Parçacık fiziği: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k →‎top: çeşitli kelimelerin düzeltmeleri, değiştirildi: bir çok → birçok AWB ile
YBot (mesaj | katkılar)
k düz.
6. satır:
== Temel parçacıklar ==
[[Dosya:Standard Model of Elementary Particles-tr.svg|sağ|345px|thumb|[[Fizik|Fiziğin]] [[Standart Model|standart model]]inin parçacık içeriği.]]
[[Fermiyon|L]][[Lepton|'''epton''']]<nowiki/>lar ve '''[[kuark]]'''<nowiki/>lar görünen maddeyi oluşturan ve günümüz teknolojisine göre iç yapısında başka parçacıklar barındırmayan temel yapıtaşlarıdır. [[Fermiyon]]<nowiki/>ların, dönüş (spin) kuantum değerleri kesirlidir (½ gibi). Bu parçacıklar dönüş değerleri kesirsiz (0, 1 gibi) olan [[bozon]]<nowiki/>lar sayesinde birbirleri ile etkileşirler. İki çeşitleri vardır.
 
=== Leptonlar ===
40. satır:
 
== Hadronlar ==
Kuarklar ve/veya [[antikuark]]<nowiki/>lar gluon tarafından tutularak hadronları oluştururlar. Yeğin kuvvet gereğince kuarklar hadronlar içinde hapsolmuş olarak bulunurlar; hiçbir zaman serbest parçacık olarak gözlemlenemezler. 3 kuarktan (veya antikuarktan) oluşan kesir spinli hadronlara [[baryon]]<nowiki/>lar (bu kelime Yunanca ''ağır'' anlamındadır), bir kuark ve bir [[antikuark]]<nowiki/>tan oluşan spini tam sayı hadronlara ise [[mezon]]<nowiki/>lar (bu kelime "mezzo" kelimesinden gelir) denir.
 
== Atom çekirdeği ==
Atom çekirdeği, diğer adıyla nükleon, [[proton]] ve [[nötron]]<nowiki/>lardan meydana gelir. Elektron ve çekirdeğin içindeki nötron ile proton kararlı parçacıklardır. Kuarklar bir araya gelerek nükleonları oluştururlar. Nötron u,d,d kuarklarından, proton ise u,u,d kuarklarından meydana gelir. Elektrik yükleri hesaplandığında nötronun yüksüz (2/3 - 1/3 - 1/3 = 0) ve protonun +1 yüklü (2/3 + 2/3 - 1/3 = 1) olduğu görülür.
 
Bir atom çekirdeğini oluşturan nükleonlar aradaki mezon alışverişi ile kararlı parçacıklar ortaya çıkar. Bu olay esnasındaki kuvvet güçlü etkileşimdir ve çekirdeği parçalanmadan bir arada tutar. Bu olgu ilk kez [[Hideki Yukawa]] tarafından ortaya konulmuştur ve bu olayda en çok rol oynayan mezon [[pion|pi mezon]]<nowiki/>dur. Ortalıkta fazla görülmeyen bu parçacıkların ömrü çok kısadır. Yüklü pi mezon <math>10^{-8}</math> sn yaşar.
 
Bir atom çekirdeğini her zaman kararlı değildir. Kararsız atom çekirdeklerinde, ki radyoaktif maddelerin çekirdekleri böyledir, çekirdek parçalanması olur. Bunun nedeni [[zayıf etkileşim]] adlı kuvvettir.
60. satır:
Fermi istatistiklerine uyan parçacıklar aynı anda aynı kuantum sayılarına sahip olamazlar (elektron gibi).
 
Bose istatiklerine uyanlar ise aynı anda aynı konumda olabilirler. ([[foton]]<nowiki/>lar bu grupta oldukları için [[lazer]] ışını oluşabilir). Yukarıda bahsi geçen Temel Kuvvetlerin etkileşim parçacıkları Bozonlardır.
 
Tüm bahsedilen parçacıkların bir antiparçacığı da mevcuttur; bu parçacıkların tamamı [[antimadde]] olarak adlandırılır.