Sol Parti (Türkiye): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Ufak Düzenlemeler
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 21 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
6. satır:
| colorcode = #DC241F
| genel başkanı = [[Önder İşleyen]]
| kurucusu = [[Sadun Aren]]<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.birgun.net/haber/inatci-sosyalist-sadun-aren-39294 | başlık = İnatçı sosyalist: Sadun Aren | website = [[BirGün]] | erişimtarihi = 2 Mart 2020 | alıntı = "1991 yılında kurulan Sosyalist Birlik Partisi (SBP)’nin kurucu genel başkanı oldu. 1994 yılında kurulan Birleşik Sosyalist Parti (BSP)’nin de kurucu genel başkanı olan Sadun Aren, 1996 yılında kurulan Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP)’nin onursal genel başkanı oldu." | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200223044328/https://www.birgun.net/haber/inatci-sosyalist-sadun-aren-39294 | arşivtarihi = 23 OcakŞubat 2020 | ölüurl = no }}</ref>
| lider1_başlık = Başkanlar Kurulu
| lider1_isim = [[Önder İşleyen]]<br>[[Pelin Bektaş]]<br>[[Çiçek Çatalkaya]]<br>[[İlknur Başer]]
| slogan = ''Öfkeniz ÖDP'de Umut Olsun! (1996-2019)''<br>''Şimdi SOL Zamanı! (2019-Günümüz)''
| kuruluş = 8 Haziran 1994 {{küçük|(BSP olarak)}}<ref>{{Web kaynağı | başlık = Sol Parti Kuruluş Tarihi | url = https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1165 | yayıncı = T.C. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı | erişimtarihi = 2 Mart 2020 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200222195518/https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1165 | arşivtarihi = 22 OcakŞubat 2020 | ölüurl = no }}</ref><br>22 Ocak 1996 {{küçük|(ÖDP olarak)}}<br>22 Aralık 2019 {{küçük|(Sol Parti olarak)}}
| kapanış =
| bölünme = [[Sosyalist Demokrasi Partisi]]<br>[[Eşitlik ve Demokrasi Partisi]]<br>[[Emekçi Hareket Partisi]]
18. satır:
| merkez = [[Çankaya]], [[Ankara]]
| gazete = ''SOL Bülten''
| üyelik = 3.817 <ref>{{Web kaynağı | başlık = Sol Parti Üye Sayısı | url = https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1165 | yayıncı = T.C. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı | erişimtarihi = 2 Mart 2020 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200222195518/https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1165 | arşivtarihi = 22 OcakŞubat 2020 | ölüurl = no }}</ref>
| üyelik_yıl = 2020
| ideoloji = [[Liberter sosyalizm]]<br>[[Antimilitarizm|Anti-militarizm]]<br>[[Anti-milliyetçilik]]
38. satır:
}}
[[Dosya:Logo Özgürlük ve Dayanışma Partisi.svg|300px|küçükresim|Örgüt, Özgürlük ve Dayanışma Partisi adını taşırken kullanılan logo.]]
'''Sol Parti''', 1994 yılında kurulmuş olan BSP'nin<ref>{{Web kaynağı | başlık = Sol Parti Kuruluş Tarihi | url = https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1165 | yayıncı = T.C. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı | erişimtarihi = 2 Mart 2020 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200222195518/https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1165 | arşivtarihi = 22 OcakŞubat 2020 | ölüurl = no }}</ref> 1996'da Türkiye'deki değişik siyasi ve ideolojik geçmişlere sahip sol ve enternasyonalist demokrat gruplarla birleşip ismini değiştirerek oluşturduğu ÖDP'nin 22 Aralık 2019 tarihinde gerçekleşen 8. Olağanüstü Kurultayı'nda partinin isminin değiştirilmesine dair alınan tüzük değişikliği kararıyla kurulan yasal [[sosyalizm|sosyalist]]<ref>{{Web kaynağı | url = http://solparti.org/manifestomuz | başlık = Manifesto | website = Sol Parti | erişimtarihi = 16 Ocak 2019 | alıntı = "İnanıyoruz ki bu yenilenme ve birlikte mücadele çağrısı geniş bir yankı uyandıracak, insanın insanı ve doğayı sömürmediği, halkların özgürce yaşadığı, sömürünün son bulduğu sosyalist bir gelecek bu ülkenin ufkunda parlayacaktır. Bu soyut bir çağrı değildir, somut talepler etrafında ilmek ilmek örülecek yeni bir hayatı ve yeni bir toplumu kurma çağrısıdır." | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200115211539/http://solparti.org/manifestomuz | arşivtarihi = 15 Ocak 2020 | ölüurl = no }}</ref> siyasi partidir. 1994 yılında Birleşik Sosyalist Parti adıyla kurulan örgüt, 1996 yılında Özgürlük ve Dayanışma Partisine dönüşmüş, 22 Aralık 2019'da gerçekleştirilen olağanüstü kongrede mevcut adını almıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2019/12/22/odpde-yeni-isim-onerisi-sol-parti/ | başlık = ÖDP'nin yeni adı Sol Parti oldu | tarih = 22 Aralık 2019 | yayıncı = Gazete Duvar | erişimtarihi = 22 Aralık 2019 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200115211545/https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2019/12/22/odpde-yeni-isim-onerisi-sol-parti/ | arşivtarihi = 15 Ocak 2020 | ölüurl = no }}</ref>
 
== Amacı ==
48. satır:
 
== Tarihçe ==
8 Haziran 1994'te kurulan parti, farklı mücadele ve örgütlenme geleneklerine sahip olan grupları kitlesel bir sol parti sloganı altında bir araya getiren bir yapılanma olmaya çalıştı. Kurucu Genel Başkanı [[Sadun Aren]]'di. Geleceği Birlikte Kuralım girişiminin katılmasının ardından partinin ismi Özgürlük ve Dayanışma Partisi olarak değiştirildi<ref>{{Web kaynağı | başlık = Birleşik Sosyalist Parti (BSP) ve Geleceği Birlikte Kuralım Parti Girişimi birleşerek ÖDP’yi kurdular. | url = https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/siyasi_partiler.html | yayıncı = www.tbmm.gov.tr | erişimtarihi = 4 Nisan 2015 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20150401060340/http://www.tbmm.gov.tr:80/kutuphane/siyasi_partiler.html | arşivtarihi = 1 Nisan 2015 | ölüurl = no }}</ref> ve [[Ufuk Uras]] genel başkanlığa seçildi.[[Sadun Aren]] yeni partinin onursal genel başkanı oldu. Ufuk Uras, [[Sadun Aren]], eski [[Birleşik Sosyalist Parti|BSP]], [[Türkiye Komünist Partisi (1920)|TKP]], [[Türkiye İşçi Partisi|TİP]], [[Türkiye Sosyalist İşçi Partisi|TSİP]] üyeleri, [[THKP-C]] kökenli [[Ertuğrul Kürkçü]], Sungur Savran, [[Metin Çulhaoğlu]] gibi isimler ve çevreler parti içinde temel prensiplerde anlaşarak özerk bir şekilde siyaset yapmaya çalıştılar.
 
1997 yılında [[Susurluk Skandalı]]'nın teşhir ettiği karanlık ilişkileri protesto etmek için yapılan [[Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık Eylemi]]'nin öncülerinden biri oldu.
58. satır:
[[2007 Türkiye genel seçimleri]]nde [[Bin Umut Adayları]] ittifakı içinde yer aldı. Parti, seçimlerde 0,15 oy alsa da dönemin parti genel başkanı [[Ufuk Uras]] bu bağımsız adaylık sayesinde meclise girebilmiştir.
 
1 Şubat 2009 yılında yapılan parti olağanüstü Genel Kurulunda yeniden genel başkanlığa aday olan Ufuk Uras karşısında aday olan Hayri Kozanoğlu başkanlığa seçilmiş,<ref>{{Web kaynağı | başlık = ÖDP'nin yeni Genel Başkanı Kozanoğlu | url = http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/38724/ODP_nin_yeni_Genel_Baskani_Kozanoglu.html | tarih = 1 Şubat 2009 | yayıncı = [[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet]] | erişimtarihi = 20 Ocak 2020 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20161010131722/http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/38724/ODP_nin_yeni_Genel_Baskani_Kozanoglu.html | arşivtarihi = 10 Ekim 2016 | ölüurl = no }}</ref> bu gelişme üzerine Ufuk Uras partiden istifa etmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Ufuk Uras ÖDP'den istifa etti | url = https://www.ntv.com.tr/turkiye/ufuk-uras-odpden-istifa-etti,_BnzErLVb0yWPhybIylGgg | tarih = 17 Haziran 2009 | yayıncı = NTV | erişimtarihi = 17 Haziran 2009 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200123164719/https://www.ntv.com.tr/turkiye/ufuk-uras-odpden-istifa-etti,_BnzErLVb0yWPhybIylGgg | arşivtarihi = 23 Ocak 2020 | ölüurl = no }}</ref>
 
[[2009 Türkiye yerel seçimleri]]nde [[Hatay]]'ın [[Samandağ]] ilçesinde ve [[Kırıkkale]]'nin [[Hasandede, Kırıkkale|Hasandede]], [[Hatay]]'ın [[Aknehir, Defne|Aknehir]] ve [[Malatya]]’nın [[Ağılbaşı]] beldelerinde belediye başkanlıkları kazanmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ÖDP sadece 1 ilçe ve 3 belde aldı | url = http://www.milliyet.com.tr/siyaset/odp-sadece-1-ilce-ve-3-belde-aldi-1077559 | tarih = 31 Mart 2009 | yayıncı = [[Milliyet (gazete)|Milliyet]] | erişimtarihi = 31 Mart 2009 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200123164725/http://www.milliyet.com.tr/siyaset/odp-sadece-1-ilce-ve-3-belde-aldi-1077559 | arşivtarihi = 23 Ocak 2020 | ölüurl = no }}</ref>
 
[[2014 Türkiye yerel seçimleri]]nde [[Tunceli (il)|Tunceli]]'nin [[Mazgirt]] ilçesinin belediye başkanlığını almıştır.
 
[[2015 Türkiye genel seçimleri]]nde seçimlere parti olarak katılmayacağını ancak "Gezi Direnişinin taleplerine sahip çıkan oluşumlara destek vereceğini" açıklamıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ÖDP seçim kararını verdi | url = https://odatv.com/odp-secim-kararini-verdi-0604151200.html | tarih = 6 Nisan 2015 | yayıncı = [[OdaTV]] | erişimtarihi = 6 Nisan 2015 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200123164734/https://odatv.com/odp-secim-kararini-verdi-0604151200.html | arşivtarihi = 23 Ocak 2020 | ölüurl = no }}</ref>
 
[[2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu]]nda "Hayır" tarafında yer almıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = EMEKÇİLER 10 MADDEDE HAYIR DİYOR | url = http://portal.odp.org.tr/emekciler-10-maddede-hayir-diyor/ | tarih = 12 Nisan 2017 | yayıncı = ÖDP | erişimtarihi = 12 Nisan 2017 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20170422183806/http://portal.odp.org.tr:80/emekciler-10-maddede-hayir-diyor/ | arşivtarihi = 22 Nisan 2017 | ölüurl = no }}</ref>
 
[[2018 Türkiye genel seçimleri]]nde "Parlamento dışında muhalefete aday olduğunu" ve seçimlere katılmayacağını ilan etmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Sosyalistlerin 24 Haziran'da tavrı ne olacak? | url = https://t24.com.tr/haber/sosyalistlerin-24-haziranda-tavri-ne-olacak,653091 | tarih = 17 Haziran 2018 | yayıncı = [[T24]] | erişimtarihi = 17 Haziran 2018 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20180912002228/http://t24.com.tr:80/haber/sosyalistlerin-24-haziranda-tavri-ne-olacak,653091 | arşivtarihi = 12 Eylül 2018 | ölüurl = no }}</ref>
 
[[2019 Türkiye yerel seçimleri]]nde [[İstanbul (il)|İstanbul]]'un [[Beyoğlu]], [[Artvin]]'in [[Hopa]] ve [[Ordu (il)|Ordu]]'nun [[Çamaş]] ilçesinde [[CHP]] ile ittifak yapmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Birlikte Başardık! Örgütlenirsek Türkiye’yi Değiştirebiliriz! | url = http://portal.odp.org.tr/birlikte-basardik-orgutlenirsek-turkiyeyi-degistirebiliriz/ | tarih = 5 Nisan 2019 | yayıncı = ÖDP | erişimtarihi = 5 Nisan 2019 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20190623010906/http://portal.odp.org.tr:80/birlikte-basardik-orgutlenirsek-turkiyeyi-degistirebiliriz/ | arşivtarihi = 23 Haziran 2019 | ölüurl = no }}</ref> İttifak [[Hopa]]'da yapılan seçimi kazanmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Hopa’da CHP-sol ittifak kazandı | url = https://www.birgun.net/haber/hopa-da-chp-sol-ittifak-kazandi-251651 | tarih = 31 Mart 2019 | yayıncı = [[BirGün]] | erişimtarihi = 31 Mart 2019 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20200123164744/https://www.birgun.net/haber/hopa-da-chp-sol-ittifak-kazandi-251651 | arşivtarihi = 23 Ocak 2020 | ölüurl = no }}</ref>
 
Parti 22 Aralık 2019 tarihinde yapılan olağanüstü kongre ile tüzük, program ve örgütlenme yapısını değiştirerek Sol Parti ismini almıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ÖDP adını değiştirdi | url = http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1710136/odp-adini-degistirdi.html | tarih = 22 Aralık 2019 | yayıncı = [[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet]] | erişimtarihi = 22 Aralık 2019 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20191222165653/http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1710136/odp-adini-degistirdi.html | arşivtarihi = 22 Aralık 2019 | ölüurl = no }}</ref>
 
=== Parti içi akımlar ===
85. satır:
2009'daki 6. Kongreden sonra partiye [[Devrimci Yol]] geleneğini sahiplenme iddiasında olan ''Devrimci Dayanışma'' grubu hakim olmuştur. Bu grubun içerisinden [[Alper Taş]] Genel Başkanlığa seçilmiştir.
 
2012'deki 7. olağan konferans/kongresinde [[Alper Taş]]'ın "partide bir kadın sesine de ihtiyaç olduğu" şeklinde ifade ettiği, Sol Parti'de ilk defa uygulanan eş başkanlık sistemine geçilmiştir. Eş genel başkanlığa Alper Taş ve Bilge Seçkin Çetinkaya seçilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ALPER TAŞ: DEVRİMCİLER CUMHURİYETİ İLERİ BİR HAMLE OLARAK GÖRÜR | url = http://www.odatv.com/n.php?n=devrimciler-cumhuriyeti-ileri-bir-hamle-olarak-gorur-1106121200 | tarih = 11 Haziran 2002 | yayıncı = [[OdaTV]] | erişimtarihi = 11 Haziran 2002 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20160409193913/http://odatv.com/n.php?n=devrimciler-cumhuriyeti-ileri-bir-hamle-olarak-gorur-1106121200 | arşivtarihi = 9 Nisan 2016 | ölüurl = no }}</ref>
 
2016 Mart ayında gerçekleştirilen 8. Olağan Kongre sonucunda eş başkanlık yerine, 5 kişilik Sözcülük oluşturuldu. Sözcüler Alper Taş, Önder İşleyen, Pelin Bektaş, Çiçek Çatalkaya, İlknur Başer olarak tanıtıldı.
120. satır:
 
7. olağan konferans/kongresinde eş genel başkan seçilen Bilge Seçkin Çetinkaya, parti konferans ve kongre sürecini değerlendirirken Kürt sorununu "Türkiye'nin en temel meselelerinden biri Kürt sorunu. ÖDP kongre-konferansının da en temel temalarından biri Kürt sorunu oldu. AKP'nin bu konudaki temel politikasının, Kürt açılımının asıl amacının örgütlü Kürt hareketini tasfiye etmek ve yerine kendi iktidarını bölgede örgütlemek olduğu çok açık bir şekilde anlaşılmıştır. AKP’ye göre en iyi Kürt, örgütsüz olan, birey olan, vatandaş olan Kürt’tür. Dolayısıyla böylece AKP'nin kendi teşkilatlanması içerisine dahil edilebilir. Ama Kürtler mücadelelerinden biliyorlar ki örgütsüz Kürt, ölü Kürt’tür. Kürt siyasal hareketi de AKP'nin siyasal iradelerini dışarı iterek kendi çözümünü dayatma siyasetine siyasetle cevap vermiştir. Ancak AKP şu an KCK operasyonları ile, öğrenci, akademisyen, gazeteci tutuklamaları ile puşi davaları ve siyasetin önünü alarak Kürt siyasal hareketini tasfiye etmeye çalışmakta, sorunun çözümü için Kürtleri savaş ve AKP politikası arasına sıkıştırmayı amaçlamaktadır. Van depremi AKP politikalarının nasıl insafsız, aciz ve insansız politikalar olduğunu adeta gözümüze sokmuştur. ÖDP olarak, kongremizde de defalarca ifade edildiği gibi, var olduğumuz her alanda Kürt kardeşlerimizle eşit ve özgür bir birlik temelinde bir arada yaşamı savunmaya ve Kürt kardeşlerimizin siyasi hakları, dil, kimlik, kültür talepleri ve bunların anayasada güvence altına alınması taleplerinin arkasında durmaya devam edeceğiz." şeklinde değerlendirmiştir.
<ref>{{Web kaynağı | başlık = Bilge Seçkin Çetinkaya: Türkiye'yi Yeniden Kuracağız | url = https://www.muhalefet.org/haber-bilge-seckin-cetinkaya-turkiyeyi-yeniden-kuracagiz-22-2725.aspx | tarih = 16 Haziran 2012 | yayıncı = muhalefet.org | erişimtarihi = 16 Haziran 2012 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20170707125055/http://www.muhalefet.org:80/haber-bilge-seckin-cetinkaya-turkiyeyi-yeniden-kuracagiz-22-2725.aspx | arşivtarihi = 7 Temmuz 2017 | ölüurl = no }}</ref>
 
=== Bölgesel ve küresel siyaset ===
140. satır:
 
=== Diğer parti ve örgütlerle ilişkiler ===
[[Halkevleri (1963)|Halkevleri]], [[Türkiye Komünist Partisi (2001)|TKP]], [[EMEP]] ve Sol Parti sık sık ortak hareket eder. Bazı eylem ve panelleri birlikte organize ederler.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ÖDP, EMEP ve TKP’den eylem | url = http://haber.sol.org.tr/sol-partilerden/odp-emep-ve-tkp-den-eylem-haberi-18882 | tarih = 5 Ekim 2009 | yayıncı = [[soL (gazete)|soL]] | erişimtarihi = 5 Ekim 2009 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20120104185620/http://haber.sol.org.tr/sol-partilerden/odp-emep-ve-tkp-den-eylem-haberi-18882 | arşivtarihi = 4 Ocak 2012 | ölüurl = no }}</ref>
 
[[Barış ve Demokrasi Partisi|BDP]] ile genelde [[Kürt sorunu]] konusunda tartışmalar yapılmakta, kimi noktalarda anlaşmaya varılmaktadır. Genel Başkan Alper Taş, [[DTK]]'nın ortaya attığı Demokratik Özerklik anlayışı ile Sol Parti'nin yerel yönetim hedefinin aynı yere vurgu yaptığını söylemiştir. Parti, Demokratik Özerklik projesine genel olarak olumlu bakmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.birgun.net/politics_index.php?news_code=1287649530&year=2010&month=10&day=21 | başlık = ÖDP demokratik özerkliğe nasıl bakıyor? | erişimtarihi = 21 Ekim 2010 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20111217011934/http://www.birgun.net/politics_index.php?news_code=1287649530&year=2010&month=10&day=21 | arşivtarihi = 17 Aralık 2011 | ölüurl = no }}</ref> Sol Parti, [[Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku]]'nun devamı olan Çatı Partisi'nin programını yetersiz buluyor; Çatı Partisi'yle dayanışmayı bozmadan Birleşik Devrimci Merkez için çağrı yapıyor.
 
Parti, [[Sosyalist Demokrasi Partisi]] ve [[Toplumsal Özgürlük Platformu]] (TÖP) üyelerinin "Devrimci Karargâh Örgütü" ile bağlantılı olduğu iddiasıyla tutuklanmasına karşı çıktı. [[Adalet ve Kalkınma Partisi|AKP]]'nin muhalif kesimleri "terörist" olarak yaftalayıp sindirmeye çalıştığını belirtti.
171. satır:
Üretenlerin yönettiği, sınıfların egemenliğinin son bulduğu, ezen ve ezilenin olmadığı, toplumun üzerindeki askeri, polisiye ve bürokratik baskı ve denetimin ortadan kalktığı, ekonomik karar ve planlama süreçlerinin çalışan ve üreten çoğunluğun iradesine dayandığı bir dünyayı amaçlar.
Kadınların ekonomik, siyasal ve toplumsal düzeyde ve gündelik hayatta erkeklerle eşit olduğu; insanlar arasında dil, etnik köken ve inanç farklılıklarına dayanan ayrımcılığın son bulduğu; uluslararasındaki düşmanlıkların sona erdiği; ulusların kendi kaderlerini özgürce tayin edebildiği; insanın kendisiyle ve doğayla barıştığı ve barışın kuşattığı bir toplumu hedefler.
Bu hedef doğrultusunda kapitalizmin sınırlarını bugünden aşmaya yönelen bir eylem ve mücadele planına sahiptir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ÖDP İNSANIN EMEĞİN SÖMÜRÜLMESİNE KARŞIDIR! | url = http://www.08haber.com/haberGoster.php?hid=13009 | tarih = 8 Şubat 2016 | yayıncı = 08Haber | erişimtarihi = 2 Mart 2020 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20160712102915/http://www.08haber.com/haberGoster.php?hid=13009 | arşivtarihi = 12 Temmuz 2016 | ölüurl = no }}</ref>
 
== Liderler ==