüstü koşullar dolayısıyla yerel
1919 yılının bahar ve yaz aylarında Bolşevikler karşısında başarısız olan beyaz ordu komutanları arasında ciddi ayrılıklar yaşandı. 11 Mayıs 1919’da Novonikolayevsk güvenlik şefi Albay Kreyçevo köylerin yakılması, tren yolu hatlarının sabote edilmesi emrini verdi. Bu izinsiz emirler müttefik kuvvetlerde tepkiye yol açtı. General M.Janen ve General S.N.Rozanov hoşnutsuzluklarını ifade edince Amiral [[Aleksandr Kolçak|Kolçak]] emirleri iptal etmek zorunda kaldı.<ref>Заметка д.и.н. В. Г. Хандорина «Об „ужасах белого террора“, „демократизме“ чехов и двойной морали ген. Жанена»</ref>
124. satır:
[[Anton Denikin]], [[Bolşevik]]lere karşı mücadelede Gönüllü Ordu'nun savaş dışı cinayet, tecavüz, soygun gibi suçlarının sorumluluğunu kabul etmiyordu. Bölge valisinin ve denetiminde olan askeri mahkemelerin işlenen suçlara karşı tedbir alması ve cezai yaptırım uygulaması konusunda da en ufak bir girişimde bulunmuyor ve suçlar konusunda müsamaha gösteren bir tavır sergiliyordu.<ref name="reprzakbelprav">В. Ж. Цветков «Репрессивное законодательство белых правительств», «Вопросы истории», № 4, 2007</ref>
Don Bölgesi'nde bulunan anti-Sovyet yerel
==Beyaz Ordu'nun yenilgisi==
146. satır:
[[Sovyetler Birliği]]'nde Beyaz Terör kurbanları için pek çok anıt yapıldı. Bunların çoğu Beyazlar tarafından terör kurbanlarının gömüldüğü toplu mezarlara inşa edildi. [[Volgograd]]'da Dobrolyubov Parkı'nda Beyaz Terör kurbanlarının gömülü olduğu bir parka 1920 yılında bir anıt inşa edildi. Ancak 1965 yılında mimar D.Erşovoy bu bölgede kurbanlar için yeni bir anıt yaptı.
[[Voronej]]'de de Nikitinskaya Kütüphanesine yakın bir konumda bulunan bir parkta terör mağdurları için bir anıt inşa edildi. Anıt 1919'da katledilen [[Sovyetler Birliği|Sovyet]]
1961 yılında [[Viborg]]'da da [[Sankt-Peterburg|Leningrad]] Karayolu'nun 4. kilometresinde bir anıt açıldı. Anıt Beyazlara esir düşen ve makineli tüfekle infaz edilen 600 [[Kızıl Ordu]] askerinin anısına inşa edildi.<ref>[http://www.vyborgcity.ru/text/text_24.htm Скульптура Выборга]</ref>
| |||