Abugida: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
YBot (mesaj | katkılar)
k düz.
3. satır:
Bir dil bilimi terimi olarak ''Abugida'', ilk defa [[Peter T. Daniels]] tarafından kendisine ait 1990 [[yazı sistemleri]] tipolojisinde ortaya atılmıştır. [[Abece]] sözcüğünün, Latincenin ilk üç harfi olan ''a be ce'''den; [[alfabe]] sözcüğünün ise, Yunancanın ilk iki harfi olan ''alfa beta''<nowiki/>'dan gelmesine paralel olarak''''' '''''<nowiki/>'''Abugida'','' [[Ge'ez yazısı]] '''anlamına gelen Etiyopyaca bir sözcük olup adını, yine bu yazı sisteminin ilk dört harfi olan'' ä bu gi da''<nowiki/>'dan alır. Daniels'in bu sözcüğü kullanış şekli göz önüne alınırsa, bir abugida; sessiz ve sesli harflerin birleşerek oluşturduğu şekillerin birbiriyle hiçbir benzerlik göstermediği [[hece yazısı]]ndan, ve sessiz ve sesli harflerin bağımsız karakterlerle simgelendiği [[alfabe]]den farklıdır. ''Alfaheceleme'' terimi ise ilk defa 1997 yılında [[William Bright]] tarafından Güneydoğu Asya dillerini baz alarak "hem alfabe hem de hece yazısı sistemlerinin birleşmesi" fikrini yansıttığı için Hint yazılarını tanımlamak için ortaya atılmıştır.
 
Abigudalar uzun süre birer hece yazısı, veya hece yazısı ile alfabe arası bir oluşum olarak görülmüş olup birçok benzer isimle anılmıştır: ''neosyllabary (yeni heceleme)'' ([[Février]] 1959), ''pseudo-alphabet (yalancı alfabe)'' ([[Householder]] 1959), ''semisyllabary (yarı heceleme)'' ([[Diringer]] 1968, bu terimin [[farklı kullanımları]] da bulunmaktadır) ve ''syllabic alphabet (heceli alfabe)'' ([[Coulmas]] 1996, bu terim [[hece yazısı]]<nowiki/>nın eşanlamlısı olarak kullanılmaktadır.)
 
== Tanım ==
Temel olarak abigudadaki herhangi bir karakter bir sessiz harfi temsil eder. Harfler, çoğunlukla soldan sağa olmak üzere, birbirini takip ederek doğrusal bir hatta dizilir. Sesli harfler; ya [[diyakritik işaretler]]le (ki bu işaretler yazıdaki harflerin yönüyle aynı yönde olmak zorunda değildir) ya da karakterlerin şekillerinde değişikliğe gitmek suretiyle ufak modifikasyonlarla belirtilir.
 
Kendisinden önce bir sessiz harfin gelmediği durumlarda sesli harfler [[sedasız sessiz]]<nowiki/>le veya özel sesli harf formları ile gösterilebilir. Devamında bir sesli harfin bulunmadığı sessiz harfleri göstermek için ise aşağıdaki yöntemler mevcuttur:
* sesli harfin eksikliğini açıkça belirten bir modifikasyon ([[virama]]),
* sesli harfi gösteren işaretin yokluğu (ancak bu yöntem, sesli harfin yokluğu ile o karakterle doğal olarak okunan sesli harf arasında anlam belirsizliği yaratır),
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Abugida" sayfasından alınmıştır