Vikipedi

Balâ: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
E4024 (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
22.101 değişiklik
→‎Eğitim öğretim: ilkokul filan?
Etiket: 2017 kaynak düzenleyici
Bozulus (mesaj | katkılar)
185 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
34. satır:
|ilçe =Balâ
}}
'''Balâ,''' [[Ankara]]'nın ilçesi.doğusunda İlinbulunan güneydoğusundabir olup,ilçe. [[Ankara şehir merkezine]]'ya 78&nbsp;km'lik mesafededirasfalt yol ile bağlıdır. Balâ, [[TürkiyeTürkler|Türk]] siyasisiyaset hayatında fazla bilinmeyen bir tarihindeyönüyle önemli bir yere sahiptir: [[Mustafa Kemal Atatürk]], '''Balâ''' milletvekilidir.''<ref>[http://arsiv.sabah.com.tr/2005/08/05/yaz27-50-110.html Yavuz Donat, Sabah Gazetesi, 05/08/2005]</ref><ref>https://bala.meb.gov.tr/www/mustafa-kemal-ataturk-balalilarin-milletvekilidir/icerik/448</ref>
 
== Tarihçe ==
[[1850]] yılına ait [[Osmanlı Arşivi|Osmanlı arşiv]] belgelerinden, [[Tarihçi]] [[Profesör|Prof]]. [[Dr]]. [[Yusuf Halaçoğlu|Tufan Gündüz]]<nowiki/> araştırmalarına ve Balâ Belediyesi'nin arşivlerinden alınan bilgilere göre; Balâ halkının kökeni [[Türkmenistan]] [[Daşoğuz (il)|Daşoğuz]] kökenli olup [[Erzurum]] ([[Pasinler]] [[Horasan]]) - [[Aydın]] ([[Söke]] [[Koçarlı]])'danden gelmektedir.<ref name="facebook.com">https://www.facebook.com/BalaBozulusTurkmenleri/</ref>
 
Balâ ilçe havalisinin ve [[21]] [[köy]] halkının tamamı [[Bozulus Türkmenleri]]'dir. [[Türkmenler|Türkmen]] [[oğuzlar]]<nowiki/>ın [[bayındır boyu]]<nowiki/>ndandırlar. Bozulus Türkmenlerinin en büyük aşiretlerinden biri olan Tabanlı aşiretine mensupturlar. Ana unsur olan Tabanlı aşireti, Balâ havalisinde kendileri ile aynı yerlerde bulunan Bayat-ı Cedid Beyliği Cemaati, Bayat-ı Atik Beyliği Cemaati, Bayat-ı Şeyhli Cemaati ve Aydın Beyliği Danişmentli Cemaatini bünyesinde toplamıştır. Daha önce [[Erzurum]] ([[Pasinler]]-[[Horasan]]) ve [[Aydın]] ([[Söke]]-[[Koçarlı]]) bölgesinde bulunmuşlardır. [[Erzurum]] ve [[Aydın]] ilinin yerli halkı iken göçüp gelmiş değillerdir.<ref name="facebook.com"/>
 
[[1500]]'lerde [[Türkmenistan]] [[Daşoğuz (il)|Daşoğuz]]'dan [[Türkiye]]'ye gelerek [[Erzurum]] ([[Pasinler]] [[Horasan]]) dağlarında [[yaylak]], [[Aydın]] ([[Söke]] [[Koçarlı]]) ovalarında [[kışlak]], konargöçer [[Yörükler|Yörük]] hayatı yaşamışlardır. [[1540]] Yılında Tabanlı aşireti [[4]] cemaatte toplam [[316]] hane ve [[33]] mücerred vergi nüfusuna sahipti. [[II. Selim|İkinci selim]] döneminde ise bu miktar [[595]] hane ve [[166]] mücerrede yükselmişti. Tabanlı aşiretinin kalabalık bir nüfusa sahip olmasına ve bu özelliğini uzun süre devam ettirmesine rağmen [[Akkoyunlu Devleti|Akkoyunlu devleti]]<nowiki/>nin siyasi faaliyetleri içinde adına tesadüf edilmemektedir.
 
BalâlılarınBalâ'lıların [[Erzurum]] ([[Pasinler]] [[Horasan]]) dağlarında [[yaylak]], [[Aydın]] ([[Söke]] [[Koçarlı]]) ovalarında [[kışlak]], konargöçer [[Yörükler|Yörük]] hayatı yaşayan ataları, [[1690]] yılında [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin çıkardığı "Türkmenler bir eyalet dışında başka bir eyalete geçip yaylak ya da kışlak tutamayacaktır." [[ferman]]ı üzerine bugünkü Balâlıların atalarını oluşturan insanlar adı geçen yörelerden kalkıp bugünkü Balâ ilçesi sınırlarına gelmişlerdir. Balâ'yı [[1690]]-[[1691|91]] yıllarında dönemin aşiret reisi "İmirzalıoğlu Şeyh Ali Mirza" kurmuştur. [[Bozulus Türkmenleri]]<nowiki/>nin [[Erzurum]] ([[Pasinler]] [[Horasan]]) - [[Aydın]] ([[Söke]] [[Koçarlı]]) bölgesinden ferman emriyle Orta Anadolu'ya gelip Balâ havalisine yerleştikten sonra Tabanlı aşiretine mensup bazı kişiler eşkıyalık faaliyetleri içinde bulunmuş ise de bu tür faaliyetlerden aşiretin kendisi de bizar olmuş, münferit hadiseler aşiretin ileri gelenleri tarafından önlenmiştir. Balâ ilçesi tarih boyunca "Kasaba-i Balâ, Bozulus Sancağı, Kaza-i Yörükan, Tabanlı Kazası" olarak adlandırılmıştır.
 
İlçeye Balâ ismi verilirken [[Bozulus Türkmenleri|Bozulus]] isminden esinlenerek verilmiştir.
 
Balâ havalisini yurt tutan [[Bozulus Türkmenleri|Bozulus türkmenleri]] tabanlı aşiretinin nüfusu [[1690]]'lı yılların sonunda birçok şehirden fazla idi. Bu nüfus 20.000'e dayanınca bunun üzerine [[Osmanlı İmparatorluğu|osmanlı devlet]]<nowiki/>i nüfusu azaltmak amacıyla [[1699]] yılında ikinci bir ferman emri vererek Balâ havalisindeki [[Bozulus Türkmenleri|Bozulus türkmenleri]]<nowiki/>ni tekrar [[Batı Anadolu|Batı anadolu]]'ya göndermek istedi. Ferman emri üzerine Balâ'daki [[Bozulus Türkmenleri|Bozulus türkmenleri]]<nowiki/>nin Aydın Beyliği Danişmentli Cemaati kolunu tekrar [[Aydın]] eyaletine bağlı [[Söke]]- [[Koçarlı]] havalisine gönderdi. Balâ'dan göç eden köyler [[Aşıkoğlu, Balâ|Aşıkoğlu]], [[Bahçekaradalak, Bala|Karadalak]], [[Çatalören, Bala|Çatalören]] ve [[Üçem, Bala|Üçem]] köyünün bir kısmı oldu. Göç eden bu köyler gittikleri [[Aydın]] eyaletinin [[Söke]] [[Koçarlı]] havalisinde yerleşik düzene geçmeyip [[1820]] yılında tekrar Balâ havalisine gelmişlerdir. [[Batı Anadolu (istatistiki bölge)|Batı anadolu']]<nowiki/>ya giden bu kabileden bazı aileler geri dönmeyip [[Aydın]] eyaletinin [[Söke]] ve [[Koçarlı]] havalisine, bir kısmı ise [[Afyonkarahisar|AfyonKarahisar]] eyaletine bağlı [[Emirdağ]], [[Bolvadin]] ve [[Sandıklı]] havalisine yerleşmişlerdir.
 
[[Bozulus Türkmenleri]]<nowiki/>nin Balâ'da yerleştikleri köyler (Balâ ilçe merkezinin Kartaltepe mevkii, İsmetpaşa mevkii başta olmak üzere): [[Üçem, Bala|Üçem]] [[Aşıkoğlu, Balâ|Aşıkoğlu]], [[Bahçekaradalak, Bala|Karadalak]], [[Sırapınar, Bala|Sırapınar]], [[Yeniyapanşeyhli, Bala|Yeniyapanşeyhli]], [[Tolköy, Bala|Tol]], [[Şehriban, Bala|Şehriban]], [[Keklicek, Bala|Büyükbayat]], [[Küçükbayat, Bala|Küçükbayat]], [[Karahamzalı, Bala|Karahamzalı]], [[Büyükboyalık, Bala|Büyükboyalık]], [[Küçükboyalık, Bala|Küçükboyalık]], [[Çatalören, Bala|Çatalören]], [[Çatalçeşme, Bala|Çatalçeşme]], [[Yaylalıözü, Bala|Yaylalıözü]], [[Yöreli, Bala|Yöreli]], [[Suyugüzel, Bala|Suyugüzel]], [[Gülbağı, Bala|Gülbağı]], [[Hanburun, Bala|Hanburun]], [[Sarıhüyük, Bala|Sarıhöyük]], [[Yeniyapançarşak, Bala|Yeniyapançarsak]] Köylerini kurarak yerleşik düzene geçmişlerdir. Ayrıca bu köyler arasında birbirleriyle sıkı bir şekilde [[akrabalık]] bağları bulunmaktadır.
59. satır:
Son olarak [[1877]]-[[1878]] [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]-[[Ruslar|Rus]] savaşında Osmanlı ordularının yenilmesi Kafkasların Rusların eline geçmesi nedeniyle Anadolu'ya göç etmek zorunda kalan bir grup "[[Çerkesler|Çerkez]]" ilçeye gelip yerleşmeye karar vermiştir.
 
İlçenin [[2016|2020]] Belediye tüzüğünde [[21]] [[Bozulus Türkmenleri|Bozulus Türkmeni]] köyü, [[2]] [[Türkmenler|Türkmen]] [[Abdal]] köyü, [[8]] [[Türkler|Türk]] köyü, [[1]] [[Tatarca|Kazan tatar türkü]] köyü, [[15]] [[Kürtler|Kürt]] köyü olmak üzere toplam [[47]] Köyü (mahallesi) bulunmaktadır.<ref name="bala.bel.tr">http://bala.bel.tr/</ref>
 
Balâ köyleri: Abazlı, Afşar, Ahmetçayırı, Büyükdavdanlı, Aşağıhacıbekir, Aşıkoğlu, Aydoğan, Karadalak, Bektaşlı, Belçarsak, Beynam, Büyükbıyık, Büyükboyalık, Büyükcamili, Çatalçeşme, Çatalören, Çiğdemli, Davdanlı, Derekışla, Eğribasan, Ergin, Gülbağı, Hanburun, Karahamzalı, Keklicek(Büyükbayat), Kesikköprü, Koçyayla, Köseli, KüçükBayat, Küçükbıyık, KüçükBoyalık, Küçükcamili, SarıHüyük, Sırapınar, Sofular, Suyugüzel, Şehriban, Tatarhüyük, Tepeköy, Tol, Üçem, Yaylalıözü, Yeniköy, Yeniyapanşeyhli, Yeniyapançarsak, Yöreli, Yukarıhacıbekir<ref name="bala.bel.tr"/>
71. satır:
Balâ ve [[Keskin]] civarı Atayurt'tan at sırtında Anayurt'a gelirken getirdiğimiz ve gözümüz gibi koruduğumuz kültür/müzik değerlerinin en yoğun yaşandığı ve yaşatıldığı yörelerden biri Balâ. Yöreye damgasını vuran iki önemli kültürel havzadan biri [[Keskin]] ve Balâ diğeri ise saz ve söz kültünün hayatın ayrılmaz parçası olduğu önemli bir [[Türkmenler|Türkmen]]/[[Abdal]] yerleşim yeri olan [[Koçyayla, Bala|Koçyayla]] ve [[Yeniköy, Bala|Yeniköy]] köyleri. [[Keskin]] ve Balâ en kadim ve geleneksel sazlarımız olan davul, zurna ve bağlamanın, daha ziyade gerçek Türk dansı olan halaylar eşliğinde icra edildiği; bu özelliği ile Osmanlı’dan günümüze değin saygınlığını koruyan bir ilçe. Bu kadim sanatı başarıyla sürdürenler ise, Balâ ve [[Keskin]]'e bağlı çevre köylere yerleşmiş ağırlıklı olarak [[Türkmenler|Türkmen]]/[[Abdal]] aşiretine mensup ustalar. Ünlü Müzik yazarı, folklor araştırmacısı Halil Bedii Yönetken yöreyi bir halay ve bozlak merkezi olarak niteler ve bu kültürün yegane taşıyıcısı Keskin'li ve Balâ'lı Abdalların tarihi misyonlarından ve onlardan derledikleri davul zurna ezgilerinden övgüyle söz eder. Yörede kullanılan temel çalgılar aynı zamanda en eski Türk sazları olan davul, zurna ve bağlamadır. Kemanın da daha sonra yöresel enstrümanlar arasına girerek ustalar elinde adeta millîleştiğini ve çok usta keman icracıları yetiştiğini biliyoruz. Halk müziği repertuarımız içerisinde klasik türkülere örnek teşkil eden "Kerpiç Kerpiç Üstüne, Allı Turnam, Bugün Ayın Işığı, Köprüden Geçti Gelin, Suda balık Yan Gider, Adem Olan Adem Sever, Hopbarlem" adlı halay türküleri yöreyle özdeşleşmiştir. Ankara'da Yedim Taze Meyvayı adlı uzun hava ise, yörenin en karakteristik uzun havalarından biridir.
 
== Yöresel yemeklerYemekler ==
Balâ tavasıTavası, topalakTopalak, [[Höşmerim|hoşmerim]]Hoşmerim, katmerliKatmerli çörekÇörek, göbeteGöbete,Yufka yufka ekmeğiEkmeği, bazlamaBazlama, kömbeKömbe, oğmaçOğmaç, mantıMantı, madımalakMadımalak, suböreğiSu Böreği, kavurgaKavurga, karaKara kabak, [[Kabak çiçeğiGülü dolması|kabak gülü dolması]]Dolması, besmetBesmet, [[hedik]]Hedik, erişteErişte, sızgıtSızgıt, [[İncir uyuşturması|incir uyutması]]Uyutması, pekmezPekmez peltesiPeltesi (helvası), etliEtli mercimekliMercimekli bulgurBulgur pilavıPilavı, ağuzAğuz, [[kuymak]]Kuymak yemekleridir.
 
== Şive ==
682. satır:
''[[Kesikköprü Erdemli, Bala|Kesikköprü]] <nowiki/>''mahallesinde yaz kampı bulunmaktadır''.''
 
== Eğitim öğretim ==
İlçe merkezindeMerkezinde biri genel, üçü meslek olmak üzere dört lise vardır.
 
== Kaynakça==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Balâ" sayfasından alınmıştır