1980'ler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k İmla, değiştirildi: hükümet → hükûmet (3) AWB ile
k imla, değiştirildi: hükümeti → hükûmeti (6)
211. satır:
==== En İyiler ====
 
On yıl 70'lerin ortalarındaki film sektöründe yaşanan bomba patlamasının devamıyla başladı. 1977 yılındaki [[Star Wars Episode IV: A New Hope|Star Wars]]'un devamı olan [[The Empire Strikes Back]], 1980 Mayıs ayında yılın en büyük etkiyi yapan filmi olarak başladı. Bu film 80'lerin en iyi filmi olarak gösterildi ([[IMDb]]'de 80'lerin filmleri arasında en fazla oyu alan filmdir). Bu filmi üçlemenin sonuncusu olan [[Return of the Jedi]] (1983) izledi. Bu gelen, birçok benzer fantastik yapım arasından en fazla sevilen film olmuştur. [[Superman II]] 1980 sonunda Avrupa ve Avustralya'da gösterime girdi fakat ABD'de 1981'in Haziran ayına kadar gösterimi yapılmadı. İki yönetmen tarafından yönetilmesi film üzerinde uzunca sürecek tartışmalar yarattı ve bunun sonucunda 2006 yılında Superman II: The Richard Donner Cut gösterime girmiştir. 1978 yılındaki [[Superman]] çok yapmacık bulunmasına rağmen, ''Superman II'' olumlu tepkiler almıştır. ''The Empire Strikes Back''in başarısı üzerine filmin yapımcısı [[George Lucas]], 1981 yapımlı olan, ''The Empire Strikes Back''te yardımcı oyuncu olan [[Harrison Ford]]'un oynadığı Raiders of the Lost Ark filmini yapmak üzere [[Steven Spielberg]] ile bir araya gelmiştir. Hikâye, Amerikan hükümetihükûmeti tarafından kayıp gizemli bir sözleşme sandığını bulmak üzere görevlendirilen arkeolojist ve maceracı [[Indiana Jones]][[Dosya:Borsalino Indy.jpg|thumb|180px|[[Harrison Ford]]'un [[Indiana Jones]] filminde giydiği şapka]] (Ford) hakkındadır ve 1930 tarzı dizilerin yarattığı ilgiyi toplamayı başarmıştır. Film 1981 yılının en beğenilen filmi olmuştur ve devam filmleri de bu on yıl boyunca sürekli en sevilen ilk 10 film arasında bulunmuşlardır. 1982 yılında Spielberg masalsı bilimkurgu bombasını patlattı ve tüm rekorları altüst eden, bütün Star Wars filmlerinden %40 daha fazla kazanan ve ilk 50'deki filmlerin 46'sını gelir olarak ikiye veya üçe katlayan [[E.T. the Extra-Terrestrial]]'yi yaptı.
 
==== Bilimkurgu ====
273. satır:
 
=== Afrika ===
[[Zimbabve]], [[1980]] yılında [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]’nin resmi sömürgelerinden ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiştir. [[1983]] yılında ise kuzeyde Müslüman [[Sudan]] hükümetihükûmeti ve Güney Sudan’da ayrılıkçı Müslüman olmayan isyancılar arasında İkinci Sudan Sivil Savaşı patlak vermiş ve 22 yıl sürecek bir anlaşmazlık ortaya çıkmıştır. [[1984]]–[[1985]] yıllarında, [[Etiyopya]]’da baş gösteren açlık üzerine Etiyopyalılara yardım amacıyla uluslararası çabalar sarfedilmiştir. Bunların içinde Temmuz 1985'te düzenlenen ünlü [[Live Aid]] konseri de bulunmaktadır.
 
[[Nijerya]]’da [[1983]] ve [[1985]] yıllarında askeri darbe görülmüştür. 1986 yılında ise ABD, [[Libya]]’ya bir hava bombardımanı gerçekleştirmiştir. [[Cuito Cuanavale Muharebesi]], [[1987]]’den [[1988]]’e [[Angola İç Savaşı]] ve [[Güney Afrika]] Sınır Savaşlarının bir bölümü olarak yer almıştır. Angola, [[Küba]] ve [[Namibya]] askeri güçleri ile Güney Afrika’daki askeri güçler ve Angola'lı muhalif [[UNITA]] örgütü arasındaki savaş, II. Dünya Savaşı’ndan o güne kadarki Afrika’daki en büyük savaştı. Güney Afrika ve Angola, Namibya, [[Zambiya]] arasındaki Güney Afrika Sınır Savaşı, Namibya'nın bağımsızlığının tanınmasıyla 1989 yılında bitmiştir.
285. satır:
* [[İngiltere]] ve [[Arjantin]] arasında, [[Falkland Adaları]]’nın topraklarını ele geçirmek üzerine 2 Nisan 1982 – 14 Temmus 1982 tarihleri arasında Falkland Savaşı yaşandı.
* Kanada 17 Nisan 1982 tarihinde [[Kraliçe II. Elizabeth]]’in imzasıyla yeni bir anayasayla İngiltere’den resmi olarak bağımsızlığını kazandı. Bu olayla Kanada, İngiltere’den tam olarak siyasi bağımsızlığını almış oldu.
* ABD, komünizmin yayılmasını engellemek ve uyuşturucu ticaretini durdurmak amacıyla Merkez ve [[Güney Amerika]] ülkeleriyle anlaşarak önemli direkt ve dolaylı muhalif gruplarla mücadele içine girmiştir. ABD hükümetihükûmeti Kolombiya hükümetinin kanun dışı kokain endüstrisini yok etmek amacıyla bulunduğu girişimleri destekledi.
* ABD, sonradan çok tartışmalı olabilecek biçimde [[El Salvador]]’daki sağ yanlısı isyancılara destek verdi, çünkü Amerika'nın yetiştirdiği Salvadorlu milisler tarafından 1000 Salvador sivilinin öldürülmesiyle 11 Aralık 1981 tarihinde El Mozote katliamı yaşandı. ABD, Doğu Karayip Ülkeleri Birliği üyeleri ile beraber 1983 yılında [[Grenada]]’yı işgal etti.
* ABD’nin [[Nikaragua]]’nın içişlerine karışması sonucunda [[İran]]-Kontra vakası yaşandı ve bundan dolayı [[1986]] yılında Amerikan hükûmet görevlileri sorumlu tutularak suçlandılar. Başkan Manuel Noriega’yı devirmek üzere 1989 Aralık’ında [[Panama]]’ya ABD askeri harekatı başladı. [[Hindistan]] Havayollarının 182 numaralı uçağı 23 Haziran 1985 tarihinde Sih Kanadalı militanlar tarafından düşürüldü. Bu olay Kanada tarihindeki İçinde Kanadalıların bulunduğu en büyük toplu katliam olarak kayda geçti.
305. satır:
* Hindistan başbakanı [[İndira Gandhi]] [[31 Ekim]] [[1984]]'te suikaste kurban gitti.
* Sovyet [[Kızıl Ordu]] güçlerinin müdahalesiyle 1985 [[Sovyet-Afgan Savaşı]] başladı. Oldukça sorunlu ve çetrefilli bu savaş yeni Sovyet lideri [[Mikhail Gorbachev]]'in Sovyet ordusuna yeni şekil vermesi ve [[Afganistan]]'dan çekilme kararı ile son buldu.
* Birinci İntifada, 1987'de Gazze Şeridi'nde Batı Sınırında başladı. Filistinli araplar İsrail ordusuna karşı geniş çaplı protestolara başladı ve bu toprakların kendilerine ait olduğunu savundu. İntifada, çok geçmeden İsrail güçleri ve Filistinli eylemciler arasındaki tartışmalı topraklar üzerinde şiddetli çatışmalara dönüştü. Birinci İntifada, 1993'teki İsrail hükümetihükûmeti ve Filistin Özgürlük Organizasyonu arasındaki barış görüşmelerine kadar devam etti.
* Sovyet - Afgan Savaşı, [[15 Şubat]] [[1989]]'da Sovyet Kızıl Ordu'nun parça parça Afgan topraklarından ayrılmasıyla son buldu.
* [[Çin]]'de [[1989 Tiananmen Meydanı Olayları]] gerçekleşti. Tiananmen Meydanı, demokrasi ve politik reform savunucusu protestocuların mitingine sahne oldu. Protesto gösterileri hükûmet güçleri tarafından sert biçimde bastırıldı.
315. satır:
* [[İsveç]] başbakanı [[Olof Palme]] 1986'da bir suikast sonucu öldürüldü.<ref>Radikal Gazetesi/28.10.2001.Suikastin zanlısından itiraf.Erişim:31.12.2008 [http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=19226 Radikal-çevrimiçi / Dış Haberler / 'Palme sanı�ı cinayeti itraf etti'<!-- YBot tarafından 28.04.2010 tarihinde oluşturulmuştur. -->]</ref>
* [[Mihail Gorbaçov]] 1985'te Sovyetler Birliği'nin lideri oldu. İlk olarak baskın komünist rejime rağmen yapılan demokratik seçimleri müteakip, politik muhalefetin ifade özgürlüğünü arttırarak hükümetteki ana reformları başlattı. Gorbachev Soğuk Savaş'ın sonunu hazırladı, tansiyonu düşürmek için ABD ile görüşmelerin arttırılması konusunda ısrarcı oldu.
* Roma ve Viyana havaalanları 27 Aralık 1985'te İsrail El Al Havayolları'na karşı yapılan saldırılara sahne oldu. Saldırılar Libya hükümetihükûmeti destekli Abu Nidal militanları tarafından yapıldı.
* Avrupa Birliği, 1981'de Yunanistan ve 1986'da İspanya ve Portekiz ile bütünleşme kararı aldı.
[[Dosya:Mikhail Gorbachev 1987.jpg|thumb|180px|[[Sovyetler Birliği]] lideri [[Mihail Gorbaçov]]]]
323. satır:
 
=== Okyanusya ===
* [[Avustralya]], [[Birleşik Krallık]] parlamentosunun etkisindeki yapısından tamamen ayrıldı ve [[1986]]'da Avustralya hükümetihükûmeti yeni anayasal düzeni kurdu.
* [[Expo]] '88 Fuarı, Brisbane - Avustralya'da düzenlendi.
* [[Sitiveni Rabuka]] 1987'de [[Fiji]] adasındaki iki silahlı gücü uzlaştırdı ve aynı sene ülkenin cumhuriyetle yönetildiğini ilan etti.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/1980%27ler" sayfasından alınmıştır