Cengiz Han: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:Alal al-Din Khwarazm-Shah crossing the rapid Indus river, escaping Chinggis Khan and his army.jpg|thumb|sağ|519x519px|[[Minyatür]]de, Cengiz Han'ın ordusundan kaçan Celâl el-[[Dîn]] [[Harezm]] Şâh Mengübertî'nin [[İndus Nehri]]'ni geçişi resmedilmiş.]]Gürgenç'in 1221’de Moğolların eline geçmesiyle Harezmşahlar Devleti resmen tarihe karışmış oldu.<ref>Muhammad bin Aḥmad Nasavi, ed. Ḥ. A. Hamdi, "Sırat al-solṭān Jalāl-al-Din Mengobirti", Kahire, 1953.,say. 120-22; Ateşoğlu, İbrahim (1965), ''Harezmșahlar Devleti Tarihi (485-617/1092-1229)'', Ankara , say.274-75, 283-84)</ref> Harezm’in zaptından sonra Cengiz Han oğlu Cuci’ye, Harezm ülkesinin bu bölümü de dahil olmak üzere ele geçirdiği Batı Sibirya’yı vererek onu bölgeye idareci olarak gönderdi. Aleaddin Muhammed'in ölüm haberini aldıktan sonra Amu Derya'yı geçerek Horasan'a girdi ve [[Belh]] şehrini fethetti. Küçük oğlu Tuluy'u ise Horasan'daki şehirleri ele geçirmesi içim yolladı. Horasan'da insanlık tarihinde eşine az rastlanır biçimde bir katliam gerçekleştirildi. [[Alâeddin Atâ Melik Cüveynî|Cüveynî]], seferden sonra geriye halkın onda birinin bile kalmadığını söyler<ref name="Cüveynî"/>. [[Nişabur]]’da Cengiz Han’ın en sevdiği damadı olan Toguçar bir Nişaburlunun attığı ok ile ölmüştü. Bu olayın Şubat 1221'de Tuluy'un şehri ele geçirdikten sonra yaşanan bir isyan sırasında mı yoksa kuşatma sırasında mı olduğu açıklığa kavuşmuş değil. İki ihtimalde de şehirdeki insanların ölüm fermanının imzalanmasının bu olay sonucu olduğu biliniyor. Cengiz Han’ın kızı, kocasının ölüm haberini aldığı için acılıydı ve Nişabur’daki her insanın öldürülmesini istedi. Tuluy orduyu yönetiyordu ve bu görevi yerine getirdi. Kadınlar, çocuklar, bebekler hatta köpekler ve kediler bile katledildi.<ref>TDV İslam Ansiklopedisi, Cengiz Han maddesi, müellif: Mustafa Kafalı</ref> Bazı şehir sakinlerinin yaralı olup ölmemesinden endişelenen Cengiz Han’ın kızı söylenenlere göre herkesin kafasının kesilmesini istedi, kesilen kafalarla piramitler oluşturuldu. On gün içinde piramitlerin hepsi tamamlanmıştı. Nişabur’da kaç kişinin öldüğü her zaman tartışma konusu olsa da çok sayıda insanın yaşamını yitirdiği bilinmekte. Bu katliam yaşanırken Cengiz Han’ın şehirde olmadığı tahmin ediliyor. Nişabur'un ardından direnen [[Merv]] de ele geçirildikten sonra korkunç bir yıkıma maruz kaldı. Kale yerle bir edilirken [[Büyük Selçuklu İmparatorluğu|Büyük Selçuklu]] hükümdarı [[Ahmed Sencer|Sultan Sencer]]'in anıt mezarı tahrip edildi. Horasan'ın en zengin ve gelişmiş şehirlerinden Merv harabe haline dönüştü. Cüveyni’nin aktardığına göre Merv'de bir milyon üç yüz binden fazla insan öldürüldü.<ref>Cüveyni, Tarih-i Cihan Güşa, Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 172</ref> Nişabur ve Merv'deki katliamlardan gözü korkan [[Herat]] ise teslim oldu. Böylece Tuluy üç ay gibi kısa bir sürede Horasan’ın Merv, Nişabur ve Herat şehirlerini ele geçirdi.