Anayasal Demokrat Parti: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k imla, değiştirildi: hükümeti → hükûmeti (6) AWB ile
LuCKY (mesaj | katkılar)
k Yazım hatası düzeltildi: hükümet → hükûmet AWB ile
24. satır:
== Tarihçe ==
=== Radikal geçmişi (1905-1906) ===
Anayasal Demokrasi Partisi [[1905 Devrimi]]nin çalkantılı günlerinde 12-18 Ekim 1905 tarihinde [[Moskova]]’da kurulur. Bu süreçte Rus Çarı [[II. Nikola]] Ekim Manifestosunu imzalamak zorunda kalmış ve bazı özgürlüklerin önünü açmak zorunda kalmıştı. Kadetler bu dönemde kurulan Oktobristlerin hemen solunda yer almaktaydı. Oktobristlerin tersine anayasal monarşiden yana değillerdi. Ne istediklerini kendileri de bilmemekle beraber genel oy hakkı talebini yükselterek oluşturulacak olan bir Kurucu Meclis’in ülkedeki yönetim biçimini belirlemesini istemekteydiler. Kadetler reform yanlısı Başbakan [[Sergey Vitte]] tarafından hükümettehükûmette yer almaları için çağrı yapılan siyasi partilerden birisiydi. Ancak Ekim – Kasım 1905 dönemindeki müzakereler Kadetlerin radikal istekleri nedeniyle askıda kaldı.
 
Sosyalist ve devrimci partilerin boykot ettiği 1. Duma seçimlerine katılan Kadetler Şubat 1906 tarihinde %37 oy alarak sandalyelerin %30’unun sahibi oldular. Mecliste sol eğilimli [[Trudovik]]lerle koalisyon yaparak çoğunluğu oluşturdular. Yeni bir anayasa talepler Çarlık tarafından reddedilince radikal muhalif bir tavır benimseyerek Duma'nın işlevsiz olduğunu ilan ettiler. Bunun üzerine Çarlık hükûmeti Temmuz 1906’da Duma'yı kapatınca 120 Kadet ve 80 Trudovik ile Sosyal Demokrat vekil o dönemde Rus polis denetiminden uzak olan Finlandiya Düklüğünden yaptıkları Vyborg Manifestosu açıklamasıyla cevap verirler. Manifestoda Çarlığın Dumayı kapatmasına karşı pasif direniş, vergi vermeme ve askere gitmeme çağrısı yapılır. Çağrı toplumda yankı bulmayacak, imzacılarına siyaset yasağı gelecek ve ileriki Dumalarda görev almaları engellenecekti. 1906 yılının sonlarına doğru devrimci dalganın sönümlenmesiyle parti radikal söylemini bırakıp anayasal monarşiye desteğini açıkladı. Çarlık hükûmeti buna rağmen partiye artık güvenmeyecektir.
38. satır:
 
=== I. Dünya Savaşı ===
Parti içindeki görüş ayrılıkları [[I. Dünya Savaşı]]nın patlak vermesiyle beraber ikinci plana atılır. Kadetler savaşa koşulsuz destek verirken, savaş süresince Çarlık hükümetininhükûmetinin siyasetinin takipçisi olacaktır. Savaşın ilk dönemlerindeki milliyetçilik havası sönümlenirken Rus Çarlık Ordusunun cephedeki başarısızlıkları sonucunda Kadetler hükûmeti orduyu iyi idare edememekten ötürü eleştirirler. Duma’da milliyetçi bir muhalif blok oluşturan Kadetler için dönüm noktası 1916 yılı Ekim ayında Milyukov’un hükûmeti vatan hainliğiyle suçladığı konuşma olacaktır<ref>Cephedeki felaketi geriye çevirmeye çalışan saray yanlısı bir başka grup da Çariçe’ye yakınlığıyla bilinen ve imparatorluk ordularının komutasına bile müdahale etmeye başlayan Rasputin’i ortadan kaldırmaya karar verir. Prens Yusupov önderliğindeki grup [[Rasputin]]’i öldürmeyi başarsalar da kötü gidişe dur diyemeyeceklerdir.</ref>.
 
=== 1917 Şubat Devrimi ===
44. satır:
 
=== Geçici Hükümet iktidarının sonu ===
Kadetlerin Geçici Hükümetteki durumu Milyukov’un İtilaf Devletlerine verdiği savaşa devam etme sözünün kamuoyuna 26 Nisan 1917 günü yansımasıyla hükûmet krizi yaşanır. Yıllardır süren savaştan bıkan ve artık barış isteyen halk bu siyasete karşı çıkınca Milyukov istifa edecek ve Geçici Hükümette kabine krizi yaşanacaktır. Kriz SR’ların kabineye dahil edilmesiyle aşılsa da savaşa devam kararı Geçici Hükümetin Çarlık hükümetindenhükûmetinden pek de farklı olmadığını halka gösterecek ve Sovyet iktidarına destek büyüyerek artacaktır. Kadetler [[Aleksandr Kerenski]] hükümetlerindehükûmetlerinde yer alsa da artık önemli mevkilerde bulunamayacaklardır. Kadetler özellikle SR'lar için bir baş ağrısı haline gelmekte ve Geçici Hükümetin patron yanlısı yanının ifşası için Bolşevikler için iyi bir propaganda kozu olmaktaydı. [[Ekim Devrimi]] ile birlikte 25-26 Ekim 1917 akşamı iktidarı ele geçiren Bolşevikler önce Kadet ve diğer anti-Bolşevik partilerin gazetelerini kapatarak işe başlarlar.
 
=== Rus İç Savaşı ve tasfiye (1918-1940) ===