Gümrü Antlaşması: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k →‎Tarihçe: imla, değiştirildi: hükümet → hükûmet AWB ile
k imla, değiştirildi: Hükümeti → Hükûmeti (3) AWB ile
27. satır:
30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan [[Mondros Mütarekesi]]'nden sonra [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]], [[Brest Litovsk Antlaşması]] hükümlerine rağmen [[Kafkasya Cephesi]]'ndeki birliklerini geri çekmek zorunda kalmıştı. Yeni kurulan [[Bolşevik]] rejiminden yardım alan Ermeniler 1919'da [[Doğu Anadolu Bölgesi|Doğu Anadolu]]'da bazı bölgeleri işgal etmişti.
 
[[Sovyet Rusya]]'nın genel siyasetini dikkate alan [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]], Hariciye Vekili [[Bekir Sami Kunduh|Bekir Sami Bey]] başkanlığında [[Moskova]]'ya bir heyet göndermişti. Bu heyet, Sovyet Rusya ile TBMM HükümetiHükûmeti arasında yapılacak antlaşmaya esas olacak ve Brest Litovsk Antlaşması'na dayanan bazı hususları tespit etmiş ve böylece 20 Ağustos 1920 tarihinde iki hükûmet arasında olumlu görüşmeler başlamıştı.
 
== Antlaşma ==
Sovyet Rusya Dışişleri Komiseri [[Georgiy Çiçerin]]'in [[Kafkasya]]'da Türkiye'ye ait bazı bölgelerin [[Ermenistan]]'a verilmesini istemesi üzerine antlaşmanın imzalanmasından vazgeçilmişti. Bunun üzerine Eylül 1920'de [[Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi|Doğu Cephesi]]'nde taarruza geçen [[Kâzım Karabekir]] komutasındaki 15. kolordu, [[Mîsâk-ı Millî]] sınırları içinde olan [[Sarıkamış]], [[Kars]], [[Ardahan]], [[Artvin]], [[Batum]] ve [[Iğdır]]'ı geri alıp [[Gümrü]]'yü de işgal edince, barış görüşmeleri 22 Kasım 1920 tarihinde Gümrü'de başladı.
 
Ermenistan [[Taşnak]] HükümetiHükûmeti ile Türkiye arasında imzalanan bu antlaşma ile doğudaki harekât sona erdi. [[Kars]] sancağının bütünü, antlaşma öncesi Ermenistan'ın elinde bulunan [[Tuzluca, Iğdır|Tuzluca]] kazası Türkiye topraklarına katıldı. Antlaşmanın 10. maddesiyle Ermenistan, Doğu Anadolu'da bir miktar toprağın Ermenilere verilmesini öngören [[Sevr Antlaşması]]'nı tanımadığını kabul etti. Türkiye sınırları içinde Ermenilerin çoğunlukta bulunduğu hiçbir bölge olmadığı kabul edildi. [[Erzurum]]-[[Bakü]] [[Demiryolu ulaşımı|Demiryolu]] açıldı. Türkiye-[[Sovyet Rusya]] arasında doğrudan bağlantı bu yolla sağlanarak Türkiye'nin bu devletten yardım alması kolaylaştı. Türk kuvvetleri doğudan emin bir şekilde güney ve batıda savaşma olanağı buldular.
 
Antlaşmanın imzalanmasından bir gün sonra [[Ermenistan]], [[Bolşevik]] [[Kızıl Ordu]]'nun denetimine girince burada bir [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] HükümetiHükûmeti kurulduğu için Gümrü Antlaşması onaylanamadı. Bunun yerine [[Moskova Antlaşması]] ve [[Kars Antlaşması]] imzalanarak yürürlüğe girdi.
 
== Önemi ==