Özgür İrlanda Devleti: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k imla, değiştirildi: hükümet → hükûmet (3) AWB ile
k imla, değiştirildi: Hükümeti → Hükûmeti , hükümeti → hükûmeti (5) AWB ile
104. satır:
|dipnotlar =
}}
'''Özgür İrlanda Devleti''' ({{Dil|ga|Saorstát Éireann|dil_adı=e}} {{IPA|ga|sˠiːɾˠsˠˈt̪ˠaːt̪ˠ eːɾʲən̪ˠ|}}; 6 Aralık 1922 – 29 Aralık 1937), 6 Aralık 1921 tarihinde [[Birleşik Krallık|Britanya]] hükümetihükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı [[İngiliz-İrlanda Antlaşması]] sonucunda kurulan bir [[dominyon]]dur.
 
Bu antlaşma üç yıllık [[İrlanda Bağımsızlık Savaşı]]'nı sona erdirmiştir. Savaş [[İrlanda]], [[İrlanda Cumhuriyet Ordusu]] (''Irish Republican Army'' ya da IRA) ve İngiliz Krallık güçleri arasında gerçekleşmiştir.
 
Bağımsız Devlet [[İngiliz Milletler Topluluğu]]'nun bir [[dominyon]]u olarak kurulmuştur. İrlanda'nın 32 idari bölgesinden 26'sını içerir. Kuzey İrlanda – diğer 6 idari bölgeyi bulundurur – Antlaşma sonucu kendisine tanınan dışarda kalabilme hakkını (''opt-out'') kullanarak bu devletten ayrılmıştır. Bağımsız Devlet hükümetihükûmeti [[Genel Vali]], kralın temsilcisi ve serbeKurulu'ndan oluşur. Yürütme Kurulu Antlaşma şartları gereği devrimci Dáil hükümetihükûmeti ve geçici hükümetin yerini almıştır. Bu iki hükümetihükûmeti de Ağustos 1922'den beri yöneten [[W. T. Cosgrave]], Yürütme Kurulu'nun ilk başkanı olmuştur. Yasama organı ''Dáil Éireann'' (Alt meclis) ve aynı zamanda senato olarak da bilinen Seanad Éireann'den meydana gelir. Dáil üyeleri sadakat yemini vermek zorundaydılar ve bu krala bağlılığın yemini anlamına geliyordu. Yemin Antlaşmaya muhalif olan kesimler tarafından tartışmalı bir konumdaydı çünkü çoğu yemin etmeyi reddetti ve dolayısı ile onlara verilen konum da reddedildi. Öte yandan Antlaşma yanlıları [[Cumann na nGaedheal]] (İrlandalılar Cemiyeti) adlı grubu 1923'te kurdu ve Dáil'de 1922-1927 yılları arası etkili birçoğunluğa sahipti. Bu tarihten sonra 1932 yılına kadar azınlık hükümetihükûmeti şeklinde devam etti.
 
Bağımsız Devlet'in ilk aylarında, [[İrlanda İç Savaşı]] yeni kurulmuş Milli Ordu ve antlaşma karşıtı IRA (devleti tanımayı reddetti) arasında patlak verdi. İç Savaş Milli Ordu'nun zaferi ile sonuçlanırken, Antlaşma karşıtı taraf Mayıs 1923'te silahları bırakmayı kabul etti. Antlaşma karşıtı [[Sinn Féin]] partisi Dáil'de yer almayı kabul etmeyince, oldukça küçük bir parti olan İşçi Partisi'ni tek muhalif parti durumuna sokmuştur. 1926'da Sinn Féin başkanı [[Éamon de Valera]] politikayı geri çevirmekte başarısız olunca partiden istifa edip [[Fianna Fáil]] partisini kurdu. Fianna Fáil Dáil'e 1927 genel seçimleri sonrası girdi ve 1932 genel seçimlerinde hükümete ortak olarak aynı zamanda en büyük parti haline gelmiştir.
133. satır:
Gerçek bir açıdan bakıldığında, Kuzey İrlanda'nın Bağımsız Cumhuriyet'ten vazgeçeceğine hep kesin gözüyle bakılıyordu. Kuzey İrlanda'nın ilk başbakanı [[Sir James Craig]] Ekim 1922'de yaptığı Parlamento konuşmasında şunları söylemiştir: "6 Aralık geçtiğinde artık Bağımsız Cumhuriyet'tan ayrılıp ayrılmayacağımızı belirlememiz gereken aylar başlayacaktır". Yine Craig'e göre bu seçim 6 Aralık 1922'den sonra bir an önce yapılmalıdır.<ref>Northern Ireland Parliamentary Debates, 27 October 1922</ref> Ertesi gün 7 Aralık 1922'de Parlamento Bağımsız Cumhuriyet'ten ayrılma yönündeki isteğini Kral'a bildirdi.<ref>[http://stormontpapers.ahds.ac.uk/pageview.html#bak-2--149 Northern Ireland Parliamentary Report, 7 December 1922]</ref> Parlamentoda bu konudaki tartışma kısa sürdü.
 
Kuzey İrlanda Parlamentosu bu konuda herhangi bir karara varmadığı takdirde, Kuzey İrlanda Antlaşmasının 14.maddesine göre parlamento ve hükûmet görünürde var olmaya devam edecek, ancak  [[Oireachtas]] (İrlanda yasaması)'ın İrlanda HükümetiHükûmeti Yasası'na göre Kuzey İrlanda'yı ilgilendirmeyen konularda Kuzey İrlanda'da gücü etkin olacaktır. Ancak bu kural hiçbir zaman gerçekleşmedi.
 
== Hükümet ve Anayasal Birimler ==