Vikipedi

Bayan Çor Kağan: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
LostMyMind (mesaj | katkılar)
Devriyeler
106.781 değişiklik
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.760.341 değişiklik
k düz.
22. satır:
Bayan Çor Kağan, [[Göktürk Kağanlığı]]'na başkaldırıp [[744]]'te [[Göktürk Kağanlığı]]'nı yıkıp [[Uygur Kağanlığı]]'nı kuran babası [[Kutluk Bilge Kül Kağan]]'ın yerine tahta çıkmıştır.<ref>This is a Chinese transcription of the title. His real-life Uyghur name is unknown, while the official titles were ''El Tutmish'', ''Kutluk'', ''Bilge'', ''Kul Qaghan'', i.e., "state gained", "glorious", "wise", and "mighty ruler".</ref> [[Taryat Yazıtları]]'nda [[741]]'de 28 yaşında olduğunu belirten Bayan Çor; buna göre miladi [[713]] yılında doğmuş olmalıdır.<ref name="gomec">Gömeç, Saadettin, [http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/24/94.pdf Terhin Yazıtı'nın Tarihî Açıdan Değerlendirilmesi], bu makaleye 7 Haziran 2016 tarihinde erişilmiştir.</ref>
 
Bayan Çor Kağan, Türklerin güney birliği olarak bilinen On-Uygur ve kuzey birliği olarak bilinen [[Dokuz Oğuz]] ailelerini egemenliği altında tutan, [[Yaglakar uruğu]]<nowiki/>ndandır. Uygur adı da bu iki konfederatif yapının adaptasyonu biçiminde kurulmuştur. Uy- ya da uymak ve gur (insanlar) kelimeleri birleştirilerek, devlete "birleşik insanlar" veya "özgür insanlar" (Erkin Budun) anlamına gelen bir ad verilmiştir.<ref>Element " Ghur " can be found in the word " ''Ghurkhan'' "- the [[Kara-Khitan Khanate|karakhitai]] Khan, elected by [[Wiktionary|Council]] of tribes in accordance with consensus and in the word " ''Khur + Altai'' " ([[Kurultai]]) - political and military Council of all [[Altay Mountains|Altai]] tribes since around the 3rd century AD.</ref> Böylece Türk Kağanlığı döneminde, iç isyanlara neden olan bu aileler artık gönüllü bir uzlaşı ortamı oluşturmuştur.
 
Bayan Çor, [[Kutlug Bilge Kül Kağan]] tarafından yapımı başlatılan [[Orhun Vadisi]]'ndeki yeni başkent [[Ordu-Balık]] karargâhının tam anlamıyla gelişmiş bir şehir olmasını sağlamıştır. Türkler için kutsal olan [[Ötüken]]'in yanı başında kurulan bu kentin bayındırlık çalışmaları için Çinli ve [[Soğdca|Soğdak]] kökenli inşaat ustaları istihdam etmiştir. Kızıl tuğladan kentin dışına örülen kent duvarlarının dışı dikdörtgen şeklindeki hendeklerle çevrilmiştir. Gözetleme kulesi ve iki kapıdan oluşan, kağan ve diğer soyluların yaşadığı müstakil kent kalesi de duvarlarla güçlendirilmiştir.
32. satır:
Bayan Çor, Uygur Kağanlığı'nın hatırasının gelecek kuşaklara aktarılabilmesi amacıyla bir dizi bengü taş diktirmiştir. Bu bengü taşlar, [[Orhun alfabesi]] ile yazılmış ve kaplumbağa kaidelerinin üzerine oturtulmuştur. Bayan Çor bu yazıtlarda, yalnızca ülkenin mevcut durumundan bahsetmemiş, geçmişteki önemli Türk kumandanlarından ve Uygurların eski uluşları (derebeylik kenti) hakkında da bilgiler vermiştir. Birinci Uygur ülkesi, yaklaşık 200 yıl kadar yaşayan ve üç önemli kağan tarafından yönetilen bir kağanlıktır. Ancak, daha sonraki yıllarda Uygurlar yaklaşık 100 yıl boyunca farklı Türk boyları veya diğer etnik unsurlar tarafından yönetilmiştir. Bu durum Bayan Çor Yazıtı'nda şöyle ifade edilmiştir: "''Kalmisi Budun On-Uyghur, Tokuz-Oghuz uza yuz yıl olurup..."'' Yaglakar uruğunun bir isyanı neticesinde, ikinci Uygur devleti 605 dolaylarında yeniden kurulmuştur. Bu devlet ise özerk veya bağımsız 1028'e kadar 400 yıl boyunca yaşamıştır.
 
Bayan Çor, düşman boylara karşı [[Sayan Dağları|Sayan Dağı]]<nowiki/>na düzenlediği başarılı bir seferden sonra bu zafere adanan bir toy sırasında 759 yılının yazında ölmüştür.
 
==Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Bayan_Çor_Kağan" sayfasından alınmıştır