Madde bağımlılığı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Bilgi ve kaynak eklendi |
||
1. satır:
'''Madde bağımlılığı''' nitelemesi, [[Psikiyatri]] ve Adli Psikiyatri terminolojisinde Uyutucu-Uyarıcı-Keyif Verici [[psikotrop madde]]<nowiki/>ler için kullanılan bir nitelemedir. Halk dilinde "'''[[Uyuşturucu|narkotik madde]]'''" olarak bilinirler. Psikotrop maddeler santral sinir sistemini doğrudan etkileyen kimyasallardır.<ref name=":0">Çöloğlu AS. Bağımlılık yapan toksik madde ölümlerinde otopsi bulguları: Kokain, amfetaminler, PPA, opium alkaloidleri (morfin ve eroin), Seminer Notları, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Cerrahpaşa, İstanbul, 1996</ref><ref name=":1">Çöloğlu, AS'''.''' Kimyasal Zararlara Bağlı Ölümler. Adli Tıp Ders Kitabı, s.183-229, Editörler: C.Çakalır, Z.Soysal, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları, Rektörlük No.: 4165, Fakülte No.: 224, İ.Ü. Basımevi ve Film Merkezi, İstanbul, 1999</ref><ref name=":2">Benjamin A, Chiidi N. Drug Abuse, Addiction and Dependence. Digital Book (Pharmacology and Therapeutics), IntechOpen, 02 July 2014</ref><ref name=":3">Preedy V (editor). Neuropathology of Drug Addictions and Substance Misuse. Academic Press, London-San Diego-Cambridge-Oxford, 2016</ref> 4 grupta toplanırlar;
# Uyarıcı maddeler ([[kokain]], [[amfetamin]]<nowiki/>ler, [[kafein]]),
{{hastalık-taslak}}▼
# Uyutucu/uyuşturucu maddeler ([[Eroin|opium alkaloidleri]], [[barbitürat]]<nowiki/>lar, [[benzodiazepin]]<nowiki/>ler),
# Halüsinojenler ([[esrar]], lysergic acid diethylamide-[[LSD]], phencyclidine-[[Fensiklidin|PCP]]),
# Uçucular ([[tiner]] ve benzerleri)
# Tütün ürünleri
# Alkol içeren ürünler
'''[[Madde bağımlılığı]]'''<nowiki/>'nın sinir sisteminin yanı sıra organizmanın tümü üzerinde ölüme yol açabilen olumsuz etkileri vardır (ayrıntılar için: bkz. [[Uyuşturucu]]) . Bağımlılık yapan maddelerin kullanımında çeşitli yöntemler uygulanır; sigara gibi dumanı solunur (esrar), tozları burna çekilir (kokain), damara injekte edilir (eroin) ya da tablet olarak kullanılır (amfetaminler). Kokain en iyi bilinen doğal uyarıcıdır. Orta ve Güney Amerika'da yetişen ''Erythoxylon coca'' ağacının yapraklarından elde edilir. Güçlü bağımlılık yapan bir alkaloiddir. Kokain kullanımında koka yapraklarının çiğnenmesi ve toz kokainin özel borularla burna çekilmesi gibi çeşitli yöntemler vardır. Amfetamin ve metamfetamin sentetik uyarıcılar arasında en sık kullanılan türevlerdir. Uzun yol kamyon, TIR ve otobüs sürücüleri ile konsantrasyon gerektiren sporlarda doping maddesi olarak kullanılırlar. Tütün ürünleri ve alkollü içecekler, madde bağımlılığının en sık görülen örnekleridir.
=== Toksik Madde Bağımlılığı Patolojisi<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /> ===
==== Kokain ====
* Deri (injeksiyon yeri): Kronik granülomatöz yangı
* Göz (''crack'' kullanımı): Kornea ülserleri ve infeksiyonlar
* Ağız ve Dişler (toz çekme): Damak perforasyonu, mine erozyonlu
* Burun (toz çekme): Nekrozlar, septum perforasyonu
* Dolaşım sistemi: Vazokonstriksiyon ve hipertansiyon, kardiyomyopatiler, kalp durmasına bağlı ansızın ölüm
* Gebelik: Abortuslar
==== Opium alkaloidleri (Morfin ve Eroin) ====
* Deri (injeksiyon yeri): Ekimoz, ülser, sikatris, lenfödem, abseler (sepsis kaynağı)
* Kalp: Aritmilere bağlı ansızın ölüm, triküspid kapak endokarditi (''Staphylococcus aureus''), kardiyomegali, infarkt
* Damarlar: Septik trombus/embolizm, anevrizma, sepsis
* Akciğerler: Yüksek dozda akut ödeme bağlı ansızın ölüm, metastatik abseler, emfizem, talk granülomları, Candida pnömonisi
* Beyin: Hipoksik ensefalit (hipokampus nekrozları), infarktlar, metastatik abseler
* Böbrek: Eroin nefropatisi, glomerülonefrit, hiperemi
* RES: Lenfadenomegali
* Virüs infeksiyonları: HBV, HCV, HIV
==== Amfetamin-Metamfetamin ve Ekstazi ====
* Beyin: Psikiyatrik bozukluklar, nöron yitirilmesi, kanama, iskemik lezyonlar
* Kalp: Koroner vazokonstriksiyonu (akut/kronik koroner yetmezliği), aritmiler, kardiyomyopatiler
* Akciğerler: Pulmoner hipertansiyon
==== Esrar (Cannabis) ====
* Akciğerler: Tütüne benzer etkiler (KOAH, Akciğer ca, hipoksi)
* Fertilite etkilenmesi: Erkeklerde steriliteye varabilen sonuç
==== Uçucular-Eriticiler (Tiner) ====
* Beyin: Nöron yitirilmesine bağlı nöropsikiyatrik bulgular
* Kemik iliği: İnhibisyon
* Akciğerler: Pnömoni, KOAH
==== Tütün ürünleri ====
* Kalp ve Damar sistemi: Ateroskleroz, ''angina pectoris'', myokard infarktı, aritmiler, Bürger hastalığı
* Solunum sistemi: Gırtlak (larinks) kanseri, KOAH, akciğer kanseri
* Mesane: Mesane kanseri
* Sindirim sistemi: Gastrit, mide kanseri
* Pankreas: Pankreas kanseri
==== Alkol ====
* Kalp ve Damar sistemi: Ateroskleroz, ''angina pectoris'', myokard infarktı, aritmiler, Bürger hastalığı
* Sindirim sistemi: Gastrit, reflü, karaciğer yağlanması, karaciğer sirozu, karaciğer kanseri
* Pankreas: Pankreatit, pankreas kanseri
▲<br />{{hastalık-taslak}}
== Kaynakça ==
<br />
[[Kategori:Madde bağımlılığı| ]]
[[Kategori:Kötü alışkanlıklar]]
[[Kategori:Tıp]]
[[Kategori:Patoloji]]
| |||