Samtshe Atabeyliği: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
5. satır:
Samtshe Prensliği’nin hükümdarlarının "[[atabagi]]" uanvanı alması, yönettikleri topraklara "saatabago" (atabaginin yönettiği topraklar) denmesi, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kaleme alınmış olan Türkçe kaynaklarda ileri sürüldüğü<ref>{{Haber kaynağı |başlık= Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu, Ahıska-Ardahan-Artvin ve Oltu’da Hristiyan Atabekler Hükûmeti-I (1268-1578)|url= http://www.ahiska.org.tr/wp_pdf/sayi10/parcali/14_sirali-1.pdf|tarih =8 Eylül 2019}}</ref> gibi bu hükümdarların kökeninin ve [[Samtshe]] nüfusunun Kıpçak ya da Türk olmasıyla ilişkili değildir. Bu durum, Gürcü kralları ve prenslerin etraftaki güçlü devletlerin unvanlarını alıp kullanmasıyla bağlantılıdır. Gürcü hükümdarları [[Bizans]]’ın etkisi altındayken çeşitli unvanları alıp devlet teşkilatında kullanıyor ya da bu unvanı Bizans imparatoru doğrudan Gürcü krallara veriyordu. Bunun en çok bilinen örneği [[Kuropalatis]]’tir. 6. yüzyıldan başlayarak 16 Gürcü kralı "Kurapalati" (კურაპალატი) unvanı almışlardır.<ref>''Kartlis Tskhovreba - A History of Georgia'', Tbilisi, 2014, s. 107 ve diğer sayfalar, ISBN 9789941445521.</ref> Selçukluların Gürcülere komşu olmasından sonra Gürcü sarayında "spasalari" (სპასალარი), "atabagi" (ათაბაგი) gibi Selçuklu devlet teşkilatına özgü unvanlar kullanılmaya başladı. "Atabagi" Selçuklularda olduğu gibi tahtın vârisini yetiştirmekle görevli kişiye verilen unvandı. Bu unvan ilk kez Kraliçe [[Tamar]] zamanında 1193'te İvane Mhargrdzeli’ye verildi.<ref>''Kartlis Tskhovreba - A History of Georgia'', Tbilisi, 2014, s. 203, ISBN 9789941445521.</ref> 1334 yılında Kral [[V. Giorgi]] Samtshe prensi [[Cakeli Hanedanı|Sargis Cakeli]]’ye (II. Sargis) "atabagi" unvanı verdi. [[Gürcistan Krallığı]]’nın parçalanmasından sonra [[Samtshe]] prensliği “atabagi”yi hükümdarlık unvanı haline getirdi ve Samtshe Prensliği’nin adı da [[Samtshe-Saatabago]] oldu.<ref>{{Haber kaynağı |başlık= Giorgi Ançabadze, ''Gürcistan Tarihi'' (Gürcüce), Tiflis, 2005, s. 13 |url= http://eprints.iliauni.edu.ge/1875/1/saqarTvelos_istoria.pdf|tarih =8 Eylül 2019}}</ref><ref name="Toumanoff ">[[Cyril Toumanoff|Toumanoff, Cyril]] (1967). ''Studies in Christian Caucasian History'', p. 438, n. 1. Georgetown University Press.</ref>
 
==TarihKuruluşu==
[[Gürcistan Krallığı]]’nın parçalanma sürecinden krallıktan kopan ilk bölgelerden biri [[Samtshe]]’ydi. Sarayda birileri, [[Cakeli Hanedanı]]ndan Samtshe "spasalari" Sargis Cakeli’nin krallıktan ayrılmak için çalıştığı konusunda Ulu Davit olarak da bilinen Gürcistan kralı [[VII. Davit]] ikna etti. Kral VII. Davit 1266 yılında Sargis Cakeli’yi Tiflis’te sarayına çağırdı ve burada onu tutuklattı. Bunun üzerine Sargis Cakeli’nin adamları Moğol hanına gidip yardım talep etti. İran’daki İlhanlı hükümdarı [[Abaka Han]] Sargis Cakeli’nin serbest bırakılmasını ve İran’a gönderilmesini istedi. Sargis Cakeli İran’a gidince sahip olduğu toprakların [[Gürcistan Krallığı]]’ndan ayırmasını istedi. Bu sırada Gürcistan Krallığı zaten doğu ve batı olmak üzere ikiye bölünmüştü. Samtshe’nin de ayrılmasıyla Gürcistan Krallığı üç parçaya bölünmüş oldu. Samtshe Doğu Gürcistan’dan farklı olarak doğrudan [[İlhanlılar]]a bağlandı. Samtshe Prensliği bu şekilde kurulmuş oldu.<ref>İ. Cavahişvili-N. BerdzeniŞvili-S. Canaşia, ''Gürcistan Tarihi - Eski Çağlardan XIX. Yüzyılın Başlarına Kadar'', Tiflis, 1943, s. 220.</ref>
 
Sargis Cakeli (I. Sargis) prensliği 1279 yılına kadar yönetti. Sonra prensliğin başına oğlu I. Beka (1285-1306) geçti. 13. yüzyılın ikinci yarısında, prensliğin kurulmasıyla birlikte Gürcistan’ın güney bölgelerine Türk boylarının saldırıları başlamıştı. Beka Cakeli de babası gibi Türk boylarına karşı mücadele etti ve 12 bin kişilik ordusuyla, Basiani (Pasinler) ve Tao’yu işgal eden Azad Musa komutasındaki 30 bin kişilik Türk ordusunu Vaşlovani’de yenilgiye uğrattı.<ref>''Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları'', (Editöler) Buba Kudava ve Goça Saitidze; Türkçeye çevirenler: Hasan Çelik ve Kevser Ruhi; Tiflis, 2018, s. 139-140, ISBN 9789941963629.</ref>
 
==Gürcistan vilayeti==