İspanya'da demokrasiye geçiş süreci: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k İmla, değiştirildi: hükümet → hükûmet (3) AWB ile
k imla, değiştirildi: hükümeti → hükûmeti (4) AWB ile
7. satır:
 
== Monarşinin ilk hükümeti (Ocak-Temmuz 1976) ==
Juan Carlos’un ilk hükümetinin başında [[Carlos Arias Navarro]] olacaktır. Kral bu atamayı Franco zamanındaki yasalara göre Krallık Konseyince önerilen üç aday arasından seçerek yapmıştır. Navarro’nun seçilmesi büyük siyasi değişikliklerin olacağını müjdeleyen bir olay değildi. Buna rağmen hükümetin üç üyesi [[demokratikleşme]] süreci için umut vermekteydi; Dışişleri Bakanı olan José María de Areilza, Adalet Bakanı Antonio Garrigues y Díaz Cañabate ve İçişleri Bakanı olan Manuel Fraga Iribarne. Ancak siyasi dengenin sağlanmaı için hükümette Frankocular da bulunmaktaydı; Savunma Bakan yardımcısı General Fernando de Santiago, Meclis Başkanı olan Torcuato Fernández Miranda ve devlet bakanı olan Adolfo Suarez. Yeni hükümetihükûmeti birçok zorluk beklemekteyken iç huzursuzluk artmakta ve Franco döneminde hapsedilenler için af istekleri yükseliyordu. Aynı zamanda Bask ülkesinde gerginlik tırmanmaktaydı. [[ETA]] saldırılarını artırmıştı ve halk tarafından desteklenmekteydi. Mart 1976’da Vitoria bölgesinde başlayan genel grev günlerce sürecek ve etkili olacaktır. Sokak gösterileri artıp polisin şiddetli şekilde kuvvet kullanması üzerine yeni hükûmet ve özellikle içişleri bakanı yıpranmıştı. Siyasal muhalefet ise Franco zamanındaki politik yapının hızla tasfiye edilmesini savunmaktaydı. Tüm muhalefet örgütleri [[Mart]] [[1976]]’da ortak bir bildirge kaleme alarak Demokratik Koordinasyonu oluşturdular. İlk yapılan açıklamada eski Franco tarzı hiçbir yapının kabul edilmeyeceği belirtildi. Navarro bazı küçük değişikliklerle yetinebileceğini sansa da değişimin önü alınamayacaktı. Kral ise yaptığı açıklamada ülkede tüm kurumlarıyla demokrasinin yerleşmesini istediğini belirtecektir. Ancak Temmuz ayında Navarro yapılması gereken reformları önlemeye kalkınca kral tarafından görevden alınacaktır.
== Birinci Adolfo Suarez hükümeti (Temmuz 1976-Haziran 1977) ==
Konsey tarafından kendisine önerilen yeni üç isim arasından kral bu sefer [[Adolfo Suárez]]’i seçecektir. Yapılması gereken ise öncelikli olarak Frankoculardan oluşan Meclisi Franco’nun kurduğu sistemi tasfiye etmeye ikna etmekti. Bu sayede yasal süreç içerisinde durum çözülecek ve askerlerin eline müdahale için bahane verilmeyecekti. Adolfo Suárez hemen bunun uygulanabilmesi için açık bir program ortaya koyar:
15. satır:
 
=== Siyasi reform yasası ===
Siyasi Reform yasasının taslağı Meclis Başkan vekillerinden Torcuato Fernández-Miranda tarafından hazırlanmış ve hükümete teslim edilmiştir. Program Suarez hükümetihükûmeti tarafından Eylül 1976 tarihinde onaylanacaktır. Parlamenter demokrasinin yerleşmes için sadece bu önlemler yetmeyecek Frankocu Meclisin de tasfiye edilmesi gerekecektir. Yeni programı Kasım ayı boyunca tartışan Meclis 425 lehte, 59 aleyhte ve 13 boş oy sonucu kabul edecektir. Hemen izleyen günlerde Suarez hükümetihükûmeti halk oyuna başvurulmasına dair girişimleri yapıp 15 Aralık 1976 günü referandumu gerçekleştirecek ve sonuçta kayıtlı seçmenin %77.72’sinin katıldığı oylamada yeni program %94 ile onaylanacaktır. Bu aşamadan sonra seçimleri içeren ikinci aşamaya geçilebilecek durum ülkede mevcuttur. Suarez bu durumda geçiş sürecine dahil olmayan ve Franco karşıtı muhalefetle başa çıkmak durumundaydı.
 
=== Suarez hükümetinin muhalefetle ilişkileri ===
38. satır:
== UCD hükümetleri ==
[[Dosya:El Pais 23-02-1981.jpg|sağ|thumb|200px|Darbenin yaşandığı 23 Şubat 1981 tarihli El Pais gazetesi. Gazetenin manşetindeki ''El Pais Anayasayı destekliyor'' sloganı darbeye karşı önemli bir direniş olmuştur]]
Hem Haziran 1977 hem de Mart 1979 seçimlerinde UCD birinci parti olacak ama meclis çoğunluğunu sağlayamayacaktı. UCD, diğer partilerle koalisyon kurmak zorunda kaldı. 1979 yılı boyunca parti hem iç birliğini sağlamak hem de koalisyon ortaklarının isteklerini yerine getirmek için çablayacaktır. 1980’e gelindiğinde Suarez hükümetihükûmeti demokrasiye geçiş için öngördüğü programın çoğunu tamamlamış durumdadır. Bundan sonrası için ise önünde bir yol haritası bulunmamaktaydı. Birçok UCD üyesi genel muhafazakar görüşlere sahipti ve daha fazla değişim istememekteydi. Örneğin, boşanmanın yasallaşmasıyla ilgili kanun tasarısı toplum tarafından kabul görmesine rağmen UCD içinde büyük gürültü koparmıştır. Parti içindeki ve koalisyon ortakları arasındaki tartışmalar hem koalisyonun hem de Suarez liderliğinin sonunu getirecektir. Gerilim ise 1982 yılında ortaya çıktı; Suarez hükûmet başkanlığından istifa edip onun yerine UCD’den Leopoldo Calvo Sotelo gelince sosyal-demokratlar koalisyondan ayrılacaktır. Demokratik hayatın normale dönüşü ETA’nın fraksiyonlarından ETA (politik-askeri) kanadının silahlarını bırakmasına neden olsa da ETA(askeri) silah bırakmayı reddedecektir. GRAPO da silah bırakmamıştır. Orduda özellikle bu dönemdeki rahatsızlıklar ise bir askeri darbe denemesine evrilecektir. 23-F olarak adlandırılan ve Yarbay [[Antonio Tejero]] önderliğindeki askerlerin Meclisi 23 Şubat 1981 günü basmasıyla başlayan darbe girişimi bastırılsa da orduda hala darbe eğiliminde olanların varlığını kanıtlayacaktır.<ref>[http://www.elpais.com/articulo/reportajes/jornada/particular/elpepusocdmg/20110220elpdmgrep_3/Tes Olay günü yaşananlara dair El Pais yazı işleri müdürünün anlatımı] 23 Şubat 2011 tarihli [[El Pais]] haberi {{Es}} 23 Şubat 2011 tarihinde erişilmiştir</ref>
 
== PSOE hükümeti ==