Bataklık: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
madde genişletme+kaynak eklendi |
||
1. satır:
[[Dosya:Tyarlevskiy.jpg|thumb|sağ|200px]]
'''Bataklık''', [[Yer altı suyu|yer altı sularının]] çok yüksek olduğu, çoğu zaman yüzeye çıktığı, toprağı aşırı ıslak olduğu, su göllenmelerinin görüldüğü yerlerdir. Bataklıklar çevrelerine göre alçakta, çanak-çukur şeklinde yerlerdir. [[Donmuş toprak|Donmuş sahaların]] yüzeyinde yazın çözülmeye bağlı bataklık oluşabilir. Kurak alanlarda tuzlu bataklıklar oluşabilir<ref>{{kitap kaynağı |soyadı=İZBIRAK |ad=Reşat|yazarbağı=Reşat İzbırak |yıl=1992|yayıncı=Milli Eğitim Basımevi |yer=İstanbul|isbn=975-11-0665-6|başlık=Coğrafya Terimleri Sözlüğü|sayfa= 319}}</ref>.
'''Bataklık''' üstüne basıldığında ya da bir ağırlık geldiğinde içine batabilen, rutubetli ve çamurlaşmış [[toprak]] alanlara denir. ▼
== Özellikleri ==
▲
Bataklıklar; nehirler, taşkın düzlükleri, turbalıklar, tuzlalar, göller, deniz çayırı yatakları, mangrovlar, sığ gel-git alanları, mercanlar ve barajlar ile birlikte ''[[sulak alan]]'' tanımı içine girmektedir. Suya doygun toprakların bulunduğu bu alanlarda [[hidrofit]]ler (su bitkileri) bulunur.
Bataklık ve sazlıklar, yüzeysel akış, yer altı suları ve yağış ile beslenirler. Seller ve taşkınlar da bu alanların beslenmesinde önemlidir. Taşkınlar ile bataklıklara gelen kil, silt, kum gibi malzemeler bu alanların gözenekliliğini artırırken, geçirimliliğini düşürür. Hidrolojik olarak bataklıklar yarı geçirimli veya geçirimsiz ortam kabul edilir<ref name="ormansu">{{web kaynağı |başlık=Sulak Alanlar |url=http://www.turkiyesulakalanlari.com/wp-content/uploads/sulak-alanlar-kitab%C4%B1-bask%C4%B1-onay%C4%B1-i%C3%A7in.pdf |yayıncı=T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı |erişimtarihi=24 Şubat 2020}}</ref>.
== Etkileri ==
Sıtma hastalığının kaynağı olması ve tarım arazisi elde etme nedenleriyle [[Kurutulmuş arazi|bataklıklar kurutulmaya]] çalışılır. Ayrıca bataklıklar çevre halkı tarafından kötü koku yayması ve burada barınan yaban domuzu gibi hayvanların ekinlerine zarar vermesi gibi nedenlerle de istenmemektedir. Orduların geçiş yolunu zorlaştırması, bataklıkların kurutulmak istenmesinin eski bir nedenidir<ref>{{web kaynağı |soyadı1=HANİLÇE |ad1=Dr. Murat |başlık=OSMANLI DEVLETİ’NİN BATAKLIK KURUTMA UYGULAMALARINA BİR BAKIŞ:TOKAT KAZ GÖLÜ ÖRNEĞİ (1870-1892) |url=https://www.academia.edu/37492293/Osmanl%C4%B1_Devletinin_Batakl%C4%B1k_Kurutma_Uygulamalar%C4%B1na_Bir_Bak%C4%B1%C5%9F_Tokat_Kaz_G%C3%B6l%C3%BC_%C3%96rne%C4%9Fi_1870-1892_An_Overwiev_to_Swamp_Drying_Operations_of_The_Ottoman_Empire_The_Example_of_Tokat_Kaz_G%C3%B6l%C3%BC-The_Lake_Goose |yayıncı=Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi |erişimtarihi=24 Şubat 2020 |tarih=2018}}</ref>.
Yerkürenin tatlı sularının %11'i bataklık-sazlık alanlarda bulunur. Bataklıklar, sularını açık denizlere ulaştıramayan [[kapalı havza]]lı akarsuların sona erdiği yerlerinden biridir. Bataklık ve sazlıkların çevreleri yazın da kurumadıkları için küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar için otlanma alanıdır<ref name="ormansu"/>.
== Müdaheleler ==
Bataklıklar genellikle en yakın akarsuya doğru açılan kanallarla kurutulmaya çalışılır. Bazı bataklık alanlarına kurutulması için [[okaliptüs]] gibi yoğun su tüketen ağaçlar dikilmiştir. Fakat bataklık kuruduktan sonra halen su tüketen bu bitkiler kesilmeye çalışılmaktadır<ref>{{web kaynağı |başlık=Suları kurutan okaliptüslerin kesilmesine destek |url=https://www.cnnturk.com/haber/turkiye/sulari-kurutan-okaliptuslerin-kesilmesine-destek |yayıncı=cnnturk.com |erişimtarihi=24 Şubat 2019 |tarih=9 Aralık 2014}}</ref>. Bataklık sularından kirlilik ve kötü koku nedeniyle çoğunlukla yararlanılamaz. Bu durumlarda bataklık sularının sondaj delikleri açılarak yer altı sularına aktarılması teklif edilmektedir. Bu yöntem yer altı sularını da desteklemektedir<ref>{{web kaynağı |soyadı1=TOPKAYA |ad1=Dr. Mehmet |başlık=Türkiye'de Feyezan ve Bataklık Sularının faydalı hale getirilmesi hususunda bazı Jeolojik Görüşler |url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/888863 |yayıncı=dergipark.org.tr |erişimtarihi=24 Şubat 2020 |tarih=1950}}</ref>.
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
{{Kıyı coğrafyası}}
| |||