Donbas Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 14 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 7 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
41. satır:
Çatışmaların başlaması, [[Rusya]] ile [[Avrupa Birliği]] arasında meydana gelen [[Ukrayna]]'nın yönünü belirleme tartışmasına dayanmaktadır. Ukrayna'nın halk darbesi ile görevden uzaklaştırılan eski cumhurbaşkanı [[Viktor Yanukoviç]] Ukrayna'nın Rusya ile iyi ilişkiler kurması taraftarıydı. 21 Kasım 2013 tarihinde Ukrayna hükûmeti ''Ukrayna-Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması''nı imzalamayı reddedince halk ayaklanmaları meydana geldi. [[Yevromaydan]] olarak adlandırılan bu ayaklanmalar cumhurbaşkanının 22 Şubat'ta istifasına ve hükümetin düşmesine yol açtı.<ref>http://www.radikal.com.tr/dunya/yanukovic_rusyaya_kacti-1178020</ref>
 
Hükümetin düşmesinden sonra olaylar Kiev ve çevresinde yatışırken, bu sefer Rus etnik kökenli Ukraynalılar Rusya'ya yakınlığıyla bilinen Yanukoviç'in düşmesi sonrası Kiev'de kurulan yeni hükümete karşı ayaklandılar.<ref>http://t24.com.tr/yazarlar/hakan-aksay/ukrayna-yazilari-3-moskova-atakta-kiev-caresiz,9057</ref> Rusya, Kırım'ı ilhak etti.<ref>http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26054693.asp</ref> Böylece olaylar uluslararası bir boyuta sıçramış oldu. Kırım'ın Rusların eline geçmesinden sonra Odessa, Kharkiv, Donetsk, Lugansk gibi Rus etnik kökenlilerin yaşadıkları şehirlerde protestolar başladı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.forexkocu.com/analizler/analiz/53909340c34113b41549618f |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Kasım 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141206081400/https://www.forexkocu.com/analizler/analiz/53909340c34113b41549618f |arşivtarihi=6 Aralık 2014 |ölüurl=yes }}</ref> Protesto gösterileri Rusların çoğunlukta olduğu Ukrayna'nın Donbass bölgesinde çatışmalara yol açtı. İsyancılar süratle hükûmet binalarını ele geçirdi ve Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerini kurduklarını ilan ettiler.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.cybc.com.cy/tr/index.php/uluslararas-haberler/item/7567-d |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Kasım 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140811005910/http://www.cybc.com.cy/tr/index.php/uluslararas-haberler/item/7567-d |arşivtarihi=11 Ağustos 2014 |ölüurl=yes }}</ref> 26 Haziran'da ise Lugansk ve Donetsk Cumhuriyetleri birleşerek Halk Birliği Cumhuriyetini kurduklarını açıkladı.<ref>http://www.sabah.com.tr/Dunya/2014/06/26/donetsk-ve-lugansk-cumhuriyetleri-birlesti</ref> Ne var ki, bu de-facto devlet hiçbir uluslararası aktör tarafından tanınmamıştır.
 
== Çatışmalar ==
Nisan sonuna kadar Lugansk ve Donetsk Oblastlarının büyük bölümü isyancılar tarafından ele geçirilmiştir. Karakollar ve hükûmet merkezlerine isyancıların bayrakları ve Rusya bayrakları çekilmiş ve Ukrayna bayrakları indirilmiştir.<ref>http://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/138348.aspx</ref> Donetsk ve Lugansk gibi iki büyük şehir ve oblast başkentleri de isyancıların eline geçmiştir.
 
Kiev'de yeni kurulan hükûmet başlarda iç karışıklıklar yüzünden Ukrayna Ordusunu geri planda tutmuştur. Mayıs sonu ve Haziran başlarından itibaren ise Ukrayna Ordusu genel taarruza geçmiş ve sert çarpışmalar başlamıştır. Ordu, havadan ve karadan isyancıların yerleşim birimlerini de yoğun bombardımana tutmuş ve birçok sivil de hayatını kaybetmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.zaman.com.tr/dunya_ukraynada-siviller-havadan-vuruldu-4-olu_2231420.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=3 Ağustos 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140808041830/http://www.zaman.com.tr/dunya_ukraynada-siviller-havadan-vuruldu-4-olu_2231420.html |arşivtarihi=8 Ağustos 2014 |ölüurl=yes }}</ref> On binlerce insan Batı Ukrayna'ya veya Rusya, Macaristan, Bulgaristan gibi bölge ülkelerine sığınmışlardır.<ref>http://www.wsj.com.tr/article/SB10001424052702304359004580006892641338872.html?dsk=y&mg=reno64-wsj&url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052702304359004580006892641338872.html</ref>
 
Temmuz başından itibaren Ukrayna Ordusu isyancıların elindeki en önemli noktalar olarak değerlendirilen [[Kramatorsk]] ve Sloviansk'ı ele geçirmeyi başarmıştır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.zaman.com.tr/dunya_ukrayna-ordusu-slavyansk-ve-kramatorsk-sehirlerinde-kontrolu-sagladi_2229319.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=3 Ağustos 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140808041833/http://www.zaman.com.tr/dunya_ukrayna-ordusu-slavyansk-ve-kramatorsk-sehirlerinde-kontrolu-sagladi_2229319.html |arşivtarihi=8 Ağustos 2014 |ölüurl=yes }}</ref> Donetsk şehri çevreleme harekatı için uygun konuma gelmiştir. Ağustos başı itibarı ile Lugansk ile Donetsk'i birbirine bağlayan ana yol üzerinde çatışmalar şiddetlenmiştir. Ukrayna Ordusu böylece iki büyük şehir olan Donetsk ile Lugansk'ı birbirinden ayırmaya ve isyancıları ikiye ayırmaya çalışmaktadır.
 
17 Temmuz'da Malezya Havayollarına ait sivil uçak düşürülmüş ve iki taraf da birbirlerini suçlamışlardır.<ref>http://www.bugun.com.tr/son-dakika/ukraynada-dusen-yolcu-ucagi-ile--haberi/1193222</ref>
54. satır:
Rusya'nın desteğini arttırmasıyla Rus yanlısı milisler yeniden önemli kazanımlar elde ettiler. Savaş, Yazın sonuna doğru kilitlendi.
 
5 Eylül tarihinde Belarus'un başkenti Minsk'te Ukrayna ve [[Novorossiya Federal Devleti|Novorossiya]] arasında ateşkes antlaşması imzalanmıştır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.trtturk.com/haber/minsk-te-on-protokol-imzalandi-82928.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=26 Ocak 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140907065235/http://www.trtturk.com/haber/minsk-te-on-protokol-imzalandi-82928.html |arşivtarihi=7 Eylül 2014 |ölüurl=yes }}</ref> İki taraflar da derhal çatışmalara son verecek ve barış için görüşmelere başlayacaklardır. Ne var ki, ateşkes kısa süreli olmuştur.
 
Eylül ayın sonlarında 5 Eylül Ateşkesi bozuldu ve Ukrayna Ordusu ile Novorossiya milisleri arasında çatışmalar yeniden başlamıştır. Çatışmalar, Donetsk Havalimanı çevresinde ve Novoazovsk ile Mariupol arasında yoğunlaşmıştır. Novoazovsk yeniden Rus yanlısı milislerin eline geçmiştir.<ref>http://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/181339.aspx</ref> Kiev Hükümeti, Mariupol'ün düşmemesi için destek birlikler sevketmiştir.
78. satır:
 
== Dış müdahale ==
Batı medyası, sık sık Novorossiya milislerinin Rusya tarafından desteklendiğini iddia etmektedir.<ref>http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2015/01/150126_rusya_yaptirim_santaj</ref> Ayrıca Çeçen lider [[Ramazan Kadirov|Kadirov]]'un da Rusya'nın yanında savaşması için adam gönderdiği iddiaları gündeme gelmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://qha.com.ua/nemtsov-donetsk-te-putin-in-rizasiyla-kadirov-un-askerleri-savasiyor-132454tr.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=26 Ocak 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150220204453/http://qha.com.ua/nemtsov-donetsk-te-putin-in-rizasiyla-kadirov-un-askerleri-savasiyor-132454tr.html |arşivtarihi=20 Şubat 2015 |ölüurl=yes }}</ref> Bunun dışında da [[Beyaz Rusya]], [[Rusya]], [[Sırbistan]] gibi Slav-Ortodoks ülkelerden Donetsk'te gönüllü savaşmak için giden militanlar olduğu iddia edilmiştir.<ref>http://20committee.com/2014/07/03/meet-russias-new-international-brigades/</ref>
 
== Uluslararası tepkiler ==
84. satır:
* {{bayrakülke|Rusya}} – Rusya Dışişleri Bakanı [[Sergey Lavrov]], Ukrayna otoritelerini Ukrayna'nın bölgede karşı karşıya kaldığı her sorun için Rusya'yı sorumlu tutmasından dolayı eleştirdi. Ukrayna halkının bu sorunlardan dolayı Kiev'den açık bir cevap almasını gerektiğini belirtti.<ref>[http://edition.cnn.com/2014/04/07/world/europe/ukraine-crisis/ Russia trying to 'dismember' Ukraine through protests, Kiev says], [[CNN]] (7 April 2014)</ref>
* {{bayrakülke|ABD}} – Birleşik Devletler Dışişleri Bakanı [[John Kerry]] bölgedeki olayların spontane gelişmeler olmadığını ve Rusya'nın olayları tahrik ettiğini ifade etti.<ref>http://www.bbc.com/news/world-europe-26919928</ref>
* {{bayrakülke|Türkiye}} – Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı [[Recep Tayyip Erdoğan]], Türkiye olarak Rusya'nın Kırım'ı ilhakını kabullenmediklerini ifade etti. 23 Ekim Letonya ziyareti sırasında ''Kırım’da Rusya’nın oraya el koyma konusu, ‘orada bizim tarihi haklarımız’ gibi yaklaşımlarını kabullenmediğimizi kendilerine ifade ettik. Bunu Sayın Putin’e de söyledik. Orada Kırım nüfusunun yüzde 14′ü Kırım Tatarıdır. Bunlarla ilgili tüm düşüncelerimizi kendileriyle paylaştı.'' diye konuştu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://turkhaber.com.ua/erdogan-rusyanin-kirima-el-koymasini-kabullenmedik/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=17 Kasım 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141129144446/http://turkhaber.com.ua/erdogan-rusyanin-kirima-el-koymasini-kabullenmedik/ |arşivtarihi=29 Kasım 2014 |ölüurl=yes }}</ref>
* [[Dosya:Flag of Crimea.svg|25px]] [[Kırım Özerk Cumhuriyeti]] – Kırım eski Tatar Meclisi başkanı ve Ukrayna milletvekili [[Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu]], Rusya'nın ilhakını tanımadıklarını açıkladı.<ref>http://www.sabah.com.tr/dunya/2014/04/02/tatarlar-turkiyenin-tepkisinden-memnun</ref>
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Donbas_Savaşı" sayfasından alınmıştır