Şahin Giray: Revizyonlar arasındaki fark

 

==Hayatı==

Şahin Giray, [[1745]] yılında [[Edirne]]'de doğdu. Kırım Hanı [[II. Devlet Giray]]’ın torunudur. Çocukluğu Edirne’de geçti, babası Ahmed Giray'ı küçük yaşta kaybedince annesinin gözetiminde öğrenim gördü. Bir süre [[Selanik]]’te kaldı. Gençlik yıllarında [[Venedik]]’e giderek burada batı tarzında eğitim aldı, [[İtalyanca]] ve [[Yunanca]] öğrendi. Batı kültürüne aşina oldu. Amcası [[Kırım Giray]]’ın hanlığı döneminde Kırım’a çağrıldı. 1770’ten itibaren [[Ruslar]]’ın Kırım’a yönelik saldırılarıyla başlayan karışıklıklar sırasında Rusya taraftarı grup içinde yer aldı. Kırım hanzadeleri adeta birbirlerine düşman vaziyette olup Han olan kimse rakibi olan Han ailesinin ezilmesini istiyordu. Bu nedenle son Kırım hanları kardeş ve kardeş çocukları olduğu halde birbirlerinin gözlerini oyacak derecede diğerine rakiptiler. Rusların Kırım'ı ilk kez işgal ettikleri [[1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı|1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşında]] Tatarlar akıncılıktan başka bir işe yaramayıp top ve tüfek karşısında duramadıklarından bundan sonra Kırım'ın savunulması için Kırım Seraskeri unvanı altında bir miktar Osmanlı kuvvetiyle bir vezirin [[Kefe]]'de bulunmasına karar verilmişti. Bu amaçla Kırım yarım adasını ana karaya bağlayan ve Kırım'ın kapısı olarak bilinen [[Perekop, Ukrayna|Orkapı]] geçidi, siperler kazılıp Kuzeyden gelecek Rus kuvvetlerine karşı tahkim edilmişti. Kırım hanları herhangi bir Rus hücumunda Kırım yarım adasının içinde bulunmamak için son zamanlarda asıl merkezleri olan Bahçesaray'ı bırakıp Kırım dışında [[Boğdan]] tarafında [[Bender]] civarındaki Kavşan köyünü imar edip burayı merkez yapmışlardı.

 

 

Osmanlı-Rus savaşının sonunda 1774’te iki taraf arasında imzalanan [[Küçük Kaynarca Antlaşması]]'nın üçüncü maddesi ile Osmanlı Devleti, kendisine ait olan ve savaş enasında Rusların eline geçen [[Kerç Boğazı]]'nın her iki tarafındaki [[Yenikale]] ve Kerç kaleleri ile bir Osmanlı sancağı olan [[Kefe]]'nin Ruslar'a ait olduğunu Kırım Hanlığının ise bağımsız olduğunu kabul etmek zorunda kaldı. Küçük Kaynarca Antlaşması, Kırım Hanlığını bağımsız hale getirmişti ve artık kendi hanlarını kendileri seçeceklerdi. Fakat dini meselelerde Hilâfet makamına tabi olmaya devam edecekti. Ancak antlaşmanın imzalanmasından sonra Kırım uleması ve Kırım mirzaları ve ileri gelenlerinden bazıları heyet halinde İstanbul'a gelerek asırlardır süren beraberlikten sonra yine Osmanlı Devleri tarafından himayelerini ve hanların padişah tarafından tayinini, hutbe ve sikkelerin padişah adına olmasını ve Kırım Hanı II. Sahib Giray'a hanlık menşuru gönderilmesini rica ettiler. Ruslarla barış antlaşması daha yeni imzalanmış olduğundan Kırım'ın Osmanlı Devletine bağlanması mümkün değildi. Ancak antlaşmada yer alan Kırım Tatarlarının dini işlerde Hilafet makamına taabi olması maddesinden istifade edilerek hanların seçilmesinde onlara hanlık menşuru gönderileceği, hutbelerde halife olan Osmanlı padişahının adının zikredileceği ve sikkelerin halifenin ismiyle kesileceği Rus orduları başkumandanı Mareşal Romanzov'a bildirilmişti. Mareşal bu teklifleri kabul ettikten sonra Kırım'dan gelen heyet ile II. Sahib Giray'a hanlık beratı gönderilmişti. Kırım halkı, Osmanlı Devleti tarafından gönderilmiş olan teşrifatı iyi karşılamıştı ancak Kırım'ın bağımsızlığı işini kabul etmeyerek yine eskisi gibi Osmanlı Devletine bağlı kalmak isteğiyle harekete geçtiler. II. Sahib Giray'ı hanlıktan azlettirerek kendisini Han yaptırmak isteyen [[IV. Devlet Giray]], mirzaları kendi tarafına çekerek Kırım'ın yeniden Osmanlı Devletine bağlanması, Kerç, Yenikale ve Kılburun kalelerinin Ruslardan alınması arzusuyla 1775 yılının Nisan ayında hanlığı ele geçirdi. II. Sahib Giray tahtı bırakarak İstanbul'a kaçtı. IV. Devlet Giray, Kırım'da bulunan Rus kuvvetleriyle mücadele etti ve Ruslardan Kefe Limanını geri almayı başardı. Yeni Kırım Han'ı IV. Devlet Giray tarafından İstanbul'a gönderilen ikinci bir heyet yine eskisi gibi Osmanlı Devletine taabi olmak istediklerini bildirdi. İstanbul'dan IV. Devlet Giray'a hanlık menşuru ve berat gönderilmesine rağmen yeniden Osmanlı Devletine taabi olma isteği Küçük Kaynarca Antlaşmasına aykırı olduğundan kabul edilmedi.

 

===I. Hanlık dönemi===